Γιατί ακύρωσε το ΣτΕ τον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες

"Η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων για τη διαγωνιστική διαδικασία στον υπουργό Επικρατείας αντίκεται στο άρθρο 15 παρ. 2 του συντάγματος" (που αφορά στην αρμοδιότητα του ΕΣΡ).

Με αυτή τη φράση, ο πρόεδρος του ΣτΕ Νικ. Σακελλαρίου ανακοίνωσε πριν από λίγο την απόφαση του ανώτατου Δικαστηρίου με την οποία έγιναν δεκτές οι προσφυγές των τηλεοπτικών σταθμών κατά του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες.

Συγκεκριμένα με την απόφαση ακυρώθηκαν:

-Η απόφαση του υπουργού Επικρατείας για μεταβίβαση της διαγωνιστικής διαδικασίας στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης.

-Η απόφαση του γενικού γραμματέα Ενημέρωσης περί συστάσεως 5μελούς επιτροπής για τη διενέργεια του διαγωνισμού.

Πρακτικά, η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ κρίνει την επανάληψη του διαγωνισμού για την αδειοδότηση των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών πανελλαδικής εμβέλειας.

Η απόφαση επαναβεβαιώνει την πάγια θέση της νομολογίας του Δικαστηρίου ότι η μέχρι σήμερα λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών, με συνεχείς παρατάσεις της νόμιμης λειτουργίας, είναι «συνταγματικώς μη ανεκτή» και παράνομη. Προκειμένου να αποκατασταθεί η νομιμότητα, απαιτεί την ταχύτατη επανάληψη του διαγωνισμού.

Το ΣτΕ κρίνει αντισυνταγματική μόνο τη διάταξη περί διενέργειας του διαγωνισμού από τον υπουργό, ειδικά κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου (την παρ. 2 του άρθρου 2Α του ν. 4339/15). Τη διάταξη, δηλαδή, που θεσμοθετήθηκε εκ των υστέρων και δεδομένης της αδυναμίας συγκρότησης Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, προκειμένου να διενεργήσει αυτό τον διαγωνισμό και παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες για συναίνεση των πολιτικών κομμάτων στη Βουλή.

Αντίθετα, δεν θεωρεί αντισυνταγματικές τις άλλες ρυθμίσεις, που αφορούν τόσο στον ορισμό του αριθμού των δημοπρατούμενων αδειών, όσο και στον καθορισμό της τιμής εκκίνησης.

Το ΣτΕ, στο σκεπτικό του, αναφέρει ότι οι τηλεοπτικές συχνότητες αποτελούν δημόσια αγαθά και σπάνιους πόρους του εθνικού πλούτου με μεγάλη οικονομική αξία. Και άρα, ότι η χρήση των ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων πρέπει να γίνεται με ανάλογο οικονομικό αντάλλαγμα και σε καμία περίπτωση δωρεάν.

Τέλος, μια ισχυρή μειοψηφία του ΣτΕ (11 Σύμβουλοι Επικρατείας) δέχονται ότι από το άρθρο 15 του Συντάγματος δεν προκύπτει υποχρέωση συμμετοχής του ΕΣΡ σε κάθε φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας, αλλά -αντίθετα- ότι το ΕΣΡ έχει μόνον ελεγκτικές αρμοδιότητες επί της διαγωνιστικής διαδικασίας.

Στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας έγινε ανάρτηση σχετικά με τις αποφάσεις για τους τηλεοπτικούς σταθμούς, η οποία αναφέρει τα εξής:

«Με την 95/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατόπιν της Ε. 1385/4.5.2016 αιτήσεως ακυρώσεως της «ANTENNA TV Α.Ε.», ακυρώθηκαν:

α) η 4297/1.3.2016 απόφαση του υπουργού Επικρατείας «Μεταβίβαση επιμέρους αρμοδιοτήτων της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων της διαγωνιστικής διαδικασίας» (Β΄ 518/1.3.2016) και

β) η 10214/20.5.2016 απόφαση του γενικού γραμματέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας περί «συστάσεως-συγκροτήσεως» Πενταμελούς Ειδικής Επιτροπής Διενέργειας του ανωτέρω διαγωνισμού, κριθέντος, κατά πλειοψηφία, ότι οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 2Α του ν. 4339/2015 (Α' 133), όπως το άρθρο αυτό προστέθηκε με το άρθρο τρίτο του ν. 4367/2016 (Α' 19), με τις οποίες η αρμοδιότητα για την διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας για την χορήγηση αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας για μετάδοση υψηλής ευκρίνειας, κατά την πρώτη εφαρμογή του θεσπιζομένου με τον ανωτέρω ν. 4339/2015 συστήματος, ανατίθεται στον υπουργό στον οποίο έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, αντίκεινται στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος».

