Οι προσδοκίες και οι παγίδες της επίσκεψης Μητσοτάκη στην Αγκυρα

Έτοιμος και αισιόδοξος για την πρώτη του επίσκεψη, ως πρωθυπουργός, στην Άγκυρα (η μοναδική προηγούμενη στην Τουρκία ήταν στην Κωνσταντινούπολη), δηλώνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος επισκέπτεται αύριο την πρωτεύουσα της Τουρκίας, σε ανταπόδοση της προ εξαμήνου επίσκεψης Ερντογάν στην Αθήνα.

Βασικός στόχος του ταξιδιού είναι η διασφάλιση ότι και αυτό το καλοκαίρι τα νερά του Αιγαίου θα είναι ήρεμα, κάτι που θα λειτουργήσει προς όφελος και των δύο χωρών και σε συνέχεια της γενικής -παρά τις επιμέρους εξάρσεις- βελτιωμένης κατάστασης στις σχέσεις τους την τελευταία διετία.

Η ελληνική πλευρά τάσσεται αναφανδόν υπέρ των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας και στο ανώτατο επίπεδο, παρά τις διαφορές και αυτό υποστηρίζει σε κάθε ευκαιρία ο κ. Μητσοτάκης. «Είναι πολύ καλύτερο να μιλάμε, παρά να είμαστε ‘με το δάχτυλο στη σκανδάλη’», τόνισε στη χθεσινή συνέντευξή του στον Alpha, μολονότι το τελευταίο διάστημα οι τουρκικές προκλήσεις έχουν επανέλθει στο προσκήνιο. Αφενός με την αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στο Αιγαίο και αφετέρου με την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε μουσουλμανικό τέμενος («παντελώς αχρείαστη και σε ένα βαθμό προκλητική ενέργεια», κατά τον πρωθυπουργό). Είναι ένα θέμα που προτίθεται να θέσει στον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος -από την πλευρά του- είναι άγνωστο με ποια ρητορική θα εμφανιστεί στις δημόσιες δηλώσεις του.

Σύμφωνα με τουρκικά Μέσα, ο Ταγίπ Ερντογάν θα θέσει στον Κυριάκο Μητσοτάκη το «μοίρασμα του πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου», με τον ίδιο μάλιστα να δηλώνει (στην Καθημερινή της Κυριακής) ότι «η έγερση ζητημάτων κυριαρχίας δεν βλάπτει τον διάλογο», ενώ στην ατζέντα της συζήτησης θα βρεθεί και το Κυπριακό.

Ο πρωθυπουργός, εφόσον χρειαστεί, προτίθεται να απαντήσει σε τυχόν προκλήσεις, όμως η αίσθηση που υπάρχει στο Μέγαρο Μαξίμου είναι ότι η συνάντηση θα επικεντρωθεί στην θετική ατζέντα και τις προοπτικές περαιτέρω συνεργασίας των δύο χωρών. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, στα σκαριά βρίσκεται η ίδρυση Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου, καθώς και η ενίσχυση της συνεργασίας σε θέματα Πολιτικής Προστασίας.

Επόμενες επαφές

Στη συνάντηση αναμένεται επίσης να οριστεί το χρονοδιάγραμμα των επόμενων επαφών στον πολιτικό διάλογο και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ενώ θα επιβεβαιωθεί η επόμενη συνάντηση των δύο ηγετών κατά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Ενδιάμεσα, οι δύο ηγέτες αναμένεται να συμπέσουν και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ που θα πραγματοποιηθεί στην Ουάσιγκτον τον προσεχή Ιούλιο.

Όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, η επανενεργοποίηση των επαφών και των διαύλων επικοινωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία τους τελευταίους μήνες «έχει ήδη μετρήσιμα αποτελέσματα» και εξηγούν:

• Ήδη εφαρμόζεται η διευκόλυνση της χορήγησης βίζας για Τούρκους πολίτες σε 10 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
• Επί του πεδίου, η εμπέδωση θετικού κλίματος αντικατοπτρίζεται στην σχεδόν μηδενική παραβατικότητα στον αέρα.
• Διαπιστώνεται καλύτερη συνεργασία με τις τουρκικές αρχές στο Μεταναστευτικό και συνολική μείωση των ροών, παρά τις αυξομειώσεις.

«Οι διαφωνίες προφανώς παραμένουν. Το σημαντικό είναι αυτές να μην οδηγούν σε κρίσεις. Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε και δεν γίνονται βήματα για την διαμόρφωση ενός καλύτερου κλίματος και την επένδυση στη θετική ατζέντα», σημειώνουν στην κυβέρνηση.

Από εκεί και πέρα, όπως αναγνωρίζει και ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης, «οι βασικές μας διαφορές δεν έχουν επιλυθεί. Η Τουρκία δεν έχει αλλάξει δομικά την πολιτική της ως προς τις δικές της διεκδικήσεις… Προφανώς εξακολουθεί να υπάρχει η μεγάλη εκκρεμότητα, η μεγάλη μας διαφορά: η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο», για την οποία εκτιμά ότι «δεν θα λυθεί εύκολα».

Σχετικά με τα θαλάσσια πάρκα, στο Μέγαρο Μαξίμου επαναλαμβάνουν ότι «η Ελλάδα, σεβόμενη το Διεθνές Δίκαιο και ιδίως το Δίκαιο της θάλασσας και με σταθερό έρεισμα στην κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα, θα προχωρήσει στη δημιουργία τους επί τη βάσει περιβαλλοντικών κριτηρίων, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της».

Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας τον περασμένο Δεκέμβριο στην Αθήνα οι δύο ηγέτες είχαν υιοθετήσει την Διακήρυξη των Αθηνών, ενώ είχαν υπογραφεί 15 Μνημόνια συνεργασίας ανάμεσα στις δύο πλευρές.