Προσφυγικό: Ετοιμη για νέες παραχωρήσεις στην Τουρκία η ΕΕ

Στο επίκεντρο βρίσκεται και πάλι η Τουρκία ενόψει του καλοκαιριού, καθώς η ΕΕ φέρνει στο προσκήνιο τις προσφυγικές ροές, βάσει και της απότομης αύξησής τους στην Ισπανία. Με αρκετές χώρες να μάχονται να «ρίξουν» τους αριθμούς ασθενούντων από την Covid-19 και να αναστηλώσουν την οικονομία τους και άλλες να βρίσκονται σε προεκλογικούς κύκλους, κανείς δεν θέλει να ασχοληθεί με νέα αύξηση των προσφύγων.

Οι «προβολές» στην Ελλάδα ότι η Τουρκία βρίσκεται σε απομόνωση χρίζουν διαφορετικής ανάγνωσης. Το Sofagate έχει ξεπεραστεί και πληροφορίες του Εuro2day.gr αναφέρουν ότι ήδη η Κομισιόν βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την Άγκυρα, για το πώς θα εμποδιστούν οι προσφυγικές ροές με βάση την επέκταση της προσφυγικής συμφωνίας.

Τι ζητάει η Ευρώπη; Επί της ουσίας, να κρατήσει η γειτονική χώρα στα εδάφη της τους πρόσφυγες και να μη «στέλνει» ροές στην Ευρώπη. Γνωρίζοντας τις πολιτικές επιπτώσεις και όλες τις γεωπολιτικές εξελίξεις, ο Ερντογάν αυτή τη φορά δεν ζητάει μόνο χρήματα ως αντάλλαγμα. Βάζει στο τραπέζι και την άρση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες που θέλουν να ταξιδέψουν στην ΕΕ και τη θεωρεί «δικαίωμά» του βάσει της συμφωνίας του 2016.

Ήδη στις 7 Μαΐου η επίτροπος για εσωτερικές υποθέσεις Ι. Γιόχανσον μετέβη στην Τουρκία με εντολή της προέδρου της Κομισιόν και μετά από ισχυρές πιέσεις από τη Γερμανία, προκειμένου να δει τι ζητά η Τουρκία σε σχέση με το προσφυγικό και να χαράξει την επέκταση της συμφωνίας.

Μάλιστα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι συναντήσεις δεν ήταν ούτε τεχνικού επιπέδου ούτε χαμηλόβαθμες. Η κα Γιόχανσον είδε τόσο τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου όσο και τον υπουργό Εσωτερικών Σ. Σοϊλού.

Διασταυρωμένες πηγές από υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους της Κομισιόν αναφέρουν ότι η επίτροπος ήταν εξουσιοδοτημένη να συζητήσει και να προσφέρει στην Τουρκία επιπλέον κονδύλια. Οι διαπραγματεύσεις επί τούτου συνεχίζονται και η προϋπόθεση που βάζει η ΕΕ είναι να παραμένουν οι πρόσφυγες και οι νέες ροές από τη Μέση Ανατολή, στα τουρκικά εδάφη.

Ήδη ο Ερντογάν διεμήνυσε ότι δαπάνησε 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ για τους πρόσφυγες και ζητά άμεση εκταμίευση του υπόλοιπου ποσού των 2,4 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχουν εγκριθεί από την προσφυγική συμφωνία του 2016.

Η παγίδα της θετικής ατζέντας

Η συζήτηση για το προσφυγικό υποτίθεται πως θα σφραγιζόταν με τη συνάντηση των Ερντογάν-Μισέλ-Φον ντερ Λάιεν. Όμως μπήκε στη μέση το σκάνδαλο της… καρέκλας και προς στιγμήν η θετική ατζέντα πήγε περίπατο. Επανήλθε, ωστόσο, λένε οι πληροφορίες, σχεδόν άμεσα (παρά τα όσα γράφονταν και λέγονταν στην Ελλάδα) και η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων κα Γιόχανσον εξουσιοδοτήθηκε να επαναφέρει την ατζέντα σε θετικό πρόσημο.

