Έντονη ήταν η αντίδραση αξιωματούχων της ιταλικής κυβέρνησης στην υποβάθμιση της χώρας τους από τον οίκο Moody's. Ο οίκος υποβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας κατά δύο βαθμίδες, σε Baa2 από A3, με αρνητικό outlook, προειδοποιώντας ότι ενδέχεται να προβεί σε περαιτέρω υποβάθμιση, δεδομένων των επιδεινούμενων οικονομικών προοπτικών της χώρας.

Ο υφυπουργός Οικονομικών της Ιταλίας Gianfranco Polillo χαρακτήρισε ακατανόητη την απόφαση της Moody's και δήλωσε πως η Ρώμη θα σεβαστεί τις δεσμεύσεις της για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ακόμη και εάν υπάρξει επιδείνωση του οικονομικού κύκλου. "Έχω προβληματιστεί πολύ από την απόφαση της Moody's λόγω της αδύναμης επιχειρηματολογίας, αλλά κυρίως λόγω του μεγέθους της υποβάθμισης", αναφέρει και συμπληρώνει: "Από την άλλη πλευρά, κάνει λόγο για πολιτικούς παράγοντες, κάτι που είναι μάλλον αυθαίρετο. Δεν νομίζω ότι ξέρει κανείς πώς θα εξελιχθεί η πολιτική κατάταση στην Ιταλία".

Μαζί του συμφώνησε και ο υπουργός Βιομηχανίας της Ιταλίας Corrado Passera λέγοντας ότι η υποβάθμιση "είναι αδικαιολόγητη και παραπληνητική".

Υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα για τη χρονική στιγμή που επέλεξε η Moody’s για την υποβάθμιση της Ιταλίας υποστηρίζει και η Κομισιόν εντείνοντας την έντονη κριτική που ασκείται στους οίκους αξιολόγησης.

«Νομίζω ότι μπορεί κάποιος δικαιολογημένα και σοβαρά να θέσει ερωτήματα για τη χρονική συγκυρία, για το εάν ήταν κατάλληλη» δήλωσε η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Simon O’ Conor κατά τη διάρκεια τακτικής συνέντευξης Τύπου. Τόνισε ότι ότι η Ιταλία εφαρμόζει πλήρως και σταθερά το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και πως ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ ακολουθεί πτωτική πορεία.

Χαρακτήρισε μάλιστα τις προσπάθειες μεταρρυθμίσεων της Ιταλίας κατά τον τελευταίο χρόνο ήταν εντυπωσιακές, αν όχι πρωτοφανείς.


Η Ιταλία, πάντως, πέρασε σήμερα ένα κρίσιμο τεστ των αγορών. Η Ρώμη πέτυχε τον στόχο άντλησης 3,5 δισ. ευρώ από δημοπρασία ομολόγων, όπου μάλιστα καταγράφηκε μείωση του κόστους δανεισμού. Συγκεκριμένα, η μέση απόδοση για τριετείς τίτλους μειώθηκε στο 4,65% από 5,30%.

Όπως αναφέρει ο διεθνής οίκος, η απόφαση της υποβάθμισης αντανακλά τους εξής βασικούς παράγοντες:

1. Η Ιταλία είναι πιο πιθανό σήμερα, απ’ ό,τι πριν από πέντε μήνες, να αντιμετωπίσει εντονότερη αύξηση του κόστους χρηματοδότησής της ή την απώλεια πρόσβασης στην αγορά λόγω της εύθραυστης εμπιστοσύνης της αγοράς, του κινδύνου μετάδοσης της κρίσης από την Ελλάδα και την Ισπανία, καθώς και των ενδείξεων διάβρωσης της μη εγχώριας επενδυτικής της βάσης. Ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ έχει αυξηθεί, το ισπανικό τραπεζικό σύστημα θα αντιμετωπίσει μεγαλύτερες του αναμενόμενου πιστωτικές απώλειες και οι χρηματοδοτικές προκλήσεις της Ισπανίας είναι μεγαλύτερες από αυτές που αναγνωρίζονταν μέχρι τώρα.

2. Οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Ιταλίας έχουν επιδεινωθεί, όπως φαίνεται από την ισχνότερη ανάπτυξη και την υψηλότερη ανεργία, οι οποίες δημιουργούν κινδύνους αποτυχίας στην επίτευξη των στόχων δημοσιονομικής προσαρμογής. Η αποτυχία επίτευξης αυτών των στόχων θα μπορούσε με τη σειρά της να αποδυναμώσει περισσότερο την εμπιστοσύνη της αγοράς, αυξάνοντας τον κίνδυνο ξαφνικής παύσης της χρηματοδότησης από την αγορά.

Ο οίκος, πάντως, βλέπει και ορισμένα «ισχυρά» σημεία, σε σχέση με άλλες οικονομίες της ευρωπεριφέρειας. Μεταξύ αυτών, αναφέρει τη διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος, το γεγονός πως η Ιταλία είναι μια μεγάλη και διαφοροποιημένη οικονομία, που μπορεί να λειτουργήσει ως σημαντικό ανάχωμα στην τρέχουσα κρίση, καθώς και τη σημαντική πρόοδο που επιτελείται στις δομικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες, εάν συνεχιστούν τα επόμενα χρόνια, θα μπορούν να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα και την προοπτική ανάπτυξη της χώρας μεσοπρόθεσμα.

Σύμφωνα με τη Moody’s, ο βασικός λόγος της υποβάθμισης της Ιταλίας είναι η αυξημένη ευαισθησία της χώρας σε κινδύνους που προκύπτουν από διάφορα γεγονότα. Ο οίκος θεωρεί πως η ομαλοποίηση των αγορών κρατικών ομολόγων ενδέχεται να χρειαστεί χρόνια για να επέλθει, με τον κίνδυνο πολιτικών εξελίξεων και χρεοκοπιών κρατών να αυξάνει όσο θα επιμένει η κρίση. Επιπλέον, οι εξελίξεις στην Ελλάδα έχουν χειροτερεύσει σημαντικά από τις αρχές του 2012 και η πιθανότητα εξόδου της από το ευρώ έχει αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες. Παρομοίως, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα η Ισπανία να χρειαστεί περαιτέρω εξωτερική βοήθεια και αυξημένη ευπάθειά της σε μια ξαφνική παύση της χρηματοδότησης. Σε αυτό το περιβάλλον, το υψηλό επίπεδο χρέους της Ιταλίας και οι σημαντικές ετήσιες χρηματοδοτικές της ανάγκες που ανέρχονται σε 415 δισ. ευρώ (25% του ΑΕΠ) για το 2012-2013, καθώς και η μειωμένη επενδυτική της βάση από το εξωτερικό δημιουργούν έναν αυξανόμενο κίνδυνο για τη ρευστότητα.

Η σύνοδος της 29ης Ιουνίου προώθησε την ιδέα να επιτραπεί η χρήση των ταμείων EFSF και ESM για τη σταθεροποίηση των αγορών κρατικής χρηματοδότησης, και αυτό σημαίνει αναγνώριση πως αυτά τα εργαλεία ενδεχομένως να είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της πρόσβασης της Ιταλίας σε οικονομικά ανεκτή πίστωση. Ωστόσο, δεδομένου του μεγέθους της οικονομίας της και του χρέους της, υπάρχει όριο στην έκταση στην οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτοί οι μηχανισμοί για να στηριχθεί μια τόσο μεγάλη και συστημικά σημαντική χώρα. Πάντως, η Ιταλία επωφελείται από τη συστημική σημασία που έχει για την ευρωζώνη, γεγονός που της δίνει το πλεονέκτημα στην πολιτική διαδικασία, όπως φάνηκε και από τα αποτελέσματα της συνόδου.

Ο δεύτερος λόγος για την υποβάθμιση είναι η περαιτέρω επιδείνωση της ιταλικής οικονομίας, που «συνεισφέρει» στη δημοσιονομική αστοχία της. Η Moody’s εκτιμά τώρα πως η ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά 2% το 2012, γεγονός που θα δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις στην ικανότητα της χώρας να επιτύχει τους δημοσιονομικούς της στόχους. Ο οίκος θεωρεί πως οι δημοσιονομικοί στόχοι της Ιταλίας θα είναι δύσκολο να επιτευχθούν, ιδιαίτερα δεδομένου του πιο δυσμενούς μακροοικονομικού περιβάλλοντος.

Σημειώνεται ότι η απόδοση των ιταλικών δεκαετών ομολόγων ενισχύεται στα επίπεδα του 6% και των διετών στο 3,97%.