Μητσοτάκης: Τα οφέλη του ΤΕΚΑ θα φανούν σε βάθος χρόνου και θα είναι πολλαπλά

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρέστη στην εκδήλωση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για τα δύο χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ). Στην ομιλία του ο Πρωθυπουργός ανέφερε:

«Κυρίες και κύριοι Υπουργοί, συνάδελφοι στην κυβέρνηση, κυρίες και κύριοι, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω εκφράζοντας τις ευχαριστίες μου δημόσια σε αυτούς οι οποίοι οραματίστηκαν, σχεδίασαν και υλοποίησαν το πρώτο κεφάλαιο μίας πολύ μεγάλης μεταρρύθμισης που αφορά το ασφαλιστικό μας σύστημα.

Θυμάμαι τις συζητήσεις που είχαμε και με τον Κωστή Χατζηδάκη και με τον Πάνο Τσακλόγλου όταν πήραμε αυτή την απόφαση να δημιουργήσουμε το ΤΕΚΑ, το οποίο ουσιαστικά -ναι, πρέπει να το πούμε- αποτελεί το «πνευματικό παιδί» του Υφυπουργού Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σε τέτοιο βαθμό που κανονικά θα έπρεπε να προσθέσουμε ένα δεύτερο «Τ» και να το ονομάσουμε «Τσακλόγλειο» Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης.

Όμως, η τομή την οποία έχουμε κάνει, όπως εξήγησαν και οι προλαλήσαντες, είναι πάρα πολύ σημαντική και τα οφέλη από τη δημιουργία του ΤΕΚΑ θα φανούν σε βάθος χρόνου και, όπως εξηγήθηκε αναλυτικά, είναι πολλαπλά.

Εγώ θα ήθελα να σταθώ ιδιαίτερα σε κάτι το οποίο έθιξαν και οι τρεις νέοι που συμμετείχαν στο πάνελ, η Μαρία, η Νάντια και ο Παναγιώτης, στο ζήτημα της έννοιας της ατομικής ιδιοκτησίας ενός μέρους των προσωπικών αποταμιεύσεων ως αποτέλεσμα της εργασίας ενός νέου. Αυτή η έννοια του «ατομικού κουμπαρά». Ότι τα χρήματα αυτά είναι δικά σας, γράφουν το όνομά σας πάνω, κανείς δεν μπορεί να τα ακουμπήσει. Κατ’ ελάχιστον το κράτος εγγυάται ότι θα πάρετε πίσω τις εισφορές σας και σίγουρα κάτι πολύ περισσότερο.

Αυτό ανατρέπει πλήρως την αντίληψη την οποία έχουμε για τη διανεμητική -σωστά, και όχι αναδιανεμητική- έννοια της κοινωνικής ασφάλισης, ότι ουσιαστικά οι δικές μας εισφορές πληρώνουν τις συντάξεις της προηγούμενης γενιάς. Και ακριβώς αυτός ο «ατομικός κουμπαράς», τον οποίον θα βλέπετε οι νέοι ασφαλισμένοι κάθε μήνα να μεγαλώνει, θα ξεκινήσει με ένα μικρό ποσό, αλλά το ποσό αυτό σε βάθος χρόνου θα αυξάνεται. Είναι αυτό το οποίο αλλάζει τις αντιλήψεις μας γύρω από την έννοια της αποταμίευσης, αλλά και γύρω από τη σημασία της ασφαλισμένης εργασίας.

Γιατί, ας μην κοροϊδευόμαστε, σήμερα αντιμετωπίζουμε στη χώρα μας ακόμα ένα πρόβλημα υποασφαλισμένης εργασίας. Συζητάμε, ας πούμε, σε λίγο θα αυξήσουμε και πάλι τον κατώτατο μισθό, γνωρίζουμε όμως ότι υπάρχουν και στη χώρα μας εργαζόμενοι οι οποίοι ασφαλίζονται κατ’ όνομα στον κατώτατο μισθό αλλά αμείβονται με κάτι περισσότερο από αυτό.