Παππάς: Να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων

Ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, Νίκος Παππάς, προέβη στην ακόλουθη δήλωση:

«Σήμερα το πρωί δημοσιεύθηκε η απόφαση του ΣτΕ σχετικά με την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.
Το Ανώτατο Δικαστήριο θεωρεί:

α) αναγκαία τη γρήγορη επανάληψη του διαγωνισμού κατ' εφαρμογή του νόμου 4339/15 -άρα όσοι μιλούσαν περί “αντισυνταγματικού νόμου Παππά“ ας το ξανασκεφτούν.

β) παράνομη τη μέχρι σήμερα λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών -ας το σκεφτούν όσοι έλεγαν ότι δεν χρειάζονται άδειες.

γ) σπάνιο πόρο του Δημοσίου τις τηλεοπτικές συχνότητες -ας το σκεφτούν όσοι έλεγαν ότι οι άδειες μπορούν να είναι άπειρες.

Κυβέρνηση, κόμματα και ανεξάρτητη αρχή πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Γρήγορα η αδειοδότηση και τέλος στη δωρεάν εκπομπή. Αυτό επιτάσσει το δημόσιο συμφέρον, αυτό απαιτεί η κοινωνία».

Καταδικάστηκε ο νόμος του υπουργού καναλάρχη

«Με την σημερινή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας καταδικάστηκε και τυπικά ο νόμος του αποτυχημένου “Υπουργού καναλάρχη” κ. Παππά και τα καθεστωτικά σχέδια της Κυβέρνησης που περιελάμβανε τον πλήρη έλεγχο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης», σχολιάζει η ΝΔ.

«Είναι μια ξεκάθαρη νίκη της Δημοκρατίας και μια ξεκάθαρη ήττα της απερχόμενης Κυβέρνησης. Η τάξη στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο θα μπει με όρους διαφάνειας από τα συνταγματικά κατοχυρωμένα όργανα της Πολιτείας.

Ως προς τη δήλωση του κ. Παππά, αντιλαμβανόμαστε τη δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει. Θα του συστήναμε δε, να αξιοποιήσει το Σαββατοκύριακό του για να διαβάσει καλύτερα το σκεπτικό του ΣτΕ».

Λοβέρδος: Αποκαταστάθηκε η νομιμότητα

Ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Ανδρέας Λοβέρδος, για την απόφαση του ΣτΕ για τις τηλεοπτικές άδειες, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

«Το ΣτΕ εκδίδει τις αποφάσεις του για το ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών. Και ταυτοχρόνως ολοκληρώνεται ο πολιτικός ενταφιασμός της αντισυνταγματικής απόπειρας να ελεγχθεί η ενημέρωση, όπως οργανώθηκε από τον κ. Παππά και την κυβέρνηση Τσίπρα. Η δικαιοσύνη λειτούργησε και η νομιμότητα αποκαταστάθηκε.

Και τι απέμεινε; Ένας υπουργός που οραματιζόταν την Ελλάδα ως χώρα-Μαδούρο και μία υπουργός να εκστομίζει ύβρεις και ψεύδη, όπως π.χ. πως θα πεινάνε παιδάκια γιατί λόγω των καναλιών δεν θα πηγαίνουν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς κοκ.

Τώρα το Ε.Σ.Ρ., ως μόνο συνταγματικώς αρμόδιο όργανο, θα ρυθμίσει τους κανόνες του τηλεοπτικού παιχνιδιού με βάση τους κανόνες της Δημοκρατίας και της πολυφωνίας.

Και κάτι ακόμη, ως υστερόγραφο: η Δημοκρατική Συμπαράταξη δικαιώθηκε όχι μόνο για τη στάση που κράτησε από την κατάθεση του νόμου-Παππά, αλλά και για τις θέσεις της στη φάση της ανάδειξης της ηγεσίας του Ε.Σ.Ρ., μόλις το ΣτΕ δημοσίευσε το περιεχόμενο της απόφασής του.

