Μητσοτάκης: Η Ελλάδα κόμβος βιοφαρμακευτικής καινοτομίας

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ευρεία σύσκεψη με τα μέλη της Ομάδας Εργασίας, η οποία έχει αναλάβει την εκπόνηση ενός πλαισίου προτάσεων με στόχο να καταστεί η Ελλάδα «κόμβος» βιοφαρμακευτικής καινοτομίας.

Στη σύσκεψη μετείχαν, επίσης, υπουργοί και κυβερνητικά στελέχη που εμπλέκονται στο εγχείρημα. Η Ομάδα Εργασίας αποτελείται από κορυφαίες προσωπικότητες διεθνούς εμβέλειας στο επιστημονικό και επιχειρηματικό πεδίο της βιοτεχνολογίας, μεταξύ των οποίων Έλληνες που διαπρέπουν στο εξωτερικό και μέλη της ελληνικής ομογένειας, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές.

Στη σύσκεψη, η Ομάδα Εργασίας παρουσίασε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει η Ελλάδα και τα οποία μπορούν να προσελκύσουν μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες ώστε να ιδρύσουν εγκαταστάσεις βιοτεχνολογίας καθώς και τα πιθανά οφέλη που θα έχουν για τη χώρα οι επενδύσεις στον συγκεκριμένο τομέα.

Η Ελλάδα μπορεί να αναπτύξει ένα καινοτόμο οικοσύστημα βιοτεχνολογίας

«Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει επενδυτικό προορισμό. Η έκθεση της Ομάδας Εργασίας καταδεικνύει αυτό που γνωρίζουμε ήδη καλά, τις δυνατότητες που διαθέτει η χώρα μας να προσελκύσει επενδύσεις, ακόμη και σε απαιτητικά πεδία, τεχνολογιών αιχμής, όπως είναι η βιοτεχνολογία. Επενδύσεις όπως της Pfizer και της Boehringer Inghelheim δείχνουν άλλωστε την αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Επιδίωξη μας είναι, λοιπόν, να βελτιώσουμε περαιτέρω τις συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν στη χώρα όχι μόνο να είναι ελκυστική για επενδύσεις, αλλά και να πρωταγωνιστήσει, να μετατραπεί σε «χώρα επιλογής, χώρα αναφοράς» στη βιοφαρμακευτική βιομηχανία», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Επεσήμανε δε ότι καθοριστικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει σε αυτή την προσπάθεια, το υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό. «Ένα από τα πλεονεκτήματα που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός καινοτόμου οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα και το οποίο αναδεικνύεται και στην έκθεση, ίσως το βασικότερο, είναι το υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό.Είναι, μάλιστα, το αξιόλογο προσωπικό σε ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, αλλά και νοσοκομεία που συνιστά βασικό κίνητρο για την προσέλκυση περισσότερων κλινικών μελετών στη χώρα μας», επεσήμανε.

«Μια σημαντική παρατήρηση της Ομάδας Εργασίας είναι ότι δεν απαιτούνται σημαντικά κεφάλαια, ούτε από την κυβέρνηση πόσο μάλλον από τον Έλληνα φορολογούμενο. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να οργανώσουμε το χώρο, να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες και να δημιουργήσουμε κίνητρα ώστε να προσελκύσουμε επενδύσεις σημαντικών κεφαλαίων στη χώρα μας. Τα θεμέλια ώστε η Ελλάδα να καταστεί διεθνώς ανταγωνιστική σε έναν τομέα που βασίζεται σε τεχνολογίες αιχμής, όπως η βιοφαρμακευτική βιομηχανία, πρέπει και θα μπουν τώρα. Η Ελλάδα μπορεί, λοιπόν, να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο και σε αυτό το καινοτόμο πεδίο», πρόσθεσε ο Πρωθυπουργός.

Στη διάρκεια της συζήτησης που αναπτύχθηκε, ο Πρωθυπουργός ζήτησε την κατάθεση προτάσεων «για το πώς μπορεί να συνδυαστεί η έρευνα που γίνεται στα ερευνητικά μας κέντρα με την έρευνα που γίνεται στα πανεπιστήμια, και πού τοποθετούμε τα όρια της δικαιοδοσίας μεταξύ των δύο». Επίσης, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «πρέπει να διεκδικήσουμε και εμείς μια θέση στον τομέα των κλινικών δοκιμών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν θα πάμε από το 0% στο 10% σε μερικά χρόνια. Ωστόσο, καταλαβαίνω καλά ότι όταν οι φαρμακευτικές εταιρείες σκέφτονται τις κλινικές δοκιμές, λογικά υπάρχει μια λίστα χωρών που τους έρχεται στο μυαλό. Η Ελλάδα δεν είναι σε αυτή τη λίστα. Αυτόν τον σκεπτικισμό θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Και φυσικά θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι έχουμε έτοιμες και τις ομάδες που θα συμμετάσχουν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Πρωθυπουργός.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ζήτησε από τους συμμετέχοντες απόψεις, «για το πώς σκέφτονται οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, ιδίως οι ευρωπαϊκές αλλά και οι αμερικανικές εταιρείες. Τι σημαίνει να φέρνεις τις αλυσίδες εφοδιασμού σου πιο κοντά στους τελικούς πελάτες σου; Στην περίπτωση αυτή, πιο κοντά στους ευρωπαίους πελάτες και για ποιους τύπους προϊόντων ή υπηρεσιών».

