Ο Ερντογάν πιέζει για αλλαγή της συμφωνίας στο προσφυγικό

«Η άφιξη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις Βρυξέλλες δείχνει ότι η ΕΕ "καίγεται" να λύσει το προσφυγικό περισσότερο από εμάς». Αυτό υποστήριξε στο Euro2day.gr Τούρκος αξιωματούχος. Είναι ο ίδιος που μας είχε ενημερώσει ότι η Αγκυρα θα άνοιγε τα σύνορα για τους μετανάστες. Είκοσι τέσσερις ώρες μετά επιβεβαιώθηκε και επίσημα δια στόματος Ερντογάν.

Το ερώτημα που θέσαμε τόσο στον Τούρκο αξιωματούχο όσο και σε υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους της ΕΕ ήταν γιατί μεταβαίνει ο Ερντογάν στις Βρυξέλλες σήμερα, αφού μόλις πριν από μερικές μέρες υπήρξε και τρίτο ναυάγιο στις συνομιλίες μεταξύ Αγκυρας, Κομισιόν και ΕΕ.

1. Το πρώτο ναυάγιο είχε σημειωθεί πριν καν ανοίξουν οι «πύλες», όταν τον Δεκέμβριο οι αρμόδιοι επίτροποι της Κομισιόν για το προσφυγικό κκ. Μαργαρίτης Σχοινάς και Ιλβα Γιόχανσον ανέλαβαν την πρωτοβουλία να μεταβούν στην Τουρκία. Το αποτέλεσμα των συνομιλιών τους ήταν «παράλληλοι μονόλογοι», με τον Ερντογάν να λέει ότι είναι η ΕΕ αυτή που παραβιάζει την συμφωνία του 2016 και βεβαίως οι επίτροποι έφυγαν με άδεια χέρια.

2. Το δεύτερο ναυάγιο διαπιστώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα. Οταν η κορυφή της Ευρώπης βρισκόταν στον Εβρο, ο αρμόδιος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής της Κομισιόν Ζ. Μπορέλ βρέθηκε στην Αγκυρα για να κρατήσει τις ισορροπίες (κάτι που πέρασε στα ψιλά στην ελληνική επικαιρότητα), αλλά και να ζητήσει από τον Ερντογάν το προσωρινό κλείσιμο των διόδων μέχρι να συζητηθεί το θέμα. Και σε εκείνη τη συνάντηση ο Ερντογάν αρνήθηκε να «συμμορφωθεί» και επανέλαβε ότι η συμφωνία του 2016 για το προσφυγικό δεν ισχύει.

3. Το τρίτο ναυάγιο των συνομιλιών έλαβε χώρα όταν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σ. Μισέλ θεώρησε ότι έπρεπε και αυτός (και ενώ ο Μπορέλ ήταν ήδη στην Αγκυρα) να μεταβεί στην Τουρκία μετά την επίσκεψη Ελλάδα. Σκοπός να δώσει κύρος στις συναντήσεις και να «μαλακώσει» τον κ. Ερντογάν, καθώς θα μιλούσε πλέον με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το μόνο που κατάφερε ο κ. Μισέλ με την παρουσία του στην Αγκυρα ήταν να υποκύψει στις πιέσεις του Τούρκου προέδρου για συνομιλίες στις Βρυξέλλες και όχι στην Τουρκία, κάτι που ο Τούρκος πρόεδρος επεδίωκε εδώ και καιρό.

Μετά από πιέσεις από τη Γερμανία, ο κ. Μισέλ συγκάλεσε τη σημερινή Σύνοδο.

Τουρκική παρτίδα πόκερ

Η παρουσία του κ. Ερντογάν στην πρωτεύουσα της Ευρώπης έχει ιδιαίτερη σημειολογική σημασία, καθώς δημιουργεί το κλίμα ότι η Τουρκία έχει πρωτοβουλία κινήσεων. Με το άνοιγμα των ροών και το ναυάγιο των διμερών επαφών, ο Ερντογάν κατάφερε να τους φέρει όλους στο τραπέζι, επί ευρωπαϊκού εδάφους και να πει επισήμως πλέον σε όλους ότι βάζει τέλος στη συμφωνία του 2016. Θα του δοθεί και το βήμα να αναπτύξει τη ρητορική του στα διεθνή μέσα.

Η κίνηση να μειώσει τις ροές των προσφύγων από την Τουρκία προς την Ελλάδα κρύβει την καθιερωμένη τουρκική στρατηγική: «Σας δείχνουμε ότι ελέγχουμε πλήρως τις ροές».

Η Αγκυρα επιδιώκει να δείξει ότι έχει το «πάνω χέρι». Και παρά την πληθώρα των επιθετικών δηλώσεων κατά της Τουρκίας από υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους της ΕΕ και τις προειδοποιήσεις να σεβαστεί τους κανόνες και το διεθνές δίκαιο, η ουσία παραμένει ότι αυτός που πρέπει να πειστεί είναι ο Ερντογάν. Με αυτό το δεδομένο, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι δυο: ή αναδιαμορφώνεται η συμφωνία του 2016 ή ξαναπάμε σε ναυάγιο.

