Παρότι οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες διατηρούν τη θετική τους στάση για τις χρηματιστηριακές αγορές και οι τιμές-στόχοι τους για το τέλος του έτους παραπέμπουν σε ανοδικό ντεμαράζ, το αρνητικό γύρισμα των αγορών σε μηνιαίο και σε τριμηνιαίο επίπεδο προβληματίζει εκ νέου τους επενδυτές.

Οι αγορές μετοχών κινούνται εδώ και καιρό με γνώμονα μια λεπτή ισορροπία, που ορίζεται από τέσσερις άξονες: την παγκόσμια επιβράδυνση στην ανάπτυξη, τα προβλήματα χρέους στην Ευρώπη, τα επιτόκια που παραμένουν ιδιαίτερα χαμηλά και τα εταιρικά κέρδη που συνεχίζουν σε ικανοποιητικά επίπεδα.

Αυτά τα τέσσερα χαρακτηριστικά, που εξακολουθούν να συνυπάρχουν, διατηρούν κλίμα ανασφάλειας στις αγορές, ενισχύοντας τη μεταβλητότητα, αν και για την ώρα η πλειονότητα συντείνει προς την άποψη ότι η άνοδος των χρηματιστηριακών αγορών μάλλον θα έχει συνέχεια.

Μέχρι στιγμής, πάντως, τα κέρδη των αγορών έχουν υποβοηθηθεί από την πρωτοφανή κρατική στήριξη και τα χαμηλά επιτόκια, ενώ δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που αναρωτιούνται αν κάτι τέτοιο μπορεί να συνεχιστεί, την ώρα όπου τα μεγάλα επίπεδα του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους δημιουργούν εύλογα ανησυχίες. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι αναλυτές ποντάρουν σε year-end ράλι.


Οι ευρωπαϊκές αγορές

Η διατήρηση των χαμηλών επιτοκίων, τα σχέδια διάσωσης των χωρών του Νότου, που μετά από κάθε σύνοδο κορυφής έρχονται όλο και πιο κοντά, κι οι πιεσμένες αποτιμήσεις, σε συνδυασμό με τη βραχυπρόθεσμη πτωτική εικόνα, συνηγορούν υπέρ της ανοδικής κίνησης των μετοχών έως το τέλος του έτους.

Για την ώρα, μια άτακτη καταστροφή της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης φαίνεται να είναι μακριά, εκτιμά η πλειονότητα των αναλυτών, αφαιρώντας έναν σημαντικό κίνδυνο από την αγορά.

Ανάμεσα στα σημαντικότερα χρηματιστήρια του κόσμου, η Ευρώπη είναι η φθηνότερη περιοχή, με βάση τις τρέχουσες μερισματικές αποδόσεις, αλλά και σε όρους δεικτών λογιστικής αξίας και κερδών ανά μετοχή. Παρότι ένα φθηνό περιουσιακό στοιχείο μπορεί εύκολα να γίνει φθηνότερο, η ευρωπαϊκή αγορά δείχνει ότι, όταν διαπραγματεύεται σε ιστορικά χαμηλά σε όρους πολλαπλασιαστών κερδών, έχει αποφέρει υψηλά κέρδη για τους επενδυτές.

Όποτε ο δείκτης τιμής προς κέρδη (P/E) των ευρωπαϊκών δεικτών βρίσκεται σε επίπεδα χαμηλότερα των 13,5 φορών, οι μετοχές κινούνται με ετήσια απόδοση 16,2% κατά τη διάρκεια των επόμενων πέντε ετών. Τώρα το προσαρμοσμένο P/E των ευρωπαϊκών δεικτών εκτιμάται σε 12,2 φορές, το χαμηλότερο σημείο της τελευταίας δεκαετίας...


Αμερικανικό στοίχημα

Για τις ΗΠΑ, για τις οποίες το 2013 προδιαγράφεται δύσκολο, το κορυφαίο ερώτημα είναι αν οι επιθετικές κινήσεις της Fed θα καταφέρουν να αντιστρέψουν γρήγορα το κλίμα. Η Morgan Stanley εκτιμά ότι η ανάπτυξη των ΗΠΑ το 2012 θα διαμορφωθεί τελικά στο +2,2%, ενώ το επόμενο έτος θα είναι 1,4%. Ωστόσο, η Citigroup υποστηρίζει ότι η αμερικανική ανάπτυξη φέτος θα διαμορφωθεί στο 2,1% και το 2013 στο 1,8%.

Όσον αφορά το περιβόητο fiscal cliff (δημοσιονομικός γκρεμός), το πακέτο των μέτρων και αλλαγών πολιτικής που φαίνεται να προωθεί η κυβέρνηση Ομπάμα περιλαμβάνει ως επί το πλείστον αύξηση των φόρων, στοιχείο που μάλλον θα προκαλέσει περισσότερη ύφεση.

Έτσι, ίσως δεν έχει σημασία πόσο χρήμα θα τυπώσει η Fed, αφού η οικονομία των ΗΠΑ δεν πρόκειται να δει ισχυρή ανάπτυξη το 2013. Οι οικονομολόγοι επιμένουν ότι η δημιουργία περισσότερου χρήματος θα αυξήσει τον πληθωρισμό και το συνεχιζόμενο έλλειμμα του προϋπολογισμού θα απορροφήσει κεφάλαια από τις ΗΠΑ προς τους πιστωτές της, δηλαδή την Κίνα και την Ιαπωνία.