Αυτό το οποίο μπορεί να κερδίζουν σήμερα, όμως, το χάνουν σε εισφορές οι οποίες τελικά είναι δικές τους και οι οποίες θα έμπαιναν στον «ατομικό κουμπαρά» για να τους προσφέρουν τελικά σε βάθος χρόνου μια μεγαλύτερη σύνταξη.

Και ναι, είναι πάρα πολύ σημαντικό να σπάσουμε αυτή την προκατάληψη που σε ένα βαθμό υπάρχει στη νέα γενιά, πρώτον ότι «η σύνταξη δεν με αφορά». Αυτό το καταλαβαίνω, γιατί ένα νέο παιδί 20-25 χρονών δεν σκέφτεται από τώρα τη σύνταξη. Ή, ακόμα χειρότερο, «δεν θα πάρω σύνταξη, γιατί κάτι θα γίνει, η χώρα ενδεχομένως μπορεί να ξαναπεράσει από μια μεγάλη κρίση. Άρα, γιατί να επενδύσω σήμερα σε κάτι το οποίο θεωρώ ότι είναι ένα αβέβαιο μέλλον;».

«Να ζήσω, λοιπόν, το σήμερα, το τώρα, να ξοδέψω όλα τα χρήματά μου, να μην αποταμιεύσω, γιατί ποιος μου εγγυάται το αύριο;». Αυτή τη νοοτροπία πρέπει να τη σπάσουμε, διότι πράγματι η πρόβλεψη της αποταμίευσης αποτελεί μια πολύ σημαντική εκπαιδευτική διαδικασία με την οποία οι νέοι μας, ειδικά τα νέα παιδιά που πέρασαν μέσα από την κρίση, πρέπει και πάλι να εξοικειωθούν.

Εγώ θυμάμαι, όταν ήμουν μικρό παιδί, που μου χάρισαν το πρώτο βιβλιάριο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και έναν ωραίο μπλε κουμπαρά. Φαντάζομαι οι παλαιότεροι θα τον θυμούνται. Έχω την αίσθηση ότι δεν έχουμε κάνει την ίδια προσπάθεια να εκπαιδεύσουμε τη νέα γενιά στη σημασία της αποταμίευσης.

Και αυτό, βέβαια, συνδέεται και με την έννοια του οικονομικού αναλφαβητισμού, που αναντίρρητα υπάρχει σήμερα. Είναι ένα πρόβλημα. Είναι ένα πρόβλημα το οποίο έχει, θα έλεγα, ατομικές αλλά και συλλογικές προεκτάσεις, διότι όσο λιγότερο ενημερωμένοι είμαστε για τις βασικές αρχές του τι σημαίνει χρηστή διαχείριση της δικής μας περιουσίας, των διαφορετικών επιλογών των επενδυτικών εργαλείων, αλλά και των βασικών, θα έλεγα, κανόνων της μακροοικονομίας, του πώς δουλεύουν δηλαδή τα οικονομικά του κράτους, τόσο ενδεχομένως περισσότερες προσδοκίες μπορεί να έχουμε από το ίδιο το κράτος και τόσο θα δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε ότι και το κράτος πρέπει να ζει εντός των πλαισίων που ζει το κάθε νοικοκυριό. Να μην ξοδεύει δηλαδή περισσότερα από όσα εισπράττει.

Γι’ αυτό και η δυνατότητα που δίνεται μέσα από το ΤΕΚΑ να επιλέξει κανείς διαφορετικά επενδυτικά εργαλεία, η εξοικείωση με την έννοια του ρίσκου και της απόδοσης, όλες αυτές είναι σημαντικές εκπαιδευτικές διαδικασίες από τις οποίες οι νέοι μας πρέπει σταδιακά να περάσουν.

Και γι’ αυτό νομίζω ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία, κυρία Υπουργέ, κύριε Υφυπουργέ, όταν θα σχεδιάσουμε αυτή τη νέα φάση της καμπάνιας για να πείσουμε τους νέους οι οποίοι έχουν την επιλογή να μπουν στο ΤΕΚΑ, αυτά να τα αναδείξουμε. Να χρησιμοποιήσουμε, όπως είπε και ο Αντώνης πολύ σωστά, και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να τρέξουμε μια έξυπνη καμπάνια και να εξηγήσουμε με απλά λόγια κάτι το οποίο μπορεί να φαντάζει ως μια πολύ σύνθετη οικονομική έννοια, στον πυρήνα της όμως δεν είναι.

