Εθνικές εκλογές στις 30 Ιουνίου «έβγαλαν» οι ευρωκάλπες. H τεράστια διαφορά των 9,5 μονάδων υπέρ της ΝΔ κατέστησε μονόδρομο την εξέλιξη, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας, στη σύσκεψη που συγκάλεσε στην Κουμουνδούρου με κορυφαία κυβερνητικά και κομματικά στελέχη νωρίς το βράδυ χθες, δεν άφησε το παραμικρό περιθώριο για αποφυγή της άμεσης προκήρυξης εκλογών.
Η απόφαση έγινε αποδεκτή ομόφωνα από τα στελέχη του κόμματος.
Κατά τις πληροφορίες, μόνο τρεις υπουργοί, οι Αλέκος Φλαμπουράρης, Ευκλείδης Τσακαλώτος και Δημήτρης Βίτσας εμφανίσθηκαν αρχικώς διστακτικοί, ωστόσο αμέσως συμφώνησαν με την πρόωρη προσφυγή στις εθνικές κάλπες.
Ο κ. Τσίπρας άλλωστε το είχε ξεκαθαρίσει σε συνεργάτες του από το Σάββατο: εάν βγει το κακό σενάριο, δηλαδή διαφορά πάνω από 6-7 μονάδες, «εγώ δεν θα σφυρίξω αδιάφορα, Δημοκρατία σημαίνει να μην αγνοείς τη λαϊκή ετυμηγορία». Αυτό ήταν και το στίγμα της δήλωσης που έκανε μετά την αποσαφήνιση του αποτελέσματος, με «μουδιασμένα» τα στελέχη του, που, πράγματι, δεν περίμεναν σε καμία περίπτωση διαφορά άνω των πέντε μονάδων.
Ο λόγος για τον οποίο ο πρωθυπουργός θα υποβάλει επισήμως το αίτημα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την επόμενη Δευτέρα και όχι σήμερα, σχετίζεται με τον δεύτερο γύρο των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών.
Για λόγους όχι μόνο ουσιαστικούς αλλά και τυπικούς, καθώς με την επίσημη προκήρυξη εθνικών εκλογών ένας από τους υπουργούς που παραιτείται για να αναλάβει στη θέση του υπηρεσιακός, είναι ο υπουργός Εσωτερικών -δηλαδή αυτός που έχει την ευθύνη διεξαγωγής (και) των τοπικών εκλογών.
Η ημερομηνία της 30ής Ιουνίου προκύπτει από τα χρονικά περιθώρια μετά την επίσημη προκήρυξη των εκλογών.
Το δίλημμα της αυτοδυναμίας
Το ζητούμενο για το σημερινό κυβερνών κόμμα είναι να ανασυνταχθεί γρήγορα και ουσιαστικά, για να δώσει τη μάχη των εθνικών εκλογών.
Παρά το ισχυρό σοκ που επέφερε η μεγάλη ευρω-ήττα, ο στόχος έγινε σαφής από την πρώτη στιγμή: να ανακοπεί η πορεία της ΝΔ προς την αυτοδυναμία και, βεβαίως, να αυξηθεί το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ.
Επισημαίνουν δε, ότι η ΝΔ έπιασε ταβάνι στη συσπείρωσή της, κερδίζοντας επιπλέον 3-4 μονάδες, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε στην ευρωκάλπη με συσπείρωση μόλις 60%.
Ο στόχος είναι δύσκολος, καθώς, συν τοις άλλοις, θεωρείται δεδομένο ότι η Πειραιώς θα επικαλεσθεί την ακυβερνησία εν μέσω καλοκαιριού και το ενδεχόμενο επαναληπτικών εκλογών (με απλή αναλογική), για να πετύχει την αυτοδυναμία.
Όπως δήλωσε εμψυχωτικά ο κ. Τσακαλώτος επικαλούμενος τα λόγια του Γκαρσία, «επιτρέπεται να πέσεις, επιβάλλεται να σηκωθείς».
Ο ίδιος έδωσε και το στίγμα της νέας προεκλογικής εκστρατείας: «Το ζήτημα τώρα είναι πώς θα αντιδράσει ο κόσμος μας, ο κόσμος της εργασίας και των μεσαίων τάξεων, στην πιθανότητα επιστροφής στις αποτυχημένες πολιτικές του παρελθόντος», είπε.
Στην ουσία πρόκειται για το δίλημμα που τέθηκε και τις τελευταίες ημέρες πριν από τις ευρωεκλογές, μόνο που τώρα (εκτιμούν ότι) θα γίνει πιο πιεστικό αφού «οι εθνικές κάλπες βγάζουν κυβέρνηση και όχι εκπροσώπους στο Ευρωκοινοβούλιο».
Η «χαλαρότητα της ευρω-ψήφου» άλλωστε δεν υποτιμήθηκε στις πρώτες αναλύσεις της ήττας. Όπως έλεγαν πολλά κομματικά και κυβερνητικά στελέχη, η παραδοσιακή ενίσχυση μικρών κομμάτων εκφράσθηκε και χθες, αλλά, κυρίως, «εστάλη μήνυμα διαμαρτυρίας και τιμωρίας στο κυβερνών κόμμα».
Μένει να φανεί εάν θα παραμείνει «μήνυμα».
«Γιατί χάσαμε;»
Η εβδομάδα της αναμονής μέχρι την προκήρυξη των εκλογών θα αφιερωθεί σε συσκέψεις και συνεδριάσεις οργάνων (σ.σ. για την Πέμπτη είχε προγραμματισθεί υπουργικό συμβούλιο, αλλά δεν είναι γνωστό εάν θα γίνει), προκειμένου να αναζητηθούν τα αίτια της ήττας και οι τρόποι ορθής διαχείρισης. Μια πρώτη σύσκεψη πάντως θα πραγματοποιηθεί το απόγευμα σε σύσκεψη της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ και της Εκλογικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτικής Συμμαχίας, στην οποία θα μιλήσει ο Αλέξης Τσίπρας.
Στους ορόφους της Κουμουνδούρου οι συζητήσεις έδιναν κι έπαιρναν χθες μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, με τα στελέχη (κυρίως τα μεσαία) να αναζητούν τα αίτια της ήττας.
Σταχυολογώντας τα πιο σημαντικά:
* Το timing των μέτρων ελάφρυνσης. Η ανακοίνωση-ψήφιση-εφαρμογή λίγες ημέρες πριν από τις ευρωεκλογές ερμηνεύθηκε από την αντιπολίτευση ως προεκλογική εξαγορά και «έπιασε» σε μεγάλη μερίδα πολιτών -όπως αποδείχθηκε. «Το ότι περιμέναμε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat πριν ανακοινώσουμε το πακέτο δεν έπεισε για τη χρονική στιγμή του "πακέτου", ενώ δεν αναδείξαμε κι εμείς όσο έπρεπε αυτή την παράμετρο».
* Οι δύσκολες μνημονιακές πολιτικές που εφαρμόσθηκαν, λειτούργησαν συσσωρευτικά, ενώ η επίκληση των δημοσιονομικών επιτυχιών με τη συνεχή προβολή των υπεραποδόσεων των πλεονασμάτων προκάλεσαν έναν κόσμο που πιέσθηκε με τα κατασχετήρια, τη φορολόγηση και τη διατήρηση εμβληματικών αρνητικών μέτρων όπως ο ΕΝΦΙΑ. «Ακόμα και τις 120 δόσεις που ξέραμε ότι οι χρεωμένοι πολίτες τις περίμεναν πώς και πώς, τις νομοθετήσαμε στο παρά πέντε των ευρωεκλογών».
* Η καθυστέρηση στο «σπάσιμο» της κυβερνητικής συνεργασίας με τους ΑΝΕΛ και η άρον-άρον συγκρότηση της Προοδευτικής Συμμαχίας, που έδωσαν την εντύπωση του... «φύγε εσύ - έλα εσύ».
«Αφού δεν υπήρχε περίπτωση να συνεχίσουμε με τον Πάνο Καμμένο μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών, γιατί φτάσαμε στον Ιανουάριο για το διαζύγιο; Έπρεπε να το λήξουμε νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο, για να δώσουμε χώρο και χρόνο στη συγκρότηση της Προοδευτικής Συμμαχίας. Έτσι όπως έγινε, πέρασε ως συναλλαγή» (σ.σ. η υπουργοποίηση του Θανάση Θεοχαρόπουλου ξεχώρισε ως αρνητικό μήνυμα).
* Δόθηκε ψήφος στους «17άρηδες», χωρίς να φτιαχτεί «ατζέντα για τους 17άρηδες» (σ.σ. η κατάργηση του υποκατώτατου μισθού δεν αφορά άμεσα αυτή την ηλικιακή κατηγορία). Όπως επισημάνθηκε μάλιστα, για τους χθεσινούς νέους ψηφοφόρους, «εμείς είμαστε το συστημικό κόμμα και ο Τσίπρας είναι ο συστημικός πρωθυπουργός, διότι γίναμε κυβέρνηση όταν αυτοί ήταν... 12 ετών».
* Η Συμφωνία των Πρεσπών. Εν προκειμένω, τα ήδη «συντηρητικά» κοινά της βόρειας Ελλάδας και, κυρίως, της κεντρικής Μακεδονίας αντέδρασαν με τον τρόπο που είχαν προεξοφλήσει όλα τα στελέχη της κυβέρνησης.
* Η αναφορά σε «αλαζονικές συμπεριφορές» δεν έλειψε, με καταλογισμό σε πρώην ή νυν υπουργούς και κεντρικά επιτελικά στελέχη.
Αυτά «εν θερμώ». Η ψύχραιμη αποτίμηση της ήττας αναμένεται.