Η δέσμευση της προέδρου της Κομισιόν να υποβάλει πρόταση συνεργασίας και υποστήριξης της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας φέρνει πάλι τη γείτονα χώρα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για το προσφυγικό. Η εξέλιξη αυτή, λένε διπλωματικές πηγές, δίνει το πλεονέκτημα στον Ερντογάν να ζητήσει περισσότερα. Έτσι η Κομισιόν καλείται να βρει μια συμβιβαστική λύση.

Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η Άγκυρα, εκτός από την άρση της βίζας, απαιτεί και τα εξής:

1. Η ΕΕ να πάρει ξεκάθαρη θέση και να αποκηρύξει τα μέλη της οργάνωσης FETO (fetullah terrorist organization), για την οποία ο Τ. Ερντογάν υποστηρίζει ότι βρίσκεται πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του. Κατά τον κ. Τσαβούσογλου, πολλά μέλη αυτής της οργάνωσης βρήκαν καταφύγιο σε ευρωπαϊκά εδάφη και η Τουρκία επιθυμεί να συλληφθούν και να παραδοθούν στις τουρκικές αρχές. Κάτι τέτοιο αναμένεται να συναντήσει ενστάσεις από τις χώρες-μέλη, καθώς αναμένεται να θεωρηθεί ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να εξοντώσει πολιτικούς του αντιπάλους ή επικριτές του.
2. Η ΕΕ να αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες και να αντιταχθεί κατά του ΠΚΚ και του YPG, οργανώσεις τις οποίες η Τουρκία θεωρεί ως τρομοκρατικές.

Η θέση της Αθήνας

Και ενώ Τουρκία - Κομισιόν και Γερμανία δουλεύουν μαζί σε τεχνικό επίπεδο τη συμφωνία για το προσφυγικό, άγνωστο παραμένει τι θα πράξει η Αθήνα. Εμμένοντας στη λογική ότι η Τουρκία είναι απομονωμένη, η Ελλάδα αντιμετωπίζει, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, τον κίνδυνο να κληθεί να δικαιολογήσει μια στροφή 180 μοιρών στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, όπου θα συζητηθεί η ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας, αν περάσει η γραμμή που ευνοεί τα τουρκικά συμφέροντα.

Τις τελευταίες μέρες, ο επικεφαλής του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης Τ. Ρόκο δήλωσε ότι οι ροές προσφύγων προς την Ελλάδα από την Τουρκία έχουν μειωθεί δραστικά και ότι το μεταναστευτικό/προσφυγικό «βρίσκεται σε ύφεση».

«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν κενές θέσεις στα κέντρα φιλοξενίας στην ενδοχώρα, ενώ ο αριθμός όσων παραμένουν στα νησιά είναι πολύ μικρότερος από ό,τι ενάμιση χρόνο πριν», είπε σε δημοσιογραφική διάσκεψη, αφήνοντας ωστόσο πολλά ερωτήματα για το άμεσο μέλλον, δεδομένου ότι σιγά σιγά επιτρέπεται η ελεύθερη μετακίνηση που είχε περιοριστεί λόγω Covid.

Ένα στοιχείο όμως που ξεχωρίζει από τα λεγόμενά του είναι η βασική ευρωπαϊκή οδηγία ότι όσοι παίρνουν άσυλο θα μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα και ότι η ΕΕ είναι εναντίον των περιφραγμένων προσφυγικών κέντρων.

Πάντως, πριν από μια εβδομάδα, ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, σε συνάντησή του με τον εκτελεστικό διευθυντή της FRONTEX στο Μέγαρο Μαξίμου, ανέφερε ότι «είναι αδιανόητο μετανάστες και πρόσφυγες να χρησιμοποιούνται από την Τουρκία ως γεωπολιτικά “πιόνια”, ώστε να ασκηθεί πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο.

Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα αυστηροί όποτε αυτό συμβαίνει. Συνέβη πέρυσι τον Μάρτιο, στα χερσαία σύνορά μας με την Τουρκία. Συνέβη ξανά πριν από λίγες ημέρες στη βόρεια Αφρική. Άρα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι ότι δεν θα δεχτούμε την άσκηση πίεσης από χώρες που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν μετανάστες και πρόσφυγες ώστε να πιέσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα όποια συμφέροντά τους».

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, η Σύνοδος Κορυφής του Ιουνίου θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για τα ελληνικά συμφέροντα.