Βάζει «λουκέτο» η κυβέρνηση των ΗΠΑ

Η Ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ ξεκινά το μερικό κλείσιμο υπηρεσιών της για πρώτη φορά μετά από 17 χρόνια, καθώς δεν κατέστη δυνατό να υπάρξει συμβιβασμός στο θέμα της έκτακτης χρηματοδότησης, πριν λήξει η προθεσμία. 

Δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα πόσο θα διαρκέσει το κλείσιμο των υπηρεσιών. Το χρηματοδοτικό κενό δεν θα επηρεάσει ορισμένες λειτουργίες, όπως είναι για παράδειγμα η εθνική ασφάλεια, ωστόσο θα επηρεαστούν πολλές ρυθμιστικές υπηρεσίες.

Ο Λευκός Οίκος έδωσε ήδη εντολή στις κυβερνητικές υπηρεσίες να αρχίσουν να κλείνουν. "Απευθύνουμε έκκληση στο Κογκρέσο να ενεργήσει ταχύτατα ώστε να περάσει μια διαρκή λύση για την παροχή βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης που θα εξασφαλίζει επαρκή χρόνο ώστε να περάσει ένας προϋπολογισμός για το υπόλοιπο του δημοσιονομικού έτους και να αποκαταστήσει τη λειτουργία κρίσιμων δημόσιων υπηρεσιών και προγραμμάτων που θα επηρεαστούν από το κενό χρηματοδότησης", ανέφερε σε ανακοίνωσή της η διευθύντρια του Γραφείου Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου.

Σε τηλεοπτικό του μήνυμα, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε στους Αμερικανούς στρατιώτες ότι θα παραμείνουν "σε κανονική υπηρεσία" κατά τη διάρκεια του shutdown, προειδοποίησε όμως το πολιτικό προσωπικό για το ενδεχόμενο αναγκαστικής άδειας άνευ αποδοχών. 

"Γνωρίζω ότι οι επόμενες ημέρες μπορεί να σημαίνουν μεγαλύτερη αβεβαιότητα, συμπεριλαμβανομένων πιθανών αδειών άνευ αποδοχών", ανέφερε στο μήνυμά του που μεταδόθηκε στην Τηλεόραση των Ενόπλων Δυνάμεων. 

"Και γνωρίζω πως αυτό έρχεται να προστεθεί στις άδειες άνευ αποδοχών που πολλοί από εσάς έχετε ήδη υποστεί αυτό το καλοκαίρι. Εσείς και οι οικογένειές σας αξίζετε καλύτερα πράγματα από τη δυσλειτουργία που βλέπουμε στο Κογκρέσο", συμπλήρωσε, ενώ δεσμεύτηκε ότι το Κογκρέσο θα ανοίξει και πάλι την κυβέρνηση όσο το δυνατόν συντομότερα. 

Εν τω μεταξύ, όπως ανακοίνωσε ο γερουσιαστής Reid, η Γερουσία θα διακόψει τη συνεδρίασή της μέχρι τις 9:30 το πρωί (τοπική ώρα) της Τρίτης.

Τι συνέβη

Πρακτικά, τις τελευταίες ώρες παίχτηκε το εξής θρίλερ: Η Βουλή των Αντιπροσώπων (που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους) ψήφιζε το νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό, που θα επέτρεπε τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών, αλλά περιελάμβανε σε αυτό άρθρο το οποίο μετέθετε έως και έναν χρόνο πίσω το πρόγραμμα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που πέρασε ο Ομπάμα (Obamacare). Με αυτήν τη μορφή το νομοσχέδιο απορριπτόταν από τη Γερουσία (ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς), η οποία επέστρεφε στη Βουλή νομοσχέδιο προϋπολογισμού που δεν περιείχε ρυθμίσεις για το Obamacare.