Ν. Παππάς: Ηχώ των Καναλαρχών

«Η ΝΔ, συνεπής στο ρολό της ως η «Ηχώ των Καναλαρχών», έσπευσε να διαστρεβλώσει την απόφαση του ΣτΕ έτσι ώστε να βολεύει τα συμφέροντα των επιχειρηματιών-φίλων της. Δεν περιμέναμε κάτι διαφορετικό», απαντούν κύκλοι του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής.

«Υ.Γ. Ο κ. Λοβέρδος θα ήταν ιδανικός αρχισυντάκτης στην «Ηχώ των Καναλαρχών».

ΝΔ: Η μόνη ηχώ που ακούει ο Παππάς είναι αυτή των ψεμάτων του

Το Γραφείο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, απαντώντας σε σχόλιο του Γραφείου Τύπου του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

«Η μόνη ηχώ που ακούει ο κ. Παππάς είναι αυτή των ψεμάτων του. Αυτή του προσωπικού του Βατερλό».

Τι αναφέρει η απόφαση του ΣτΕ

"Eως ότου συγκροτηθεί Ανεξάρτητη Αρχή (ΕΣΡ) οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν, άλλες συνταγματικές διατάξεις. Το γεγονός ότι έχουν ενδεχομένως αναληφθεί από το ελληνικό κράτος διεθνείς υποχρεώσεις δεν απαλλάσσει το νομοθέτη ή την εκτελεστική εξουσία κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της από την υποχρέωση τήρησης των συνταγματικών διατάξεων όπως είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές". Πρόκειται για το "δια ταύτα" της απόφασης (95/2017) της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία κρίνεται αντισυνταγματικός ο "νόμος Παππά" για τις τηλεοπτικές άδειες.

Στις 50 σελίδες της απόφασης, η Ολομέλεια του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου ξεκαθαρίζει ότι μόνο αρμόδιο για τη διαδικασία χορήγησης των αδειών είναι το ΕΣΡ και ως εκ τούτου η διαγωνιστική διαδικασία θα πρέπει να επαναληφθεί.

Ειδικότερα, ως προς τις αρμοδιότητες του ΕΣΡ η απόφαση αναφέρει:

-"Στο άρθρο 15 του Συντάγματος προβλέπεται η αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ για έλεγχο και επιβολή κυρώσεων στους τηλεοπτικούς σταθμούς. Δεν δύναται όμως να συναχθεί ότι η αρμοδιότητα του ΕΣΡ εξαντλείται κατά το Σύνταγμα στην έκδοση μόνο ατομικών διοικητικών πράξεων, η επιβολής κυρώσεως στους σταθμούς, αλλά σύμφωνα με το Σύνταγμα είναι φορέας άμεσου ελέγχου των τηλεοπτικών σταθμών και στο προγενέστερο της ενάρξεως λειτουργίας αυτών στάδιο, δηλαδή στο στάδιο της χορήγησης των αδειών. 'Αρα, στις αρμοδιότητες του ΕΣΡ περιλαμβάνεται και η όλη διαδικασία, η οποία θα καταλήξει στη χορήγηση της άδειας"

- "Από το γεγονός ότι ο αναθεωρητικός νομοθέτης δεν προέβλεψε επικουρικό μηχανισμό για την επιλογή των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών δεν μπορεί να συναχθεί ότι το Σύνταγμα ανέχεται, σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία των 4/5 στη Διάσκεψη των Προέδρων, οι αρμοδιότητες οι οποίες κατά το Σύνταγμα πρέπει να ασκούνται από Ανεξάρτητη Αρχή, να μεταβιβαστούν από τον κοινό νομοθέτη σε άλλα όργανα της εκτελεστικής εξουσίας. Διαφορετικά εμμέσως το Σύνταγμα παραβιάζεται. Δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση η εκ πλαγίου παραβίαση του Συντάγματος να θεραπευθεί με άλλη ευθεία πλέον παραβίαση του, τέτοια δε παραβίαση θα συνιστούσε η πλήρης παράκαμψη αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής που προβλέπεται ρητώς από το Σύνταγμα.