Όπως επισημάνθηκε από πολλούς ομιλητές στη διάρκεια της συζήτησης, ένα από τα πλεονεκτήματα που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός καινοτόμου οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα και το οποίο αναδεικνύεται και στην έκθεση της Ομάδας Εργασίας, είναι το υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό. Το αξιόλογο προσωπικό σε ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, αλλά και νοσοκομεία που συνιστά βασικό κίνητρο για την προσέλκυση περισσότερων κλινικών μελετών στη χώρα μας. Σε συνδυασμό με τη βελτίωση του ευρύτερου πλαισίου, η Ελλάδα μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των κλινικών μελετών που φιλοξενεί, προς όφελος των ασθενών, του συστήματος υγείας και της οικονομίας.

Η Ομάδα Εργασίας επεσήμανε την ανάγκη σταθερού και διεθνώς αποδεκτού, νομικού και θεσμικού πλαισίου που διέπει την αδειοδότηση και πιστοποίηση των διαδικασιών. Τα μέλη της Ομάδας στάθηκαν, επίσης, ιδιαίτερα στην ανάγκη σύνδεσης της έρευνας με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. «Είναι σημαντικό να διατηρήσουμε αυτή την ομάδα ενεργή ζωντανή με συγκεκριμένους στόχους. Μπορεί να προκύψουν και άλλοι. Αλλά βραχυπρόθεσμα, νομίζω ότι πρέπει να αναπτύξουμε μερικές από αυτές τις ιδέες που προτείνατε», σημείωσε ο Πρωθυπουργός.

Οι υπουργοί που μετείχαν στη σύσκεψη αναφέρθηκαν σε συγκεκριμένα μέτρα που έχουν ήδη λάβει ή πρόκειται άμεσα να ληφθούν ώστε να βελτιωθούν περαιτέρω οι συνθήκες που θα επιτρέψουν στη χώρα όχι μόνο να είναι ελκυστική για επενδύσεις, αλλά και να μετατραπεί σε χώρα αναφοράς στη βιοφαρμακευτική βιομηχανία.

Οι προτάσεις της Ομάδας Εργασίας

Ο Πρωθυπουργός είχε αναθέσει τη συγκρότηση της ομάδας των διεθνώς αναγνωρισμένων επιστημόνων και επιχειρηματιών του χώρου της βιοτεχνολογίας στον πρώην Αναπληρωτή Υπουργό Υγείας Βασίλη Κοντοζαμάνη, ο οποίος συνεργάστηκε με τον πρόεδρο του Δ.Σ. της Biogen, Στέλιο Παπαδόπουλο. Η πρώτη σύσκεψη της ομάδας πραγματοποιήθηκε με τηλεδιάσκεψη το Δεκέμβριο του 2020 υπό τον Πρωθυπουργό. Από τον Ιανουάριο του 2021, όταν συγκροτήθηκε, είχε εβδομαδιαίες συσκέψεις. Μίλησε με δεκάδες άτομα, στελέχη εταιρειών, νομικούς και οικονομολόγους, μέλη της κυβέρνησης και παράγοντες άλλων χωρών με σχετική με εμπειρία. Οι προτάσεις της συμβουλευτικής επιτροπής ενσωματώθηκαν στην Έκθεση προτάσεων με στόχο τη διατύπωση συγκεκριμένων δράσεων, η εφαρμογή των οποίων θα έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία ενός καινοτόμου οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα,

Οι προτάσεις της Ομάδας Εργασίας επικεντρώνονται σε τέσσερις άξονες:

1. Την υποστήριξη και οργάνωση της βασικής έρευνας στον τομέα της βιολογίας/βιοτεχνολογίας,
2. Την προσέλκυση επενδύσεων για την δημιουργία μονάδων παραγωγής φαρμάκων προηγμένης τεχνολογίας (μονοκλωνικά αντισώματα, κυτταρικές θεραπείες, κλπ.),
3. Τη συνεχή προσέλκυση κλινικών δοκιμών,
4. Τη δημιουργία εταιρειών που θα παρέχουν υπηρεσίες σε διεθνείς εταιρείες του χώρου.

Όπως σημειώνεται στην Έκθεσή της το σχετικά υψηλότερο κόστος παραγωγής των προϊόντων βιοτεχνολογίας, αναδεικνύει ως σημαντικότερη την ποιότητα από την κλίμακα παραγωγής, καθιστώντας το βιοτεχνολογικό πεδίο, χώρο στον οποίο θα μπορούσε να πρωταγωνιστήσει και μια μικρότερη χώρα. Παράλληλα, υπάρχουν πολλοί Έλληνες στις επιστήμες υγείας και στη βιομηχανία βιοφαρμάκων που θα μπορούσαν να δραστηριοποιηθούν ως επιχειρηματίες, στελέχη, μέλη διοικητικών συμβουλίων ή σύμβουλοι νεοφυών εταιρειών στο χώρο.

Η Έκθεση της Ομάδας Εργασίας αναφέρεται κυρίως σε διαρθρωτικές αλλαγές και πιθανές νομικές ή διοικητικές πρωτοβουλίες, που στοχεύουν στη δημιουργία ενός φιλόξενου και κατάλληλα ρυθμισμένου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Εστιάζει στον εξορθολογισμό και την αναβάθμιση της βασικής έρευνας στο πεδίο των βιοϊατρικών επιστημόνων, ενώ προτείνει και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που μπορούν να ελκύσουν άμεσες ξένες επενδύσεις.

Επίσης προτείνεται η σύσταση μιας μικρής ομάδας η οποία θα είναι υπεύθυνη να υλοποιήσει τις προτάσεις, καθώς και να δημιουργήσει σχέσεις με στελέχη διεθνών εταιρειών βιοτεχνολογίας και να προωθήσει τα πλεονεκτήματα της Ελλάδα ως ελκυστικό προορισμό επενδύσεων.

Στη σύσκεψη εκ μέρους της Ομάδας Εργασίας συμμετείχαν οι:

● Σπύρος Αρταβάνης-Τσάκωνας, Όμ. Καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας - Πανεπιστήμιο Harvard
● Βαγγέλης Βεργέτης, Συνιδρυτής Intelligencia Inc., Συνιδρυτής, Πρόεδρος και Διευθυντής – Eucrates Biomedical Acquisition Corp.
● Ξένια Καπόρη, Πρώην Διευθύντρια – Γενική Γραμματεία Συντονισμού
● Δάφνη Καρύδα, COO και Flare Therapeutics
● Βασίλης Κοντοζαμάνης, Ειδικός Σύμβουλος στον Πρωθυπουργό – Πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας
● Στέλιος Παπαδόπουλος, Συνιδρυτής και Πρόεδρος ΔΣ Exelixis Inc.- Πρόεδρος ΔΣ Biogen Inc.
● Σίμος Συμεωνίδης, Συνιδρυτής και Πρόεδρος ΔΣ Therawave Bio Inc.
● Αλέξανδρος Τζούκας, Επικεφαλής Επενδύσεων Intelligencia Inc.

Επίσης στη σύσκεψη, μέσω βιντεοκλήσης, συμμετείχαν πέντε μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής που συνέβαλε στη διαμόρφωση των προτάσεων της Ομάδας Εργασίας:

Πρόκειται για τους:

Noubar Afeyan, Ιδρυτής και CEO, Flagship Pioneering
Eric Cantor, Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Moelis & Company
Νίκος Γαλακάτος, Παγκόσμιος Επικεφαλής, Blackstone Life Sciences
Γιώργος Γιανκόπουλος, Συνιδρυτής, Πρόεδρος και Επικεφαλής Επιστήμονας, Regeneron Pharmaceuticals Inc.
Γιώργος Σκάνγκος, Πρόεδρος και CEO Vir Biotechnology Inc.

Η πλήρης σύνθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής που διαμόρφωσε τις προτάσεις της Ομάδας Εργασίας είναι η εξής:

● Noubar Afeyan, Ιδρυτής και CEO, Flagship Pioneering
● Μισέλ Βουνάτσος, Πρόεδρος και CEO, Biogen Inc.
● Eric Cantor, Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Moelis & Company
● Νίκος Γαλακάτος, Παγκόσμιος Επικεφαλής, Blackstone Life Sciences
● Γιώργος Γιανκόπουλος, Συνιδρυτής, Πρόεδρος και Επικεφαλής Επιστήμονας, Regeneron Pharmaceuticals Inc.
● Εμίλ Κάκις, Ιδρυτής, Πρόεδρος και CEO, Ultragenyx Pharmaceutical Inc.
● Κωστής Μαγκλάρας, Πρύτανης του Columbia Business School
● Αλβέρτος Μπουρλά, Πρόεδρος ΔΣ και CEO Pfizer Inc.
● Peter Orszag, CEO, Financial Advisory – Lazard Frères & Co., LLC
● Sir Μενέλαος Πάγκαλος, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος, R&D Biopharmaceuticals – AstraZeneca PLC
● Γιώργος Σκάνγκος, Πρόεδρος και CEO Vir Biotechnology Inc.

Στην ευρεία σύσκεψη του Πρωθυπουργού με την Ομάδα Εργασίας, από την πλευρά της κυβέρνησης συμμετείχαν ο Υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, η Υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, ο Υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, ο Υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, ο Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης, Νίκος Παπαθανάσης, η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, Μίνα Γκάγκα, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης, Χρίστος Δήμας και ο Υφυπουργός παρα τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου.