Στη σκιά της… Λωζάνης η επίσκεψη Ερντογάν

Δυτικό άλλοθι, εξαγωγή των εσωτερικών προβλημάτων ή διάθεση για «επανεκκίνηση» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Οι λόγοι που κάνουν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να φτάνει σήμερα στην Ελλάδα ως πρόεδρος της Τουρκίας (σ.σ. η πρώτη προεδρική επίσημη επίσκεψη από το 1952) θα φανούν σε λίγες ώρες.

Η διπλωματική προετοιμασία των προηγούμενων εβδομάδων έδειχνε ότι ο κ. Ερντογάν δεν ήθελε απλώς να δείξει ότι διατηρεί κάποιες επαφές με τη Δύση μέσω Ελλάδας, ούτε να ανοίξει ένα επικίνδυνο μέτωπο με τη χώρα μας για να αντιμετωπίσει τα οξυμένα εσωτερικά του προβλήματα.

Αυτήν ακριβώς την ελπίδα τη θάμπωσε ο ίδιος, θέτοντας θέμα «επικαιροποίησης» της Συνθήκης της Λωζάνης πριν ακόμα επιβιβαστεί στο προεδρικό αεροσκάφος.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε (χθες το βράδυ) στον τηλεοπτικό σταθμό «Σκάι», τόνισε ευθέως ότι η Συνθήκη της Λωζάνης χρειάζεται επικαιροποίηση και διευκρίνισε: «Όταν μιλάω για επικαιροποίηση, μπορούμε να συζητήσουμε τα πάντα, από το Α έως το Ω. Μπορεί η Ελλάδα να ενοχλείται με κάποια θέματα, με συγκεκριμένες προβλέψεις, αλλά μπορούμε να καθίσουμε κάτω και να συζητήσουμε».

Προχωρώντας ακόμη περισσότερο, ανέφερε ότι οι αποστάσεις ανάμεσα σε ορισμένα νησιά είναι «προβληματικές», προσθέτοντας μάλιστα ότι οι διαφορές που αφορούν τα χωρικά ύδατα των δύο κρατών, τον εναέριο χώρο και την υφαλοκρηπίδα μπορούν να επιλυθούν εύκολα.

Μαξίμου: Αδιαπραγμάτευτο

Η απάντηση ήρθε αργά το βράδυ από τον Δημήτρη Τζανακόπουλο. «Η σημερινή συνέντευξη του κ. Ερντογάν εγείρει έντονο προβληματισμό και ερωτήματα», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και πρόσθεσε: «Η ελληνική κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός επιθυμούν η επίσκεψή του να αποτελέσει αφορμή να χτιστούν γέφυρες όχι να υψωθούν τείχη. Ο σεβασμός της συνθήκης της Λωζάνης αποτελεί τον αποκλειστικό και αδιαπραγμάτευτο θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο μπορεί να οικοδομηθεί η ειλικρινής συνεργασία των δύο χωρών. Οι αναφορές περί αναθεώρησής της δεν συμβάλλουν στο κλίμα που προσπαθούμε να οικοδομήσουμε στις σχέσεις μας και στην περιοχή».

Νωρίτερα, διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι «για την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων σε στερεά θεμέλια, απαραίτητος είναι ο σεβασμός από την Τουρκία στο διεθνές δίκαιο και στη συνθήκη της Λωζάνης».

Οι ίδιες πηγές επισήμαναν ότι σ' αυτό το πλαίσιο και μόνο:

• Θα τεθεί από την ελληνική πλευρά το ζήτημα του τερματισμού της τουρκικής παραβατικότητας στο Αιγαίο και η ανάγκη αναζωογόνησης του διαλόγου για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο καθώς και των διερευνητικών επαφών για την υφαλοκρηπίδα.

• Θα επιδιωχθεί ένα θετικό μήνυμα για επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό για δίκαιη και βιώσιμη λύση, με έγκαιρη προετοιμασία μεταξύ όλων των πλευρών.

Νωρίτερα, χθες, ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε στο τουρκικό πρακτορείο Anadolu την ελληνική θέση στο ζήτημα που «καίει» ιδιαίτερα τον κ. Ερντογάν: την «τύχη» των οκτώ Τούρκων αξιωματικών που κατέφυγαν στη χώρα μας μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία το περσινό καλοκαίρι, την έκδοση των οποίων απαιτεί η Άγκυρα.

«Πραξικοπηματίες δεν είναι επιθυμητοί στην Ελλάδα», τόνισε, ωστόσο ξεκαθάρισε εκ νέου ότι «η δικαστική εξουσία είναι ανεξάρτητη και οι αποφάσεις της γίνονται σεβαστές από την εκτελεστική εξουσία».

Προσφυγικό - ενταξιακή πορεία

Κατά τις ίδιες διπλωματικές πηγές, η ατζέντα περιλαμβάνει (πλην απροόπτου…) τη συνεργασία των δύο χωρών για την αποτελεσματική διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στην κατεύθυνση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και του διμερούς πρωτοκόλλου επανεισδοχής. Ψηλά στην ιεράρχηση θα βρεθεί η ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων (ενέργεια, τουρισμός, επενδύσεις, εμπόριο) και των μεταφορών (ακτοπλοϊκή και σιδηροδρομική διασύνδεση).

Στη βάση των παραπάνω, η Ελλάδα θα εκφράσει, εκ νέου, τη στήριξή της στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, αναδεικνύοντας την αξία που έχει για την περιοχή αλλά και για τη δημοκρατία στη γείτονα.

Στον πάγο...

Σημειώνεται ότι εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο οι επαφές Ελλάδας-Τουρκίας είναι «παγωμένες» στα κρίσιμα ζητήματα. Μεταξύ άλλων, το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) που έχει να συγκληθεί από το 2016, ενώ έχουν σταματήσει ουσιαστικά οι διερευνητικές επαφές και οι επαφές μεταξύ των στρατιωτικών των δύο χωρών.

Η κινητικότητα του προηγούμενου διαστήματος οδηγεί, πλην απροόπτου, στη σύγκληση του ΑΣΣ τον προσεχή Φεβρουάριο, και στις επαφές ανάμεσα στα δύο ΥΠΕΞ σε όλα τα επίπεδα της υπηρεσιακής ιεραρχίας. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η ελληνική πλευρά επιδιώκει τη μετατροπή των ελληνοτουρκικών σχέσεων «από αντιπαραθετικές σε συνεργατικές» και συνεπώς, «να στηθούν γέφυρες συνεργασίας».

Βασική προϋπόθεση είναι να τερματισθεί, από την πλευρά της Άγκυρας, η συστηματική πολιτική αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Το προηγούμενο διάστημα άλλωστε διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση της παραβατικότητας σε βάρος της χώρας μας, ενώ ορισμένα περιστατικά αξιολογήθηκαν ως «ιδιαιτέρως σοβαρά».