Συνεπώς έως ότου συγκροτηθεί Ανεξάρτητη Αρχή (ΕΣΡ) οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν, άλλες συνταγματικές διατάξεις. Το γεγονός ότι έχουν ενδεχομένως αναληφθεί από το ελληνικό κράτος διεθνείς υποχρεώσεις δεν απαλλάσσει το νομοθέτη ή την εκτελεστική εξουσία κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της από την υποχρέωση τήρησης των συνταγματικών διατάξεων όπως είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές.

Με τον νόμο 4339/2015 με τον οποίο ανατέθηκαν οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης στον αρμόδιο υπουργό, αντίκειται στο άρθρο 15, παρ. 2 του Συντάγματος."

-"Κατά το άρθρο 15 του Συντάγματος το ΕΣΡ συγκροτείται κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα, την αμεροληψία και την πολυφωνία στη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών αλλά και από πρόσωπα με ανάλογα με την αποστολή του προσόντα. Απο τα στοιχεία αυτά προκύπτει σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές ότι: 1. Καθίσταται υποχρεωτική η σύμπραξη του ΕΣΡ στην άσκηση αρμοδιοτήτων, με τις οποίες σε συνεργασία ενδεχομένως και με άλλες ανεξάρτητες αρχές όπου αυτό απαιτείται λόγω της τεχνικής φύσεως των τιθεμένων ζητημάτων, καθορίζονται οι όροι λειτουργίας και αδειοδοτήσεων μεταξύ άλλων και των τηλεοπτικών σταθμών. 2. Σε περίπτωση επιλογής του συστήματος της κατόπιν διαγωνισμού χορηγήσεως των αδειών λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών καθίσταται υποχρεωτική η διενέργεια αποκλειστικώς από το ΕΣΡ της σχετικής διαγωνιστικής διαδικασίας".

«Οι τηλεοπτικοί σταθμοί έχουν έννομο συμφέρον»

Ως προς το έννομο συμφέρον των καναλιών να προσφύγουν στο ΣτΕ να ακυρωθούν οι διοικητικές πράξεις η Ολομέλεια αναφέρει ότι:

"Οι τηλεοπτικοί σταθμοί που διατηρούν επιχείρηση παροχής τηλεοπτικών υπηρεσιών και προτίθενται κατά τους ισχυρισμούς τους να λάβουν μέρος στη διαγωνιστική διαδικασία που θα διενεργηθεί σύμφωνα με το νόμο 4339/2015 έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν τις εκτελεστές διοικητικές πράξεις οι οποίες εκδόθηκαν βάσει του εν λόγω νόμου. Συνεπώς, με έννομο συμφέρον άσκησαν την αίτηση ακύρωσης."

Μειοψηφία

Η μειοψηφία μεταξύ των άλλων υποστήριξε ότι οι τηλεοπτικές εταιρείες "στερούνται εννόμου συμφέροντος για την άσκηση των κρινομένων αιτήσεων ακυρώσεως". Και αυτό, "γιατί κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης και της κατάθεσης της προσφυγής τα τηλεοπτικά κανάλια δεν λειτουργούσαν νομίμως, όπως αβασίμως ισχυρίζονται".

Μειοψηφούσα άποψη σε επιμέρους ζητήματα εξέφρασαν οι:

Νικόλαος Σακελλαρίου (πρόεδρος ΣτΕ), Γεώργιος Παπαγεωργίου (Εισηγητής) και οι σύμβουλοι Επικρατείας Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, Δημήτρης Κυριλλόπουλος, Εμμανουήλ Κουσιουρής, Δημήτρης Μακρής, Τ.Κόμβου, Ηλίας Μάζος, Αντ. Χλαμπέα Β.Αναγνωστοπούλου-Σαρρή και Α.Παπαδημητρίου

Αντίθετα, την πλειοψηφία διαμόρφωσαν οι αντιπρόεδροι Αθανάσιος Ράντος, Αναστάσιος Γκότσης, Ειρήνη Σαρπ και οι σύμβουλοι Επικρατείας Διονύσιος Μαρινάκης, Αικατερίνη Χριστοφορίδου, Δημήτρης Σκαλτσούνης, Γεώργιος Ποταμιάς, Ευθύμιος Αντωνόπουλος, Σπυρίδων-Κωνσταντίνος Μαρκάτης, Μαρίνα Παπαδοπούλου, Άννα Καλογεροπούλου, Θεόδωρος Αραβάνης, Κωνσταντίνος Πισπιρίγκος και Σοφία Βιτάλη.