Η τρόικα δίνει business εκατομμυρίων σε συμβούλους

Οι συμβουλευτικές Alvarez and Marsal, BlackRock, Oliver Wyman και Pimco έχουν διαδραματίσει ενεργό ρόλο σε όλες τις ευρωπαϊκές διασώσεις. Όπως μεταδίδει το EUobserver, οι εταιρείες χρησιμοποιούνται σε σταθερή βάση από την τρόικα ως ανεξάρτητοι σύμβουλοι σχετικά με το αν μια χώρα χρειάζεται διάσωση ή όχι.

Μέχρι σήμερα έχουν επιβαρύνει το πορτοφόλι των φορολογούμενων σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιταλία, Ισπανία και Ιρλανδία με 80 εκατ. ευρώ και τις περισσότερες φορές προσλαμβάνονται χωρίς τη διενέργεια διαγωνισμού.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, πολλές φορές επιλέγονται παρά τις συγκρούσεις συμφερόντων που απορρέουν από τις σχέσεις με investment funds. Επιπλέον, οι συμβουλευτικές αναθέτουν οι ίδιες ένα μέρος του έργου σε άλλες εταιρείες, εγείροντας ερωτήματα για το ποιοι έχουν πρόσβαση σε εμπιστευτικές πληροφορίες και ποιοι μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν. Στους συνεργάτες των συμβουλευτικών βρίσκεται πάντα μία από τις τέσσερις μεγάλες λογιστικές εταιρείες, η Deloitte, η Ernst & Young, η KPMG και η PriceWaterHouseCoopers.

Το αποτέλεσμα είναι ένας κλειστός κύκλος από μια δεκάδα μεγάλων εταιρειών που έχουν ένα de facto μονοπώλιο στη διαχείριση των ευρωπαϊκών διασώσεων.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Alvarez and Marsal, η οποία κέρδισε 2 εκατ. ευρώ για τη συγκρότηση και τη διαχείριση της "bad bank" της Ισπανίας. Την ίδια ώρα έχει λάβει 6,6 εκατ. ευρώ από τη συμμετοχή της στο πακέτο διάσωσης της Κύπρου.

Ωστόσο η συμμετοχή της στην κυπριακή διάσωση προκάλεσε ένα σκάνδαλο το οποίο δημιούργησε πολλά ερωτήματα. Σύμφωνα με εσωτερικό έλεγχο του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας της Κύπρου, η εταιρεία έλαβε το ποσό παρά το γεγονός πως δεν είχε λάβει έγκριση για ένα μέρος του έργου.

Το έγγραφο της κεντρικής τράπεζας της Κύπρου, το οποίο έχει δει το EUobserver, δείχνει πως έλαβε 1,1 εκατ. ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ για την αξιολόγηση της Τράπεζας Κύπρου ως τον Δεκέμβριο του 2012. Κέρδισε επιπλέον 250.000 ευρώ για τη συνέχιση της αξιολόγησης ως το 2013.

Το Δεκέμβριο του 2012, ο κεντρικός τραπεζίτης Πανίκος Δημητριάδης επέλεξε την Alvarez and Μarsal για μια σειρά από νέα συμβόλαια, αν και το διοικητικό συμβούλιο είχε απορρίψει τη συμβουλευτική εξαιτίας πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων, που σχετίζονταν με την αξιολόγηση της Τράπεζας Κύπρου.

Στη συνέχεια ο κ. Δημητριάδης έδωσε στην Alvarez and Μarsal δύο από τα νέα συμβόλαια, παρά τις αντιρρήσεις του συμβουλίου. Στις αρχές του 2013, η συμβουλευτική με έδρα τη Νέα Υόρκη πληρώθηκε 960.000 ευρώ μαζί με ΦΠΑ και έξοδο 270.000 ευρώ για την ανάλυση των σχεδίων ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών. Κέρδισε επίσης άλλα 2,7 εκατ. ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ και έξοδα 540.000 ευρώ για τις συμβουλές στην αναδιάρθρωση της Τράπεζας Κύπρου και της Λαϊκής Τράπεζας.

Το σκάνδαλο με την κρυφή αποζημίωση

Σύμφωνα με το EUobserver "οι συγκρούσεις συμφερόντων" αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Το σκάνδαλο αποκαλύφτηκε αυτόν τον Οκτώβριο, όταν τα κυπριακά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν πως ο κ. Δημητριάδης προσέφερε στην Alvarez and Marsal νέα επιπρόσθετη αμοιβή 15 εκατ. ευρώ χωρίς την γνώση του διοικητικού συμβουλίου.

