Οι συστάσεις Κομισιόν προς Ελλάδα για το κράτος δικαίου

Σε συστάσεις προς την Ελλάδα προχωρά η Κομισιόν στην έκθεση για το Κράτος Δικαίου το 2022 που έδωσε στη δημοσιότητα. Η έκθεση αφορά όλα τα κράτη-μέλη και έχει ξεχωριστές παρατηρήσεις για κάθε χώρα.

Συγκεκριμένα, η έκθεση για το Κράτος Δικαίου 2022 περιλαμβάνει τις εξής συστάσεις για την Ελλάδα, παραθέτοντας πού υπάρχει πρόοδος και πού όχι:

• Καμία πρόοδος όσον αφορά την αντιμετώπιση της ανάγκης συμμετοχής του δικαστικού σώματος στον διορισμό Προέδρου και Αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τους διορισμούς δικαστών.
• Σημαντική πρόοδος όσον αφορά τη διασφάλιση της αποτελεσματικής και συστηματικής επαλήθευσης της ακρίβειας των γνωστοποιήσεων περιουσιακών στοιχείων που υποβάλλονται από κάθε είδους δημόσιους λειτουργούς.
• Κάποια πρόοδος όσον αφορά τις αυξανόμενες προσπάθειες για τη δημιουργία αξιόπιστου ιστορικού διώξεων και τελεσίδικων αποφάσεων σε υποθέσεις διαφθοράς.
• Κάποια πρόοδος όσον αφορά τη θέσπιση διασφαλίσεων για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της ασφάλειας των δημοσιογράφων σύμφωνα με το Μνημόνιο Συνεννόησης, αλλά πρέπει να θεσπιστούν νομοθετικές ρυθμίσεις, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία των δημοσιογράφων.
• Κάποια πρόοδος σχετικά με τη διασφάλιση ότι οι απαιτήσεις εγγραφής για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι αναλογικές ενόψει της διατήρησης ενός ανοιχτού πλαισίου για τη λειτουργία τους.

Σε αυτή τη βάση, και λαμβάνοντας υπόψη άλλες εξελίξεις που έλαβαν χώρα κατά την περίοδο αναφοράς, και επιπλέον των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υπάρχουν επίσης συστάσεις για ορισμένες πτυχές του συστήματος δικαιοσύνης και του πλαισίου κατά της διαφθοράς:

• Λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της ανάγκης συμμετοχής του δικαστικού σώματος στον διορισμό Προέδρου και Αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τους διορισμούς δικαστών.
• Εντατικοποίηση των προσπαθειών για τη δημιουργία ενός ισχυρού ιστορικού διώξεων και τελεσίδικων αποφάσεων σε υποθέσεις διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένης της διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο.
• Προώθηση της διαδικασίας υιοθέτησης μη νομοθετικών διασφαλίσεων και έναρξη της νομοθετικής διαδικασίας σε σχέση με την προστασία των δημοσιογράφων, με βάση τις δραστηριότητες που ξεκίνησε η Task Force, ιδίως όσον αφορά τις καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων και την ασφάλειά τους, σύμφωνα με το Μνημόνιο Συνεννόησης και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία των δημοσιογράφων.
• Διασφάλιση της αποτελεσματικής και έγκαιρης διαβούλευσης στην πράξη με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με νομοσχέδια, με παροχή επαρκούς χρόνου για δημόσια διαβούλευση.
• Λήψη περαιτέρω μέτρων για την αξιολόγηση του ισχύοντος συστήματος εγγραφής για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων με την έναρξη διαλόγου και αξιολόγηση κατά πόσον υπάρχει ανάγκη τροποποίησής του.

Τα κρατικά ΜΜΕ

Η έκθεση της Κομισιόν για το Κράτος Δικαίου κάνει επίσης αναφορά και για τα ΜΜΕ υπό δημόσιο έλεγχο.

Συγκεκριμένα αναφέρει:

Η κυβέρνηση έχει λάβει περαιτέρω μέτρα για την ενίσχυση της διαφάνειας της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης μέσω νέας νομοθεσίας. Υπάρχουν διασφαλίσεις για την κατοχύρωση της ανεξαρτησίας των δημόσιων μέσων ενημέρωσης , αλλά το γεγονός ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΡΤ διορίζονται από τον αρμόδιο υπουργό, εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες σχετικά με την αποτελεσματική ανεξαρτησία τους και την πιθανή πολιτική επιρροή τους.

Έχει δρομολογηθεί μια νέα διαδικασία για την πρόσληψη προσωπικού της ρυθμιστικής αρχής ραδιοτηλεοπτικών μέσων, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά την επάρκεια των πόρων της ρυθμιστικής αρχής, προσθέτει η έκθεση αναφορικά με την Ελλάδα.

Η δημιουργία μιας Task Force για την προστασία και την ενδυνάμωση των δημοσιογράφων είναι ένα σημαντικό βήμα, αναφέρει. Ωστόσο, οι ανησυχίες εξακολουθούν να υφίστανται και απαιτούνται πιο συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος των δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένου του θέματος που αφορά τις καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων και την ασφάλειά τους.

