Ο Τραμπ και η θρασύτητα της αμερικανικής ολιγαρχίας

Το Δημοκρατικό κόμμα έχει λάβει την προειδοποίηση.

Αν επιλέξει ένα υποψήφιο που τάσσεται υπέρ των υψηλών φόρων για να αντιπαρατεθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ την επόμενη χρονιά, ένας δισεκατομμυριούχος πιθανότατα θα μπει σφήνα στην προεδρική κούρσα, επιφέροντας φθορά.

Το κατά πόσον είναι ο Χάουαρντ Σουλτς, ο πρώην CEO των Starbucks ή κάποιος άλλος, είναι δευτερεύον ζήτημα. Οποιοσδήποτε ανεξάρτητος πλουτοκράτης έχει τα μέσα να διασπάσει τη ψήφο και να συμβάλλει στην επανεκλογή του κ. Τραμπ. Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: ένα μεγάλο μέρος της αμερικανικής πλουτοκρατίας θα διακινδύνευε μια δεύτερη θητεία Τραμπ για να κρατήσει χαμηλά τη φορολόγηση του.

Δεν πρόκειται για ασήμαντο ζήτημα. Ανεξάρτητοι υποψήφιοι έχουν διαμορφώσει το αποτέλεσμα σε τρεις από τις τελευταίες επτά προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Ακόμα και το 1% των ψήφων, όσο έλαβε η Τζιλ Στάιν, υποψήφια του Πράσινου Κόμματος, το 2016, μπορεί να αλλάξει τη σύνθεση του κολεγίου των εκλεκτόρων. Η Xίλαρι Κλίντον κέρδισε περίπου τρία εκατομμύρια ψήφος περισσότερους από τον κ. Τραμπ. Αλλά έχασε το Ουισκόνσιν, την Πενσυλβάνια και το Μίτσιγκαν για 77.000 ψήφους – περίπου όσους συγκέντρωσε στις πολιτείες αυτές η κα. Στάιν. Δαπάνησε μόλις $3,6 εκατ. για την προεκλογική της εκστρατεία. Ήταν αρκετά για να αλλάξουν την ιστορία.

Με περιουσία $3,4 δισ. ο κ. Σουλτς θα μπορούσε να δαπανήσει εκατό φορές περισσότερα από ότι η κα. Στάιν χωρίς να έχει ξοδέψει πάνω από το ένα δέκατο του πλούτου του. Αν οι Δημοκρατικοί δώσουν το χρίσμα σε κάποιον υποψήφιο ο οποίος θα επιβάρυνε ανθρώπους σαν τον κ. Σουλτς με έναν φόρο μεγάλης περιουσίας, η ικανότητα του να εξαλείψει την απειλή αυτή είναι μεγάλη. Ακόμα και αν αποφάσιζε να μην κατέβει ως υποψήφιος, η προοπτική αυτή θα μπορούσε από μόνη της να αναγκάσει τους Δημοκρατικούς να επιλέξουν έναν υποψήφιο πιο φιλικό προς τους πλουτοκράτες.

Είναι αυτό καλό για την αμερικανική δημοκρατία; Ο κ. Σουλτς υποστηρίζει ότι η αμερικανική πολιτική έχει περιέλθει σε τέλμα από την «ακραία» διαρχία του δικομματικού συστήματος. Το κάθε κόμμα είναι εθισμένο στην «πολιτική της εκδίκησης» από ότι στην εύρεση λογικών λύσεων για τα προβλήματα της χώρας. Μόνο κάποιος με το ανάστημα του κ. Σουλτς μπορεί να φέρει την ανατροπή.

Τρεις είναι οι πλάνες της πλατφόρμας του κ. Σουλτς. Η πρώτη είναι οι λάθος συσχετισμοί. Κανένας από όσους ελπίζουν να κερδίσουν το χρίσμα των Δημοκρατικών δεν συγκρίνεται με τον κ. Τραμπ. Μέχρι την εμφάνιση του κ. Τραμπ, κανένα κόμμα δεν έφτασε κοντά στο να επιλέξει κάποιον ο οποίος ήταν διατεθειμένος να καταγγείλει νόθες εκλογές πριν καν αυτές λάβουν χώρα. Αλλά και προτού εμφανιστεί, οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν μετακινηθεί προς τα δεξιά πολύ περισσότερο από ότι είχαν κινηθεί προς τα αριστερά οι Δημοκρατικοί. Οι ακαδημαϊκοί το αποκαλούν αυτό «ασύμμετρη πόλωση». Η εκτίμηση ότι το κεντρικό σημείο ανάμεσα στα δύο κόμματα ισοδυναμεί με πολιτική του κοινού νου συγχέει τη μορφή με το περιεχόμενο.

Δεύτερον, η τόλμη του κ. Σουλτς είναι παραπλανητική. Η μεγάλη του ιδέα είναι να ταράξει ένα τελματωμένο σύστημα. Ωστόσο, όσον αφορά τις πολιτικές που προτείνει, παραμένει πιστός στο status quo. Χαρακτήρισε γελοία την πρόταση για φόρο 2% σε όσους έχουν περιουσία άνω των $50 εκατ. και 3% σε αυτούς που ο πλούτος τους υπερβαίνει το $1 δισ. Παρομοίως, υποστήριξε ότι το σχέδιο ενός «Medicare για όλους» ήταν αντι-αμερικανικό. Συμφωνούν μαζί του και άλλοι δισεκατομμυριούχοι. Ο Μάικλ Μπλούμπεργκ, ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης, ο οποίος έχει περιουσία περίπου $40 δισ., υποστήριξε πως η αναδιανομή πλούτου θα μετατρέψει τις ΗΠΑ σε Βενεζουέλα. Η διαφορά είναι πως ο κ. Bloomberg σκέφτεται να είναι υποψήφιος με τους Δημοκρατικούς.

Η τρίτη πλάνη είναι η ιδέα πως οι άνθρωποι που έχουν διοικήσει μια επιχείρηση έχουν ξεχωριστό ηγετικό χάρισμα. Μένει να φανεί αν τα επιτεύγματα του κ. Τραμπ θα προκαλέσουν αμφιβολίες για τον ισχυρισμό αυτό. Έφτιαξε το όνομα του στις κατασκευές. Ο κ. Σουλτς διοικούσε μια αλυσίδα καφέ. «Έχω εμπειρία πάνω από 30 χρόνια στο να λύνω πολύπλοκα προβλήματα με μοναδικό τρόπο» δήλωσε αυτήν την εβδομάδα στο NPR. Mια από τις μεγάλες επιτυχίες του κ. Σουλτς ήταν να διασφαλίσει ότι η Starbucks πλήρωνε πολύ χαμηλούς φόρους. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, πλήρωνε συντελεστή μόλις 2,8% μέχρι που αναγκάστηκε να πληρώσει λίγο παραπάνω μετά από μια καμπάνια κατά της φοροαποφυγής.

Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Τραμπ φαίνεται πως εξέφραζε και άλλους δισεκατομμυριούχους όταν ισχυριζόταν πως «εγώ μόνος μου μπορώ να βρω λύση».

Το οποίο μας φέρνει στο ερώτημα, τι είναι αυτό για το οποίο πρέπει να βρούμε λύση; Η αντίληψη του κ. Σουλτς είναι πως μόνο ένας μη επαγγελματίας πολιτικός μπορεί να αλλάξει το πολιτικό σκηνικό στις ΗΠΑ. Οι πολιτικοί είναι υπερβολικά συμβιβασμένοι. Μια άλλη άποψη είναι πως η κατάσταση της αμερικανικής πολιτικής αντανακλά αυτό που συμβαίνει στην αμερικανική οικονομία. Η μεγάλη ανισότητα θρέφει την ολιγαρχία. Όπως η μεσαία τάξη συρρικνώνεται, έτσι και ο μεσαίος πολιτικός χώρος υποχωρεί. Ο κ. Σουλτς αποτελεί την επιτομή αυτής της πραγματικότητας. Το γεγονός ότι ένας δισεκατομμυριούχος μπορεί να διαμορφώσει το αποτέλεσμα σε μια δημοκρατία 330 εκατ. ανθρώπων μπορεί να αποτελεί από μόνο του σημάδι ενός διαλυμένου συστήματος.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation