Ενεργειακά, τουρκικές προκλήσεις και F-35 στη συνάντηση Μητσοτάκη-Μπάιντεν

Για πολύ καλό κλίμα μιλά η Αθήνα. Επί τάπητος τουρκική προκλητικότητα, «γαλάζια πατρίδα» και Ουκρανία. Ενδιαφέρον για αγορά μοίρας F-35. Επένδυση στην ΕΑΒ από Lockheed Martin. Οι θέσεις για την ενέργεια. Τι λέει ο Λευκός Οίκος.

Δημοσιεύθηκε: 17 Μαΐου 2022 - 06:55

Τελ. Ενημ.: 17 Μαΐου 2022 - 07:45

Μία ευρεία γκάμα θεμάτων διμερούς, περιφερειακού αλλά και διεθνούς ενδιαφέροντος ετέθησαν επί τάπητος κατά την κατ' ιδίαν συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, αλλά και εν συνεχεία στις διευρυμένες συνομιλίες ανάμεσα στις δύο αντιπροσωπείες.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η ελληνική πλευρά εμφανίζεται πολύ ικανοποιημένη από την πρώτη ημέρα του προγράμματος του Έλληνα πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον, σημειώνοντας πως το κλίμα στη συνάντηση των δύο ηγετών ήταν παρά πολύ καλό, καθώς, όπως επισημαίνεται, ο Αμερικανός πρόεδρος γνωρίζει σε βάθος τα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτά, ενώ τα άκρως θετικά αισθήματά του προς την Ελλάδα καθρεφτίστηκαν τόσο στις συχνές αναφορές του στην Ελληνοαμερικανική κοινότητα όσο και στον χρόνο που αφιέρωσε για τις εν λόγω επαφές.

Οι ίδιες πηγές ανέφεραν χαρακτηριστικά πως οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο σημείο που ήταν ποτέ και επεσήμαιναν πως η Ελλάδα έχει βαρύνοντα ρόλο να διαδραματίσει στο ζήτημα της υπεράσπισης και της εμπέδωσης της Δημοκρατίας παγκοσμίως, θέμα για το οποίο ο Τζο Μπάιντεν επιδεικνύει ζωηρό ενδιαφέρον, ήτοι για τη μάχη ανάμεσα στις Δημοκρατίες και τα αυταρχικά καθεστώτα. Επ' αυτού, εξάλλου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να αφιερώσει μεγάλο μέρος της αποψινής του ομιλίας στο Κογκρέσο, όπως τονίζουν τα ίδια πρόσωπα.

Όπως ήταν εύλογο, η συζήτηση των δύο περιστράφηκε εκτενώς γύρω από το Ουκρανικό και το ενιαίο δυτικό μέτωπο κατά της ρωσικής εισβολής, αλλά και στο πώς οι ΗΠΑ θα συμβάλουν εμπράκτως, ώστε να απεξαρτηθεί η Ευρώπη από το ρωσικό φυσικό αέριο. Πολλή συζήτηση έγινε, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, και για τη μετατροπή της Αλεξανδρούπολης σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, αλλά και τις πολλές και σημαντικές πλέον αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Κατά τις επαφές των δύο ανδρών κατέστη σαφές, εξάλλου, πάντα σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, πως η Ελληνική Δημοκρατία έχει πλέον αποδείξει την ανθεκτικότητά της καθώς υπερέβη τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης, με την οικονομία να εξέρχεται ισχυρότερη και τους θεσμούς να καθίστανται πιο θωρακισμένοι. Η ελληνική πλευρά εξέφρασε, μάλιστα, την επιθυμία η διμερής συνεργασία να επεκταθεί σε όλους τους δυνατούς τομείς ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την ελπίδα να μπορέσει ο κ. Μπάιντεν να επισκεφθεί προσεχώς την Ελλάδα.