Ο συγκεκριμένος νόμος (Obamacare), τον οποίο μάχονται με όλες τους τις δυνάμεις οι Ρεπουμπλικάνοι, έχει ψηφιστεί από το... 2010. Έκτοτε ο Μπαράκ Ομπάμα έχει επανεκλεγεί και έχουν ξεπεραστεί οι σκόπελοι του Ανώτατου Δικαστηρίου. Ωστόσο, τελικά αποδείχθηκε ότι άνοιξε το κουτί της Πανδώρας.

Ποιες υπηρεσίες κλείνουν

Μετά την αποτυχία για τελική συμφωνία, μπαίνει λουκέτο  σε μια σειρά κυβερνητικές υπηρεσίες. 

Βασικές υπηρεσίες που αφορούν την κοινωνική ασφάλιση και την εθνική άμυνα θα συνεχίσουν να λειτουργούν, αλλά περίπου 825.000 εργαζόμενοι σε άλλες θα τεθούν σε καθεστώς άδειας άνευ αποδοχών. 

Ενδεικτικά, η Washinghton Post αναφέρει ότι θα σταματήσει να εργάζεται το 87% των υπαλλήλων του υπουργείου Εμπορίου, το 69% των υπαλλήλων του υπουργείου Ενέργειας, το 82% των υπαλλήλων του υπουργείου Εργασίας και το 94% των υπαλλήλων της υπηρεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με τους Financial Times, τη μεγαλύτερη επίπτωση θα έχουν οι ομοσπονδιακοί εργαζόμενοι.  Για τους υπαλλήλους που κρίνονται βασικοί, συμπεριλαμβανομένων των πρακτόρων ελέγχου συνόρων και των ενεργών στρατιωτικών, οι πληρωμές πιθανότατα θα καθυστερήσουν.

Σύμφωνα με τον Ομπάμα, ορισμένες καθημερινές υπηρεσίες, όπως η παράδοση των επιταγών κοινωνικής ασφάλισης για τους συνταξιούχους και για τις πληρωμές των επισκέψεων σε γιατρούς στο πλαίσιο του Medicare θα συνεχιστούν. Θα συνεχίσουν να λειτουργούν επίσης η παράδοση επιστολών, οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και άλλες υπηρεσίες που κρίνονται απαραίτητες για την εθνική ασφάλεια.

Από την άλλη πλευρά, ισχυρότατο πλήγμα θα δεχθεί το υπουργείο Υγείας, όπου περίπου το 52% των εργαζομένων θα λάβει άδεια άνευ αποδοχών, ενώ θα μπουν στον πάγο και δεκάδες προγράμματα που σχετίζονται με την υγεία.

Από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος περίπου 15.000-16.000 υπάλληλοι θα επηρεαστούν, ενώ από το υπουργείο Εσωτερικών λίγοι είναι εκείνοι που επιθεωρούν και επιβλέπουν τις πετρελαιοπηγές, κι οι οποίοι θα συνεχίσουν να εργάζονται.

Από την υπηρεσία φορολογικών εσόδων (IRS), μόλις το 9% του προσωπικού δεν θα λάβει άδεια άνευ αποδοχών.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα παραμείνει ανοικτή, όμως οι περισσότερες υπηρεσίες της Επιτροπής Commodity Futures Trading θα σταματήσουν και θα συνεχίσουν να εργάζονται «μόνο οι υπάλληλοι που είναι απαραίτητοι για την εκτέλεση εκτάκτων λειτουργιών ή λειτουργιών που έχουν εξαιρεθεί, οι οποίες προστατεύουν τη ζωή ή την περιουσία».

Η απόφαση για τους οργανισμούς στους οποίους θα μπει λουκέτο θα ληφθεί βάσει νόμου που καθορίζει ποιοι εργαζόμενοι είναι απολύτως απαραίτητοι. 