Πώς σχολιάζει η κυβέρνηση της έκθεση της Κομισιόν

Σχετικά με την έκθεση για το Κράτος Δικαίου που υιοθέτησε και έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η Κομισιόν, επισημαίνεται ότι η έκθεση αφορά όλα τα κράτη-μέλη κι έχει παρατηρήσεις για όλους. Στην Ελλάδα διαπιστώνει πρόοδο, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές.

Αναλυτικά:

Πρόοδο στην υλοποίηση τεσσάρων εκ των πέντε συστάσεων που έκανε πέρυσι στην Ελλάδα διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη νεότερη έκθεσή της για το κράτος δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα Τετάρτη, αναφέρουν κύκλοι του Μαξίμου.

Τα σημεία στα οποία στέκεται, άλλωστε, η Επιτροπή είναι γνωστές, χρόνιες αδυναμίες στη λειτουργία του ευρύτερου κράτους, που σταδιακά αντιμετωπίζονται με δομικές, νομοθετικές και λειτουργικές μεταρρυθμίσεις, έτσι ώστε η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης να απλουστεύεται και να γίνεται πιο παραγωγική.

Μεταξύ άλλων, η Επιτροπή σημειώνει την αύξηση της διαφάνειας και τον καλύτερο οικονομικό έλεγχο των κρατικών λειτουργών μέσω της αναθεώρησης των ελέγχων «πόθεν έσχες», παραθέτει βήματα που έχουν υλοποιηθεί για την ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης και τη βελτίωση του δικαστικού χάρτη -υπενθυμίζοντας όμως τη διαγνωσμένη ανάγκη για περαιτέρω πρόοδο-, καταγράφει πρωτοβουλίες για τη «θωράκιση» της ασφάλειας των δημοσιογράφων και σημειώνει τη νομοθέτηση αυστηρών ποινών για την κατοχή και την εμπορία κατασκοπευτικού λογισμικού.

Αναγνωρίζεται, ακόμα, η πρόοδος που έχει επιτευχθεί σε πρακτικά ζητήματα συνεργασίας των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών και εντοπίζονται οι τομείς στους οποίους θα πρέπει να γίνουν περισσότερα βήματα. Σε αυτό το πνεύμα κινούνται και οι συστάσεις της έκθεσης για τα πεδία στα οποία θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα για την επόμενη χρονιά, συμπεριλαμβανομένης της συνεπούς τήρησης των περιόδων δημόσιας διαβούλευσης της νομοθετικής διαδικασίας, που επηρεάστηκε φέτος από την εκλογική διαδικασία, προσθέτουν οι ίδιες πηγές.

Η μεγαλύτερη πρόοδος μεταξύ του 2022 και του 2023 καταγράφεται στο μέτωπο της καταπολέμησης της διαφθοράς, με τις Βρυξέλλες να σημειώνουν τη «σημαντική» βελτίωση της θέσης της Ελλάδας στους δείκτες της Διεθνούς Διαφάνειας, προσθέτοντας παράλληλα πως η υλοποίηση του εθνικού σχεδίου κατά της διαφθοράς για την περίοδο έως το 2025 προχωρά βάσει χρονοδιαγράμματος, ενώ το έργο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας «προχωρά καλά».

Ειδικά, δε, για το θέμα των δηλώσεων «πόθεν έσχες», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει τη «σημαντική πρόοδο» που έχει επιτευχθεί χάρη στη νομοθετική ρύθμιση που πέρασε η κυβέρνηση της ΝΔ τον Φεβρουάριο, με βάση και μία από τις συστάσεις που περιελάμβανε η περσινή έκθεση.

Για την ασφάλεια των δημοσιογράφων, όπου η Κομισιόν διαπιστώνει πρόοδο από την πλευρά της Ελλάδας, η έκθεση χαρακτηρίζει «σημαντικό βήμα» τη συγκρότηση της task force με τη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Υπουργείων, σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους.

Γενικότερα αναγνωρίζεται η μεγάλη προσπάθεια που έχει καταβληθεί για την ενίσχυση της ασφάλειας των δημοσιογράφων, που θα πρέπει πλέον να μεταφρασθεί και σε νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα θωρακίσουν την επιτευχθείσα πρόοδο.

Η μοναδική από τις πέντε περσινές συστάσεις όπου δεν διαπιστώνεται πρόοδος αφορά στη διαδικασία επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, ένα ζήτημα για το οποίο, όπως καταγράφεται και στην έκθεση, απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση, που δεν ήταν εφικτή για αντικειμενικούς λόγους τη χρονιά που πέρασε, αναφέρουν οι ίδιοι κύκλοι.

Σημειώνεται πως η ελληνική κυβέρνηση υποστήριξε από την πρώτη στιγμή τη νέα διαδραστική διαδικασία για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ευρώπη, συμμετέχοντας ενεργά σε όλες τις φάσεις της προετοιμασίας της έκθεσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και της μετέπειτα αξιοποίησής της, για την προώθηση στοχευμένων μεταρρυθμίσεων από τις ελληνικές αρχές.