Τη στιγμή όπου η Ισπανία φαίνεται ότι είναι έτοιμη να ζητήσει πλήρη διάσωση και οι προβλέψεις για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ μέσα στο 2012  γίνονται όλο και πιο συχνές, η ΕΚΤ μοιάζει να είναι ο μοναδικός θεσμός στην ευρωζώνη που έχει τη δύναμη και την ευχέρεια να κινηθεί γρήγορα, αποτρέποντας την κατάρρευση του οικοδομήματος των "17". Η σημερινή κρίσιμη συνεδρίασή της θα είναι μια ένδειξη για το εάν τελικά οι ελπίδες αυτές επιβεβαιωθούν.

Την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi, δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες ότι θα δράσει προς αυτήν την κατεύθυνση, λέγοντας ότι θα κάνει τα πάντα για να προστατεύσει το ευρώ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα υπάρξει ένας νέος γύρος αγοράς ισπανικών και ιταλικών ομολόγων.

Αμέσως μετά τις δηλώσεις του, η απόδοση του ισπανικού 10ετούς έπεσε στο 6,8% -6,9% από το ιστορικό υψηλό του 7,6%, ενώ σημαντική ήταν και η αποκλιμάκωση στις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων.

Αν και οι ηγεσίες της Γαλλίας και της Ιταλίας υποδέχτηκαν με ένθερμα λόγια την κίνηση του Draghi -οι Hollande-Monti χαρακτήρισαν τολμηρά και εύστοχα τα σχόλια του κεντρικού τραπεζίτη-, η αντίδραση της Γερμανίας και της Bundesbank δεν ήταν ανάλογη.

Μία ημέρα μετά τις πολύκροτες δηλώσεις Draghi, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Γερμανίας έσπευσε να δηλώσει ότι τάσσεται κατά της αγοράς κρατικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, λέγοντας πως έτσι "δίνονται τα λάθος κίνητρα". Ακολούθησε πλήθος δηλώσεων από Γερμανούς πολιτικούς και αξιωματούχους για τα όρια της εντολής που έχει η ΕΚΤ.

Μόλις μία μέρα πριν από τη σημερινή συνάντηση, αξιωματούχος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας Bundesbank δήλωσε ότι "η ΕΚΤ δεν θα ανακοινώσει τίποτα μεγάλα μέτρα αυτήν την εβδομάδα".

Οι επιλογές της ΕΚΤ

H κεντρική τράπεζα έχει ήδη μειώσει τα επιτόκια στο επίπεδο-ρεκόρ του 0,75%, αγόρασε ομόλογα κρατών-μελών αξίας 211,5 δισ. ευρώ και χαλάρωσε τους κανόνες για τις εγγυήσεις που δέχεται.

Ως εκ τούτου, οι βραχυπρόθεσμες επιλογές που της απομένουν περιλαμβάνουν ακόμα μεγαλύτερη μείωση των επιτοκίων και περαιτέρω χαλάρωση των κανόνων για τα collateral. Αλλά τα όποια οφέλη από αυτές τις κινήσεις θα είναι πολύ περιορισμένα.

Η βασική ιδέα που εξετάζει αυτήν τη στιγμή η ΕΚΤ είναι η ενεργοποίηση του παγωμένου προγράμματος αγοράς ισπανικών και ιταλικών ομολόγων, σε συνεργασία με τους μόνιμους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης.

Ωστόσο, μια τέτοια στήριξη προς την Ισπανία θα συνεπάγεται διαπραγμάτευση με την ισπανική κυβέρνηση για νέους δημοσιονομικούς στόχους, δομικές μεταρρυθμίσεις και για ένα κλιμάκιο που θα εποπτεύει την εφαρμογή τους.

Μια άλλη επιλογή για την ΕΚΤ θα ήταν ένας τρίτος γύρος φθηνών τριετών δανείων LTRO προς τις τράπεζες της ευρωζώνης. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος από το 1 τρισ. ευρώ των δύο προηγούμενων LTROs, αντί να διοχετευτεί στην πραγματική οικονομία, έχει καταλήξει σε καταθέσεις στην ΕΚΤ.

Ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες θεωρούν ότι μία ακόμα επιλογή θα ήταν η υποτίμηση του ευρώ, αλλά δεδομένης της διολίσθησης του νομίσματος στο 1,20 από 1,50 οποιαδήποτε τέτοια κίνηση από την ΕΚΤ θα προκαλούσε έντονες αντιδράσεις από τη Fed και την Τράπεζα της Ιαπωνίας.

Τα μεγάλα όπλα: Κούρεμα ομολόγων και QE

Η ΕΚΤ θα μπορούσε να καταφύγει και στα πραγματικά ισχυρά όπλα που έχει στην κατοχή της, όπως να αποδεχθεί κούρεμα στα ελληνικά ομόλογα που έχει στο χαρτοφυλάκιό της και τη μαζική αγορά ομολόγων από όλες τις χώρες της ευρωζώνης, γεγονός που σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές εξετάζεται σοβαρά από τους Ευρωπαίους κεντρικούς τραπεζίτες.

Μια τέτοια κίνηση θα αντιστοιχούσε σε αυτό που οι κεντρικοί τραπεζίτες αποκαλούν ποσοτική χαλάρωση και ο απλός κόσμος τύπωμα χρήματος.

Σημειώνεται ότι όταν η ΕΚΤ αγόραζε ελληνικά, πορτογαλικά, ιρλανδικά, ισπανικά και ιταλικά ομόλογα αποστείρωνε τη διαδικασία, αποσύροντας ένα ευρώ από την κυκλοφορία για κάθε ένα επιπλέον ευρώ που δημιουργούσε.

Πηγές της ΕΚΤ ανέφεραν στο Reuters ότι τώρα εξετάζεται το ενδεχόμενο να κοπεί χρήμα για την αγορά χρέους σε όλη την ευρωζώνη χωρίς να... αποστειρωθεί η όλη διαδικασία.

Οι ίδιες πηγές σημείωσαν ότι ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού μπορεί να είναι σοβαρό επιχείρημα για να πείσει η ΕΚΤ την Bundesbank να αποδεχθεί μια τέτοια κίνηση.

Από τη στιγμή όπου ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη βρίσκεται μέσα στα όρια του 2%, η ανάπτυξη στον Βορρά εμφανίζει σημάδια επιβράδυνσης και η ύφεση στις χώρες του Νότου βαθαίνει, υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια για την εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής.

Επιπλέον, αν η ΕΚΤ αγόραζε χρέος από όλα τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, θα μπορούσε να αποφύγει την κατηγορία της έμμεσης χρηματοδότησης κάποιας συγκεκριμένης χώρας, την οποία της απευθύνει διαρκώς η Γερμανία και οι χώρες του σκληρού πυρήνα.