Το κλείσιμο των υπηρεσιών, βεβαίως, δεν θα γίνει μονομιάς. Οι ομοσπονδιακοί υπάλληλοι που θεωρούνται βασικοί θα συνεχίσουν να εργάζονται, ενώ αυτοί που δεν κρίνονται βασικοί θα τεθούν σε καθεστώς άδειας άνευ αποδοχών, χωρίς να γνωρίζουν το πότε θα επιστρέψουν στην εργασία τους ή το πότε θα ξαναπληρωθούν. Οι περισσότεροι εξ αυτών πρέπει να αποχωρήσουν εντός τεσσάρων ωρών από την έναρξη της βάρδιας της Τρίτης.

Σημειώνεται πως οικονομικοί αναλυτές της Goldman Sachs εκτιμούν πως το κλείσιμο λειτουργιών της κυβέρνησης θα στοιχίζει στην αμερικανική οικονομία 8 δισ. δολ. κάθε εβδομάδα. 

Στα 10 δισ. ευρώ ανεβάζει το κόστος ο Λευκός Οίκος

Στα 10 δισ. δολ. την εβδομάδα υπολογίζει ο Λευκός Οίκος το κόστος από το κλείσιμο των βασικών λειτουργιών της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Με ανακοίνωση που υπάρχει στην ιστοσελίδα του αποτυπώνεται πλήρως το πλήγμα για την οικονομία αλλά και για την καθημερινή ζωή των Αμερικανών από το αδιέξοδο στο Κογκρέσο που οδήγησε και στο κυβερνητικό λουκέτο.

«Σταματά η χρηματοδότηση στις υπηρεσίες που παρέχουν γεύματα σε 2,5 εκατ. ηλικιωμένους» αναφέρει ο Λευκός Οίκος και συμπληρώνει: «Εάν συνεχιστεί το λουκέτο θα πληγούν οι αποζημιώσεις, οι συντάξεις και τα επιδόματα των βετεράνων του στρατού». Επίσης εάν παραταθεί το λουκέτο «ενδέχεται να κοπεί ζωτικής σημασίας στήριξη που δίνεται σε μητέρες και παιδιά για θέματα διατροφής».

Το ταβάνι του χρέους το επόμενο εμπόδιο

Σημειώνεται ότι ακόμα και αν βρεθεί τελικά λύση στο πρόβλημα η υπερδύναμη έχει ένα ακόμα μέτωπο αυτόν τον μήνα, της αύξησης του ορίου χρέους. Η προθεσμία γι' αυτό είναι στις 17 Οκτωβρίου. Όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών Jack Lew, τότε λήγουν τα ρευστά διαθέσιμα των ΗΠΑ για την εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων. Με άλλα λόγια, μέχρι τότε πρέπει να έχει αποφασιστεί και η αύξηση του ορίου χρέους, ώστε να μην υπάρξει χρεοκοπία των ΗΠΑ με απρόβλεπτες επιπτώσεις για τις αγορές και την παγκόσμια οικονομία.

Το ταξίδι του Σαμαρά

Από τις εξελίξεις επηρεάζεται και το ταξίδι Σαμαρά. Όπως μεταδίδει ο Μιχάλης Ιγνατίου, γίνονται κανονικά οι συναντήσεις με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ (στις 3 το μεσημέρι ώρα Ουάσιγκτον) και τον αντιπρόεδρο Τζόζεφ Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο. Αλλά δεν γίνονται τα εγκαίνια της ελληνικής έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη.

Επίσης δεν είναι γνωστό αυτήν τη στιγμή αν θα γίνουν οι συναντήσεις του πρωθυπουργού στο Κογκρέσο. Ο κ. Σαμαράς έχει προγραμματίσει να συναντήσει μεγάλο αριθμό βουλευτών και γερουσιαστών.

Η αντίδραση των αγορών

Με ψυχραιμία αντέδρασαν οι ασιατικές αγορές που ήταν ανοικτές την ώρα της ανακοίνωσης. Ο δείκτης Nikkei ενισχυόταν εκείνη τη στιγμή κατά 0,2%, ενώ o αυστραλιανός ASX υποχωρούσε κατά 0,22%. Κλειστές οι αγορές της Κίνας και του Χονγκ Κονγκ λόγω αργίας.