Και κάτι τελευταίο, το οποίο ειπώθηκε και από την Υπουργό, αλλά και συζητήθηκε στο πάνελ και νομίζω ότι έχει μία ξεχωριστή σημασία: αν δείτε στο εξωτερικό, υπάρχουν παντού μεγάλοι ασφαλιστικοί οργανισμοί, ασφαλιστικοί οργανισμοί με πάρα πολύ μεγάλη τεχνογνωσία, οι οποίοι έχουν δέσμευση και υποχρέωση πρώτα και πάνω από όλα να προστατεύσουν τις εισφορές των ασφαλισμένων, διότι αυτές διαχειρίζονται.

Αυτό πάμε να κάνουμε τώρα και με το ΤΕΚΑ: να χτίσουμε έναν οργανισμό με μεγάλη τεχνογνωσία, υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ο οποίος θα εγγυάται τις καλύτερες δυνατές αποδόσεις, με βάση το ρίσκο το οποίο θέλει να αναλάβει ο ασφαλισμένος, αλλά βέβαια και με βάση το πού βρίσκεται στον κύκλο της ζωής του.

Είναι σωστό αυτό το οποίο είπε ο Πρόεδρος, δεν μπορεί λίγα χρόνια πριν βγεις στη σύνταξη να παίρνεις -και να το επιλέγεις- μεγάλο ρίσκο και σε εκείνο το συγκεκριμένο χρονικό παράθυρο να βρεθείς ενδεχομένως με μια ζημιά την οποία να μην μπορείς να απορροφήσεις.

Είναι βέβαιον ότι σε βάθος χρόνου, στον ορίζοντα μιας ολόκληρης ζωής πολλών δεκαετιών, θα υπάρχουν τελικά θετικές αποδόσεις μεγαλύτερες από αυτές που θα περίμενε κανείς εάν παραμείνει στο υφιστάμενο σύστημα.

Και βέβαια, τα κεφάλαια αυτά είναι κεφάλαια τα οποία θα επενδυθούν και πρέπει να επενδυθούν στην ελληνική οικονομία. Έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτό. Σήμερα είμαστε στα 112 εκατομμύρια, αλλά σύντομα θα βρεθεί το ΤΕΚΑ να διαχειρίζεται δισεκατομμύρια. Πού θα επενδυθούν τα κεφάλαια αυτά; Πρέπει να επενδυθούν και να επιστρέψουν στην ελληνική οικονομία και τα ασφαλιστικά ταμεία του εξωτερικού είναι μεγάλοι επενδυτικοί αιμοδότες. Το ίδιο πρέπει να συμβεί και εδώ.

Οπότε να κλείσω λέγοντας ότι αυτή η μεγάλη μεταρρύθμιση είναι μία μεταρρύθμιση η οποία από τη φύση της θα δοκιμαστεί στον χρόνο. Και εδώ καταλαβαίνετε γιατί η δυσκολία των μεταρρυθμίσεων δεν είναι μόνο η νομοθέτηση, αλλά είναι η υλοποίηση, ειδικά όταν μιλάμε για τη σύσταση ενός νέου οργανισμού και κυρίως όταν μιλάμε για την ανάγκη αυτός ο οργανισμός να κερδίσει την εμπιστοσύνη των νέων ανθρώπων. Διότι οι μεν νέοι εργαζόμενοι μπαίνουν αυτόματα στο ΤΕΚΑ, αλλά έχουμε μια μεγάλη κατηγορία εργαζομένων τους οποίους πρέπει να πείσουμε, όπως έκανε ο Παναγιώτης, ας πούμε, ότι αξίζει τον κόπο να μπείτε στο ΤΕΚΑ, με επιχειρήματα τα οποία θα είναι απλά και κατανοητά.

Συγχαρητήρια, λοιπόν, σε όλους όσοι οραματίστηκαν, υλοποίησαν και τώρα προχωρούν αυτή τη μεταρρύθμιση και νομίζω ότι είναι σημαντικό τώρα, καθώς το ΤΕΚΑ αρχίζει και πατάει καλά στα πόδια του, να περάσουμε στη δεύτερη φάση, που είναι αυτή η φάση πειθούς προς όλους αυτούς οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να ασφαλιστούν, να έρθουν και να το κάνουν. Γιατί με αυτό τον τρόπο τελικά χτίζονται και οι απαραίτητες σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των θεσμών της πολιτείας -γιατί το ΤΕΚΑ είναι ένας κρατικός φορέας- και αυτών οι οποίοι θα ωφεληθούν τελικά από την επιλογή τους να εμπιστευτούν την επικουρική τους ασφάλιση σε αυτόν τον καινούριο φορέα. Σας ευχαριστώ πολύ».

Το ΤΕΚΑ δύο χρόνια μετά

Την πρώτη διετία μετά την έναρξη λειτουργίας του, το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης έχει υποδεχτεί 350.000 ασφαλισμένους και πλέον διαχειρίζεται σωρευμένα κεφάλαια από εισφορές ύψους 112 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία επενδύονται μέσω του «ατομικού κουμπαρά» κάθε συμμετέχοντα, ανάλογα με τις προτιμήσεις και τις επιλογές του, επισημαίνεται στην ανακοίνωση του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού. 

Η συγκρότηση του ΤΕΚΑ ήταν μία προνοητική μεταρρύθμιση για τους νέους ασφαλισμένους, η οποία μειώνει την έκθεση της ευρύτερης κοινωνικής ασφάλισης στις δημογραφικές πιέσεις, χάρη στην αντικατάσταση του διανεμητικού συστήματος με κεφαλαιοποιητικό στον επικουρικό πυλώνα για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας και όσους έχουν γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου 1987 κι έπειτα.

Ταυτόχρονα, αξιοποιεί τις εισφορές των συμμετεχόντων ως επενδυτικό μοχλό για την τόνωση της οικονομίας, προς όφελος τόσο των ασφαλισμένων, που λαμβάνουν καλύτερες επιστροφές, όσο και του κοινωνικού συνόλου, το οποίο απολαμβάνει τα οφέλη της υψηλότερης ανάπτυξης.

Το ΤΕΚΑ σχεδιάστηκε με βάση τις βέλτιστες πρακτικές κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης που εφαρμόζονται σε χώρες με ισχυρό κοινωνικό κράτος, όπως η Σουηδία, οι οποίες αποδεδειγμένα αποφέρουν πολύ υψηλότερες επιστροφές για τους ασφαλισμένους σε βάθος χρόνου συγκριτικά με το διανεμητικό μοντέλο.

Σε κάθε περίπτωση, το ΤΕΚΑ εγγυάται ότι η επικουρική σύνταξη που θα απονεμηθεί στους συνταξιούχους του μέλλοντος θα ισούται τουλάχιστον με αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές κάθε ασφαλισμένου, λαμβάνοντας υπόψη και την επίδραση του πληθωρισμού, δηλαδή δεν θα υπάρχει καμία πραγματική απώλεια.

Διασφαλίζονται επίσης οι εισφορές των παλαιότερων εργαζόμενων, που παραμένουν σε αναδιανεμητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης, καθώς το κράτος καλύπτει τις εισφορές που πλέον κατευθύνονται στους ατομικούς κουμπαράδες των νεότερων, με αποτέλεσμα να μην θίγονται τα δικαιώματα κανενός.

Με το ΤΕΚΑ αποκαθίσταται παράλληλα η εμπιστοσύνη των νέων στην κοινωνική ασφάλιση και στην προοπτική ασφαλούς συνταξιοδότησης, με δεδομένο ότι πλέον έχουν τον έλεγχο και τη συνεχή εποπτεία των επικουρικών εισφορών τους ηλεκτρονικά, ενώ ενισχύονται και τα αντικίνητρα για την αδήλωτη, ανασφάλιστη εργασία.