Επί τάπητος η τουρκική προκλητικότητα - Ξεκάθαρη αναφορά στο Κυπριακό

Κατά τη συζήτηση των δύο ηγετών ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε στον συνομιλητή του όλες τις λεπτομέρειες που αφορούν στην εντεινόμενη εσχάτως τουρκική προκλητικότητα και δη τις υπερπτήσεις πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά. «Είναι πλέον σαφές πως άπαντες αντιλαμβάνονται πως ο επεκτατισμός και ο αναθεωρητισμός δεν έχουν θέση σε ένα παγκόσμιο σκηνικό που γίνεται ολοένα και πιο σύνθετο», σημείωναν μετά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, επιβεβαιώνοντας πως το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας δεν ετέθη αυτοτελώς αλλά ως μέρος των ζητημάτων ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατά πληροφορίες μάλιστα, ο πρωθυπουργός έδειξε στον Τζο Μπάιντεν χάρτη με τη «γαλάζια πατρίδα» που επικαλούνται οι Τούρκοι.

Σε ό,τι αφορά στο ζήτημα της πώλησης αμερικανικών μαχητικών F-16 προς την Τουρκία, αρμόδια κυβερνητική πηγή παρέπεμπε, σύμφωνα με το ΑΠΕ, στη σημερινή ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού προς το Κογκρέσο, τονίζοντας πάντως με νόημα πως ορισμένα ζητήματα είναι καλύτερο να μη συζητούνται δημοσίως. Οι ίδιες πηγές, εξάλλου, τόνιζαν ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο Κυπριακό χωρίς να «μασήσει» τα λόγια του, διαμηνύοντας εκ νέου πως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μία λύση δύο κρατών στη Μεγαλόνησο.

Καθ' οδόν προς τα F-35

Κυβερνητικές πηγές επιβεβαίωσαν, εξάλλου, πως στο πλαίσιο της διμερούς αμυντικής συνεργασίας είναι ειλημμένη η απόφαση της Αθήνας ότι το μαχητικό αεροσκάφος 5ης γενιάς που θα επανδρώσει την Πολεμική Αεροπορία, θα είναι το αμερικανικό F-35. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την επιθυμία να ενταχθεί η χώρα μας στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ξεκαθαρίζοντας πως η Ελλάδα ενδιαφέρεται να αγοράσει μία μοίρα F-35 πριν από το τέλος της τρέχουσας 10ετίας, και συγκεκριμένα μετά το 2028, όταν και όπως ειπώθηκε με έμφαση, θα υπάρχει ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος για μία τέτοια κίνηση. Τα ίδια πρόσωπα αποκάλυψαν ότι προ ολίγων ημερών η εταιρεία παραγωγός των F-35, Lockheed Martin, ενημέρωσε και εγγράφως για το ενδιαφέρον της να ενταχθεί η Ελλάδα στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και η θετική ανταπόκριση της Αθήνας θα διαβιβαστεί εντός των επόμενων ημερών.

«Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε σε όλες τις παραμέτρους, τα συγκεκριμένα αεροσκάφη θα αποκτηθούν μετά το 2028, ενώ θα αναζητηθεί και ο καλύτερος τρόπος χρηματοδότησης μίας τέτοιας μακρόχρονης επένδυσης για την Ελλάδα του 2030», σημειώνουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές και αποκαλύπτουν το ενδιαφέρον της Lockheed Martin να επενδύσει προσεχώς στην ΕΑΒ, με την απαραίτητη διευκρίνιση πως δεν γίνεται λόγος για το πλειοψηφικό πακέτο, έτσι ώστε το ελληνικό κράτος να διατηρήσει τον δημόσιο έλεγχο της ΕΑΒ.

Συναντίλήψη για γενναία παρέμβαση στη διεθνή αγορά της ενέργειας

Στα αξιοσημείωτα της συνάντησης Μητσοτάκη - Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο και η συναντίληψη των δύο ηγετών στο ζήτημα της μείωσης της τιμής του φυσικού αερίου διεθνώς μέσω της επιβολής πλαφόν. Μάλιστα, οι δύο άνδρες συμφώνησαν να συντονίσουν τις ενέργειές τους ενόψει και της κρίσιμης έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στα τέλη Μαΐου, εξού και εξουσιοδότησαν κατά πληροφορίες τον Νίκο Τσάφο, που ορίζεται ειδικός σύμβουλος του Έλληνα πρωθυπουργού στα θέματα ενέργειας, και τον Έρικ Χοκστάιν, σύμβουλο του προέδρου Μπάιντεν στα θέματα ενεργείας, να εργαστούν στενά.

«Για να κρατηθεί αρραγές το μέτωπο κατά της ρωσικής εισβολής θα πρέπει να προστατεύσουμε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η Ελλάδα το έχει κάνει ήδη με μεγάλο θάρρος, επιστρατεύοντας κονδύλια από τον εθνικό προϋπολογισμό, αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως δεν δραστηριοποιούμαστε και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, που επιβεβαιώνουν πως η Αθήνα αναμένει την υποβολή των σχετικών προτάσεων από την Κομισιόν.

Τα ίδια πρόσωπα εκτιμούν πως λύση μπορεί να δοθεί είτε μέσω της αξιοποίησης των αδιάθετων δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης, είτε μέσα από μία παρέμβαση πλαφόν στη χονδρική αγορά του φυσικού αερίου διεθνώς. Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, πάντως, «δεν μπορούμε από τη μία στιγμή στην άλλη να κλείσουμε τον διακόπτη του ρωσικού φυσικού αερίου».

Σε ό,τι αφορά στον αγωγό Eastmed, η ελληνική πλευρά επανέλαβε τις θέσεις της πως την τελική επιλογή, εάν δηλαδή θα προκριθεί η λύση του αγωγού ή αυτή της μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου, θα την καθορίσουν εντέλει η αγορά και το κόστος. Επαναβεβαιώθηκε, πάντως, η θερμή αμερικανική υποστήριξη στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, χωρίς να μπορούν να αποκλειστούν και αμερικανικές επενδύσεις σε αυτές στο μέλλον.

Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος για τη συνάντηση του κ. Biden με τον κ. Μητσοτάκη αναφέρονται τα εξής:

«Ο πρόεδρος Joseph R. Biden συναντήθηκε σήμερα με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο πρόεδρος συνεχάρη τον πρωθυπουργό για τα 201 χρόνια της Ελληνικής Ανεξαρτησίας. Οι ηγέτες τόνισαν πως η σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας είναι ισχυρότερη από ποτέ και σημείωσαν τους μακροχρόνιους δεσμούς μεταξύ των δυο λαών, που έχουν βοηθήσει ώστε να καθοριστούν οι διμερείς δεσμοί μας για περισσότερο από δύο αιώνες. Εξέτασαν την ισχυρή και αναπτυσσόμενη αμυντική μας συνεργασία, τις κοινές μας δημοκρατικές αξίες και τη δέσμευσή μας για περαιτέρω επέκταση του διμερούς εμπορίου και των επενδύσεων.

Συζήτησαν τις εξελίξεις στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρής μας υποστήριξης για τις προσπάθειες να επιβληθούν κόστη στη Ρωσία για την απρόκλητη επιθετικότητά της και δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τον λαό και την κυβέρνηση της Ουκρανίας. Συζήτησαν επίσης τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο καθώς και τις κοινές μας προσπάθειες για αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένων της ενεργειακής ασφάλειας, της κλιματικής αλλαγής και των απειλών για τη δημοκρατία.

Οι δηλώσεις πριν τη συνάντηση

Το πλήρες κείμενο των δηλώσεων του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Τζο Μπάιντεν κατά την έναρξη της συνάντησής τους στον Λευκό Οίκο:

Τζο Μπάιντεν: Μας ενώνει μια προσωπική φιλία. Είστε εξαιρετικός. Τα δημοκρατικά ιδεώδη τα οποία ενστερνιζόμαστε, όπως όλοι γνωρίζουμε, ξεκινούν από την Ελλάδα και ενέπνευσαν τους «Ιδρυτές Πατέρες» μας, οι οποίοι υπήρξαν μαθητές της Ελλάδας. Δυστυχώς η βάρβαρη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτελεί ταυτόχρονα απειλή προς τη δημοκρατία από αυταρχικά καθεστώτα που θέλουν να καταλύσουν τη διεθνή έννομη τάξη. Θέλω να σε ευχαριστήσω, κ. Πρωθυπουργέ, για τον ηθικό, ηγετικό ρόλο που έχει διαδραματίσει η Ελλάδα. Δεν είναι εύκολο. Το γνωρίζω και σας ευχαριστώ. Είναι πολλά αυτά που θα συζητήσουμε σήμερα. Θα συζητήσουμε για τη συνεχιζόμενη στήριξή μας προς την Ουκρανία, την εμβάθυνση των εταιρικών μας σχέσεων στους τομείς της άμυνας και του εμπορίου, την ενεργειακή ασφάλεια, την κλιματική αλλαγή και πολλά περισσότερα. Σήμερα, η φιλία μας και η συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες, ανάμεσα στους Έλληνες και τους Αμερικανούς, είναι -θεωρώ- πιο σημαντική από ποτέ. Και είναι τιμή μου που θα έχω την ευκαιρία να γιορτάσω αυτή τη συνεργασία μαζί σου, καθώς είσαι ένας εξαιρετικός φίλος. Καλώς όρισες.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε, για τα ευγενικά σας λόγια. Είναι πράγματι τιμή μου να βρίσκομαι εδώ, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, για να γιορτάσω μαζί σας τα 201 χρόνια από την έναρξη του Αγώνα για την Ανεξαρτησία μας. Όπως γνωρίζετε, οι «Ιδρυτές Πατέρες» σας εμπνεύστηκαν από τα ιδανικά της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και οι δικοί μας «Ιδρυτές Πατέρες» άντλησαν έμπνευση από τον αγώνα για ανεξαρτησία σε αυτήν εδώ τη χώρα. Τους τελευταίους δύο αιώνες, οι δύο χώρες μας βρίσκονταν πάντα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Πολεμήσαμε μαζί. Και τώρα αντιμετωπίζουμε, ενωμένοι, την πρόκληση της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Παράλληλα, αυτή η επίσκεψη είναι μια ευκαιρία να αξιολογήσουμε εκ νέου το επίπεδο της σχέσης μας. Πιστεύω ειλικρινά ότι είναι στο υψηλότερο, ιστορικά, επίπεδο. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο αμυντικό σκέλος της σχέσης μας, αλλά και στο εμπόριο, στις επενδύσεις, στον ρόλο της Ελλάδας ως αξιόπιστου εταίρου στην Ανατολική Μεσόγειο, ως μιας χώρας που ξεπέρασε τη χρηματοπιστωτική κρίση με μια οικονομία που αναπτύσσεται και αποτελεί πυλώνα σταθερότητας τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην ευρύτερη περιοχή.

Επομένως, όταν μιλάμε για θέματα όπως η ενεργειακή ασφάλεια, υπάρχουν πολλά περισσότερα που μπορούμε να κάνουμε μαζί. Και είμαι πολύ χαρούμενος που βρίσκομαι εδώ μαζί σας για να συζητήσουμε αυτά τα σημαντικά θέματα και που, αργότερα, θα μπορέσω να απευθυνθώ στους πολλούς Ελληνοαμερικανούς φίλους σας. Γνωρίζω καλά πόσο στενοί είναι οι δεσμοί σας με τους Έλληνες και τους Ελληνοαμερικανούς, και είναι τιμή μου που θα τους συναντήσω εδώ, στον Λευκό Οίκο.

Τζο Μπάιντεν: Δική μου χαρά η παρουσία σας εδώ. Σας ευχαριστώ. Και περιμένω να ξεκινήσει η συζήτησή μας.