Το «τρολάρισμα» Ερντογάν, η βόμβα Γεραπετρίτη και το δυσοίωνο μέλλον

Επειδή κάποια στιγμή πρέπει να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, αξίζει να δούμε τι έχει συμβεί στο θαλάσσιο «πεδίο» των ελληνοτουρκικών, τους τελευταίους μήνες.

Μέσα στο καλοκαίρι, ο Ερντογάν δοκίμασε όχι μόνο την ελληνική αντίδραση αλλά και αυτή του λεγόμενου διεθνούς παράγοντα, σε ό,τι αφορά τις κινήσεις του Oruc Reis στα διεθνή ύδατα, που εμείς θεωρούμε «δική μας» ΑΟΖ και η Τουρκία δική της, καλώς ή κακώς αδιάφορο.

Ο ελληνικός στόλος αναπτύχθηκε, οι Τούρκοι σουλατσάριζαν και -κατά δήλωση του παραιτηθέντος στη συνέχεια, συμβούλου Ασφαλείας του πρωθυπουργού- έκαναν έρευνες. Εμείς βεβαίως φωνάξαμε, έγινε κι ένα τζαρτζάρισμα… φρεγατών, οι Ευρωπαίοι φώναξαν με τη σειρά τους και συμφωνήθηκε να ξεκινήσουν επαφές για διάλογο. Προφανώς οι Τούρκοι ξεκαθάρισαν από νωρίς ότι θέλουν να βάλουν πολλά στο τραπέζι (από την αποστρατικοποίηση των νήσων έως θέματα εναέριου χώρου, περιοχών έρευνας και διάσωσης κ.λπ.), εμείς «κλωτσήσαμε» και ξαφνικά, το πλοίο ερευνών ξαναβγήκε στη θάλασσα.

Μόνο που αυτή τη φορά, δεν βγήκε μακριά από τα ελληνικά χωρικά ύδατα αλλά σε απόσταση αναπνοής.

Τι επέφερε η νέα έξοδος του Oruc Reis

Και με μια έξοδο, αμφισβήτησε όχι μόνο αν το Καστελόριζο έχει ΑΟΖ ως τα 200 μίλια, αλλά αν έχει ΑΟΖ… γενικώς. Ταυτόχρονα, περνώντας μέσα από τα 12 μίλια αλλά -έως στιγμής τουλάχιστον- έξω από τα 6 μίλια των διακηρυγμένων χωρικών υδάτων μας, «θύμισε» ότι η Τουρκία θεωρεί casus belli την επέκταση των χωρικών μας υδάτων κι ότι τη δυνατότητα που λέμε ότι έχουμε, να τα επεκτείνουμε, τη γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της.

Έτσι, όμως, ενώ Ιούλιο και Αύγουστο εμφανιζόμασταν όχι απλώς να φωνάζουμε αλλά να κινητοποιούμε στόλο μακριά από την έκταση της εθνικής μας κυριαρχίας (δηλαδή τα χωρικά μας ύδατα), υπερασπιζόμενοι τα «κυριαρχικά δικαιώματά» μας σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, υποχρεωθήκαμε τώρα, όπως προκύπτει από τα γεγονότα, να επιδεικνύουμε «στρατηγική… ψυχραιμία» στις έρευνες μια ανάσα πέρα από τα χωρικά μας ύδατα.

Εξίσου εντυπωσιακό όμως είναι ότι η κυβέρνηση, δηλώνοντας ξεκάθαρα, μέσω του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη, πως «κόκκινη γραμμή» είναι τα 6 μίλια, κατέληξε να αποδεχτεί τόσο στην πράξη όσο και στη… θεωρία ότι πέρα από αυτά ΔΕΝ υπάρχουν κόκκινες γραμμές! Οπότε, εύλογα προκύπτει η… απορία (ψάλτου βηξ) γιατί δόθηκε εντολή στις Ένοπλες Δυνάμεις τον Ιούλιο και τον Αύγουστο να κάνουν στενό μαρκάρισμα στο τουρκικό ερευνητικό πλοίο και στα συνοδευτικά του πολεμικά; Κι εντέλει, γιατί παραιτήθηκε ο έρημος ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Αλέξανδρος Διακόπουλος; Αυτές τις τελευταίες μέρες, έξω από το Καστελόριζο, δεν έκανε έρευνες το Oruc Reis;

Οπότε μάλλον είναι ώρα να γίνουμε επιτέλους ρεαλιστές, αφήνοντας τις μεγαλοστομίες σε ό,τι αφορά όχι μόνο τις δικές μας προθέσεις αλλά και τον ρόλο του διεθνούς Δυτικού παράγοντα. Για τον οποίο, η κατά καιρούς ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι «μια κολόνια που κρατάει χρόνια», μάλλον ενοχλητική για τα ευρύτερα σχέδιά τους, με μόνη εξαίρεση -ως χθες, για αύριο δεν ξέρουμε- τη Γαλλία.

Αυτό ακριβώς εκμεταλλεύεται ο Ερντογάν, αξιοποιώντας και τη συγκυρία προκειμένου να «αναθεωρήσει» προς όφελός του οτιδήποτε δεν είναι απολύτως «μπετοναρισμένο» στη διεθνή συνείδηση ή, ακόμη χειρότερα, αν προτιμάτε, οτιδήποτε δεν τυγχάνει παγιωμένης αποδοχής και από την τουρκική πλευρά.

Θα πρέπει να θυμίσουμε εδώ, για παράδειγμα, ότι η Τουρκία ουδέποτε αποδέχθηκε ότι ο εναέριος χώρος μας είναι 10 μίλια, ενώ τα χωρικά μας ύδατα είναι 6 μίλια (κάτι που για να τα λέμε όλα, δυστυχώς για μας, κάθε άλλο παρά σύνηθες είναι). Κι αυτό άλλωστε έρχονται να μας θυμίσουν κάθε τόσο οι «παραβιάσεις» του από τουρκικά μαχητικά, εδώ και κάμποσες δεκαετίες.

Τους τελευταίους μήνες, λοιπόν, η Τουρκία δηλώνει εμπράκτως σε κάθε κατεύθυνση ότι θέλει μια εφ' όλης της ύλης διευθέτηση εκείνων που έχει ως τώρα «γκριζάρει», κάνοντας ένα αδυσώπητο «τρολάρισμα» (για να χρησιμοποιήσουμε μια έκφραση της μόδας) επί του «πεδίου», στις ελληνικές θέσεις περί διεθνούς δικαίου και κυριαρχικών δικαιωμάτων, ενώ ταυτόχρονα διερευνά πόσο μπορεί να τραβήξει το σχοινί, σε ό,τι αφορά τον ρόλο των μεγάλων δυνάμεων, χωρίς να το σπάσει.

Γιατί το μέλλον προμηνύεται δυσοίωνο

Αν πάρουμε για λίγο τη θέση του Ερντογάν, αν «μπούμε στα παπούτσια» του, θα πρέπει να αναλογιστούμε:

• Πότε θα ήταν, αλήθεια, η κατάλληλη στιγμή για να κλείσει λογαριασμούς μαζί μας, αν όχι τώρα, όταν η Ελλάδα έχει περάσει μια βαθιά και πολύχρονη κρίση (με βαριές συνέπειες και στις αμυντικές δαπάνες της), από την οποία παλεύει να εξέλθει όντας καταχρεωμένη απέναντι στους εταίρους της;
• Πότε, αν όχι τώρα, όταν η πανδημία χτυπάει την Ευρώπη και τις ΗΠΑ (ασφαλώς και τη χώρα μας), απασχολώντας με μείζονα εσωτερικά θέματα τις κυβερνήσεις κι όταν υπάρχει «κενό ισχύος» στη Μεσόγειο, λόγω της υποχώρησης της αμερικανικής υπερδύναμης;

Φοβάμαι -κι εύχομαι να διαψευστώ- ότι ο ιστορικός του μέλλοντος θα έχει πολλά να γράψει για τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στα εθνικά μας θέματα, όπως επίσης φοβάμαι ότι η δήλωση Γεραπετρίτη, που έθεσε επισήμως την «κόκκινη γραμμή» της κυβέρνησης στα 6 μίλια, με τον πλέον σαφή τρόπο, πάντα εις το ευήκοον ους των γειτόνων μας, θα θεωρηθεί κάποτε σημαντικό «σημείο καμπής»!

Ήταν μια δήλωση εντελώς περιττή και αχρείαστη, μια ομολογία-βόμβα ότι δεν προτιθέμεθα να «παίξουμε σκληρά» πέρα από τα 6 μίλια, η οποία ανοίγει διάπλατα τον δρόμο και για την έλευση τουρκικού γεωτρύπανου στην περιοχή της ΑΟΖ που εμφανιζόμαστε να θεωρούμε «δική μας».

Φοβάμαι, τέλος, ότι εδώ που έχουμε φτάσει, το καλό -εντός εισαγωγικών- σενάριο είναι να θέλει ο Ερντογάν να κλείσει το θέμα της Ανατολικής Μεσογείου (ΑΟΖ) και κάποια ακόμη θέματα, αναμφίβολα «βαριά» από πολιτικής πλευράς για εμάς, ας μη γελιόμαστε, ώστε να ασχοληθεί με τις υπόλοιπες υπερφιλόδοξες περιπέτειές του, από το Αζερμπαϊτζάν ως τη Λιβύη, έχοντας «πουλήσει» εσωτερικά στο ακροατήριό του μια επιτυχή διευθέτηση με την Ελλάδα. Πιθανόν, δε, κερδίζοντας κι ένα μέρος των στρατιωτικών δυνάμεων που δεσμεύει σε σχέση με τη χώρα μας και δεν μπορεί να αξιοποιήσει αλλού. Διότι οι μέχρι τώρα εξελίξεις δείχνουν, πρώτον, ότι η θέληση του διεθνούς παράγοντα είναι «να τα βρούμε» με τους Τούρκους, σε όλα τα θέματα που… εκείνοι θεωρούν ανοικτά.

Και δεύτερον, ότι εμείς δεν έχουμε άλλη στρατηγική, πέρα από το να κερδίσουμε χρόνο, αναμένοντας τον «από μηχανής θεό». Κάτι βεβαίως που όχι μόνο είναι οφθαλμοφανές στον αντίπαλο αλλά και απολύτως προβλέψιμο, όταν εξαρχής η βασική του επιδίωξη ήταν -και παραμένει- να επισπεύσει «εδώ και τώρα» τις εξελίξεις.

ΥΓ: Το θέμα της Θράκης, παρότι δεν απασχολεί αυτή την περίοδο την ευρύτερη δημοσιότητα, με εξαίρεση τη συνοριακή ζώνη του Έβρου, ενδέχεται να αποδειχθεί βραδυφλεγής βόμβα στον ευρύτερο «καμβά» των εξελίξεων. Και τότε, ως συνήθως, θα ψάχνουμε κατόπιν εορτής τους ενόχους για λάθη, παραλείψεις και έλλειψη στρατηγικής σκέψης, επί σειρά δεκαετιών.