Τι θα ζητήσει ο Ερντογάν από την ΕΕ

Τέσσερα θέματα αναμένονται να τεθούν επί τάπητος από την τουρκική πλευρά.

1. Η άρση της βίζας σε Τούρκους υπηκόους που ταξιδεύουν στην Ευρώπη.

2. Αναθεώρηση της τελωνειακής ένωσης.

3. Αύξηση των κονδυλίων για τη «συντήρηση» των προσφύγων επί τουρκικών εδαφών.

4. Οι προενταξιακές συνομιλίες μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.

Τι πρέπει να προσέχει η Ελλάδα

Τα παραπάνω αποτελούν τα συνήθη θέματα στην ατζέντα Ερντογάν. Υπάρχουν όμως και άλλα στις επιδιώξεις της Τουρκίας:

1. Να αποδεχθεί η ΕΕ ότι υπάρχει ανθρωπιστική κρίση στα σύνορα Ελλάδας - Τουρκίας. Πηγές από την άλλη πλευρά του Αιγαίου αναφέρουν ότι η Αγκυρα θα ζητήσει να παρέμβουν Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και να αποτραπεί η αποστολή Ευρωπαίων της Frontex. Με αυτό τον τρόπο θέλει να αποκλείσει την Ελλάδα από την υπόλοιπη Ευρώπη και να αποφύγει Ευρωπαίους «στρατιώτες» στα σύνορα Ελλάδας - Τουρκίας. Επιδιώκει δηλαδή η όποια συμμετοχή της ΕΕ στην προσπάθεια της χώρας μας να περιοριστεί σε ανθρώπινο δυναμικό για διαχείριση του προβλήματος, αντί για εκπαιδευμένο προσωπικό που θα μπορεί να συμβάλει στο κλείσιμο των συνόρων και στην αποτροπή μεταναστών από το πέρασμα σε ευρωπαϊκό έδαφος.

2. Ο Ερντογάν αναμένεται να ισχυριστεί ότι η ελληνική κυβέρνηση ασκεί βία στους πρόσφυγες στον Εβρο και ότι η ΕΕ δεν αντιδρά σε αυτό. Αναμένεται να επαναλάβει ότι η χώρα του τηρεί στο έπακρο τις δεσμεύσεις, όμως η Ελλάδα αψηφά το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

3. Εάν πραγματοποιηθεί κοινή συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας τον Συνομιλιών, τότε ο Τούρκος πρόεδρος, έχοντας δίπλα του την ηγεσία της Ευρώπης, αναμένεται να «αρπάξει» την ευκαιρία και να «εξιστορήσει» τις απόψεις του για βία από την πλευρά της Ελλάδας κ.λπ. στον διεθνή Τύπο. Κάτι τέτοιο θα είναι επικοινωνιακή ήττα όχι για τη χώρα μας αλλά για την ηγεσία της ΕΕ, που για μια ακόμη φορά δείχνει την αδυναμία της να σταθεί στο ύψος της.

4. Ορισμένες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος, κάνοντας χρήση της κατάστασης στη Συρία, θα αποπειραθεί να ξαναβάλει στο τραπέζι τις γεωτρήσεις στην Κύπρο και στο Αιγαίο και να «πείσει» την ΕΕ να αντιμετωπίσει το θέμα ως διμερή ή τριμερή διαφορά. Θα το κάνει όμως μόνο εάν βρει πρόσφορο έδαφος, καθώς είναι πολύ καλός να «διαβάζει» την ατμόσφαιρα μέσα στο δωμάτιο των συνομιλιών.

5. Η ΕΕ, προκειμένου να βρεθεί μια λύση, θα έχει ετοιμάσει τις δικές της προτάσεις. Αναμένεται να φανεί ποιες είναι αυτές και εάν είναι ενήμερη η Αθήνα, που θα πρέπει να έχει δώσει τη συγκατάθεσή της για τέτοια Σύνοδο. Ο Τούρκος πρόεδρος είχε μπαράζ τηλεφωνημάτων με Ευρωπαίους ηγέτες το τελευταίο 48ωρο, εκθέτοντας τις θέσεις του.

Εάν ο Ερντογάν φύγει από τις Βρυξέλλες με «άδεια χέρια», τότε είναι εξαιρετικά πιθανό οι ροές να αυξηθούν και η Ευρώπη θα κληθεί να κάνει πράξη αυτά που υποσχέθηκε στην ελληνική κυβέρνηση την προηγούμενη εβδομάδα: να αντιμετωπίσει τα σύνορα της χώρας μας ως ευρωπαϊκά.