Το bonus ανέρχεται στο 0,1% του συνολικού κόστους ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών. Σύμφωνα με έγγραφα εσωτερικής επικοινωνίας και προσχέδια συμβολαίων, ο εκτελεστικός διευθυντής της συμβουλευτικής Hal Hirsch και ο κ. Δημητριάδης, συμφώνησαν επί της αρχής στην καταβολή της αποζημίωσης ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιούνταν η ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών.

Σημειώνεται πως η τελική συμφωνία για την διάσωση της Κύπρου περιελάμβανε "κούρεμα" στις καταθέσεις πάνω από 100.000 ευρώ.

Το ερώτημα που δημιουργείται σύμφωνα με το EUobserver είναι κατά πόσον η αξιολόγηση των κυπριακών τραπεζών από την Alvarez and Marsal ήταν αντικειμενική, δεδομένου ότι θα έπαιρνε μερίδιο από την διάσωση.

Σε επιστολή που έγραψε τον Οκτώβριο, ο κ. Δημητριάδης ισχυρίζεται πως συμφώνησε στην αποζημίωση μετά από πιέσεις που δέχθηκε από την αμερικάνικη εταιρεία. Με βάση τον εσωτερικό έλεγχο της κεντρικής τράπεζας ο κ. Δημητριάδης αναφέρει: "υπογράφηκε υπό πίεση. Ο κ. Hirsch απείλησε πως αν δεν υπέγραφα θα μετέφερε εκτός Κύπρου ολόκληρη την ομάδα της Alvarez".

Στις αρχές Σεπτεμβρίου, μετά την λήξη της συνεργασίας της κεντρικής τράπεζας με την συμβουλευτική, επέμεινε πως πρέπει να καταβληθεί ολόκληρο το ποσό των 15 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, όταν διαμαρτυρήθηκε το σύνολο του διοικητικού συμβουλίου, υποστηρίζοντας πως δεν είχε γνώση της συμφωνίας, η αμερικάνικη εταιρεία προσφέρθηκε να λάβει λιγότερα.

"Θα δεχθούμε αποζημίωση για την ανακεφαλαιοποίηση στα 4,75 εκατ. ευρώ. Αυτή είναι μια αξιοσημείωτη και εθελοντική μείωση και δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο περαιτέρω διαπραγματεύσεων" έγραψε ο κ. Hirsch σε επιστολή που έστειλε προς την κεντρική τράπεζας της χώρας στις 19 Σεπτεμβρίου.

Λάθος προβλέψεις

Τον Ιανουάριο του 2011 η ιρλανδική κεντρική τράπεζα προσέλαβε την ανταγωνίστρια της Alvarez and Marsal, την BlackRock Solutions. Η συμβουλευτική μονάδα της BlakRock προσλήφθηκε για να υπολογίσει το μέγεθος της «τρύπας» στις ιρλανδικές τράπεζες και τη διενέργεια stress test για το ιρλανδικό τραπεζικό σύστημα. Η αμοιβή της για το έργο ήταν 30 εκατ. ευρώ.

Η BlackRock επέλεξε ως συνεργάτες τις Boston Consulting Group και Barclays Capital.

Όπως αναφέρει το EUobserver, το πρώτο "καμπανάκι" χτύπησε όταν η BlackRock έκανε λάθος στην πρόβλεψη της για τα κέρδη των ιρλανδικών τραπεζών. Με βάση την πρόβλεψη της συμβουλευτικής, η κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας περίμενε ότι τα κέρδη της τράπεζας θα ανέρχονταν σε 1,9 δισ. ευρώ μεταξύ 2011 και 2013. Αλλά ως τον Ιούνιο του 2014, οι τράπεζες είχαν κερδίσει μόλις 0,4 δισ. ευρώ.

Νωρίτερα οι ιρλανδικοί πολιτικοί είχαν παραδεχτεί πως η επιλογή της BlackRock δεν έγινε υπό ιδανικές διαδικασίες. Σε ομιλία του στο ιρλανδικό κοινοβούλιο ο κ. Noonan υποστήριξε πως δεν πραγματοποίησε δημόσιο διαγωνισμό εξαιτίας των πιέσεων της τρόικας.

"Η κεντρική τράπεζα με πληροφόρησε πως λόγω της απαίτησης του προγράμματος να χρησιμοποιηθούν σύμβουλοι σε πολύ στενά χρονικά πλαίσια για λόγους έκτακτης δημοσιονομικής σταθερότητας, δεν ήταν δυνατό να εφαρμοστούν οι καθιερωμένες διαδικασίες προσφοράς" σημείωσε.

Ωστόσο, εκτός από τις λανθασμένες προβλέψεις, ορισμένοι Ιρλανδοί βουλευτές έχουν εκφράσει ανησυχίες για insider trading. H BlackRock είχε άμεση γνώση για την κατάσταση των ιρλανδικών τραπεζών όχι μόνο από το συμβόλαιο που υπέγραψε τον Ιανουάριο του 2011.

Η ιρλανδική κεντρική τράπεζα προσέλαβε την αμερικάνικη συμβουλευτική και για την αξιολόγηση των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών το 2012 και το 2013. Την ίδια ώρα, η μητρική BlackRock είχε από τον Απρίλιο του 2012 δραστηριότητες με πελάτες στην χώρα που άγγιζαν τα 5 εκατ. ευρώ, ενώ τα περιουσιακά της στοιχεία στην Ιρλανδία υπολογίζονταν στα €162 δισ.

Μετά από πιέσεις βουλευτών για τα περιουσιακά στοιχεία της BlackRock στην Ιρλανδία μετά το 2011, o υπουργός Οικονομικών Michael Noonan, ανέφερε πως η κεντρική τράπεζα δεν διαθέτει τις απαιτούμενες πληροφορίες.

Τα συμβόλαια σε Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία

Ανάλογο συμβόλαιο προσέφερε στην BlackRock Solutions και η Ελλάδα, το οποίο περιελάμβανε συνεργασία με τις τέσσερις μεγάλες λογιστικές εταιρείες. Σύμφωνα με δημοσίευμα των NYT το 2012, η BlackRock Solutions χρησιμοποίησε ψεύτικο όνομα (Solar) και προσέλαβε 18 άνδρες ασφαλείας.

Το Σεπτέμβριο του 2012, η Κύπρος προσέλαβε την Deloitte και την Pimco, για να επιβλέπουν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Στη συνέχεια υπέγραψε συμβόλαιο με την BlackRock για να ελέγξει τη μεθοδολογία της Pimco. 

H ΒlackRock Solution δεν κέρδισε συμβόλαιο και με την ισπανική κυβέρνηση, καθώς ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Luis de Guindos είχε προειδοποιήσει πως υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων με τις δραστηριότητας της μητρικής στη χώρα. 

Η Ισπανία έδωσε τελικά συμβόλαιο 10,3 εκατ. ευρώ στην Oliver Wyman και στην Rolan Berger. Προσέλαβε επίσης τις Deloitte (€1,8 εκατ.), Erst & Young (€7,2 εκατ. ), KPMG ( €5 εκατ.) και PwC (€5,3 εκατ.)

Η Πορτογαλία προσέλαβε όπως και η Ισπανία την Oliver Wyman για τον έλεγχο της ανακεφαλαιοποίησης των πορτογαλικών τραπεζών. Η συμβουλευτική κέρδισε 1 εκατ. ευρώ για 44 μέρες δουλειάς.

Η έλλειψη τεχνογνωσίας στις κεντρικές τράπεζες

Σύμφωνα με τον Constantin Gurdgiev, λέκτορα στο πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, ο λόγος που οι κεντρικές τράπεζες προσλαμβάνουν συμβουλευτικές εταιρείες είναι γιατί δεν διαθέτουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία. 

"Kατά τη διάρκεια της έκρηξης στην πιστωτική επέκταση που προηγήθηκε της κρίσης, οι κεντρικές τράπεζες των χωρών με ταχύτατη πιστωτική επέκταση έχασαν υψηλά καταρτισμένο προσωπικό που μετακινήθηκε σε ιδιωτικές εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών" ανέφερε στο EUobserver. 

Ο ίδιος προσέθεσε πως το προσωπικό που έχει απομείνει συχνά εκτελεί μηχανικές εργασίες σύγκρισης στοιχείων που συγκεντρώνονται από τις τράπεζες.