Όμως, η οικονομία των ΗΠΑ από το 2008 ξεκινά νωθρά, παλεύει να μην εισέλθει σε ύφεση και τελικά ολοκληρώνει το έτος με αρκετά μεγαλύτερα ποσοστά ανάπτυξης. Δεν είναι απίθανο να δούμε άλλο ένα τέτοιο επεισόδιο το 2013.


Οι επιλογές των λιγότερο αισιόδοξων

Οι λιγότερο αισιόδοξοι επίσης προτιμούν τις μετοχές έναντι άλλων επενδυτικών επιλογών, αλλά πιο συντηρητικά. Γι' αυτούς η αύξηση των κερδών είναι πιο αδύναμη και οι πιθανότητες η παγκόσμια οικονομία να παρουσιάσει χειρότερα αποτελέσματα από τις εκτιμήσεις είναι μεγαλύτερες. Η επιλογή των λιγότερο αισιόδοξων είναι μετοχές με υψηλά και διατηρήσιμα μερίσματα και επιστροφές κεφαλαίου.

Η αιτιολογία πίσω από αυτήν την προσέγγιση είναι σχετικά απλή: τα υψηλά μερίσματα βρίσκονται σταθερά στο μικροσκόπιο των επενδυτών. Οι πενιχρές αποδόσεις των μετοχών τα τελευταία χρόνια έχουν χρησιμεύσει για να υπενθυμίσουν στους επενδυτές τη σημασία του μερίσματος και της επανεπένδυσής του για να δημιουργηθούν συνολικές αποδόσεις.

Δεύτερον, επειδή η ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι δύσκολη υπόθεση, κάποιοι επενδυτές είναι υπέρ των εταιρειών που επωφελούνται από τη βιώσιμη ανάπτυξη ή επιχειρούν σε πιο σταθερούς τομείς της οικονομίας και συνιστούν την αποφυγή επιχειρήσεων που είναι αμιγώς ευρωπαϊκές.


Η ασφάλεια του χρυσού

Τέλος, μια άλλη ομάδα αναλυτών, η πιο απαισιόδοξη, συνεχίζει να προτιμά τα πολύτιμα μέταλλα και τον χρυσό, εφόσον ο τελευταίος αποτελεί μέσο διαφύλαξης αξίας. Έτσι, καθώς σήμερα οι κεντρικές τράπεζες σε ολόκληρο τον κόσμο ακολούθησαν την οδό της ποσοτικής χαλάρωσης στη νομισματική πολιτική τους, οι αγορές ανησυχούν για το ενδεχόμενο η τακτική αυτή να πυροδοτήσει πληθωρισμό, εξέλιξη που ευνοεί το πολύτιμο μέταλλο.

Το συνολικό ενεργητικό στους ισολογισμούς των τεσσάρων μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών στον κόσμο ήταν 6,5 τρισ. δολάρια προ Lehman και σήμερα βρίσκεται στα 13 δισ. δολάρια. Σε πραγματικούς όρους, άλλωστε, η τιμή του χρυσού εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ πιο κάτω από το μέγιστο της δεκαετίας του ’80, δεδομένου ότι η αποπληθωρισμένη τιμή των 850 δολαρίων ανά ουγκιά αντιστοιχεί σε σημερινή τιμή πάνω από 2.000 δολάρια ανά ουγκιά.

Από την περίοδο κατάρρευσης της Lehman και έπειτα, η σχέση μεταξύ του δολαρίου και του χρυσού έχει επανέλθει στη φυσιολογική της εικόνα, δηλαδή στην ιστορικά αντίθετη πορεία τους, γεγονός που ανοίγει τον δρόμο για υψηλότερα κέρδη στο πολύτιμο μέταλλο.


Η ελληνική αγορά

Το Χ.Α. συνεχίζει να υπεραποδίδει από τις αρχές του έτους σε σχέση με τις ευρωπαϊκές αγορές. Η ανακοίνωση των τελικών όρων της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων τους στο τέλος του μήνα ίσως να δώσουν τη στήριξη που χρειάζεται αυτήν τη χρονική στιγμή η αγορά για να κινηθεί υψηλότερα. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η παρούσα οικονομική συγκυρία αποτελεί εν γένει σημαντική τροχοπέδη και η εικόνα της χρηματιστηριακής αγοράς είναι δύσκολη.

Τα ξένα χαρτοφυλάκια που παρακολουθούν ή δραστηριοποιούνται στην εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα τις ελληνικές μετοχές και αναμένουν την οριστική λύση του ελληνικού προβλήματος ώστε να επαναπροσδιορίσουν την επενδυτική τους στρατηγική.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, λίγα ξένα funds, πολλά από αυτά άγνωστα έως τώρα στα ελληνικά μετοχολόγια, μεσοπρόθεσμου κυρίως χαρακτήρα, έχουν αρχίσει να εξετάζουν τα χαρτιά της υψηλής κεφαλαιοποίησης, αφού οι χαμηλές αποτιμήσεις τους αποτελούν δέλεαρ για κάποιους ξένους διαχειριστές.

Το γεγονός ότι κάποια λίγα ελληνικά blue chips δεν έχουν βγει εντελώς από τον ευρωπαϊκό επενδυτικό χάρτη δημιουργεί συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία που θα ακολουθήσουν οι συγκεκριμένοι τίτλοι το επόμενο διάστημα, ωστόσο είναι ζητούμενο να σταματήσουν οι συνεχείς αρνητικές εξελίξεις για τη χώρα μας.

Μπορεί η αποτίμηση και οι αποδόσεις του Γενικού Δείκτη του Χ.Α. να μην είναι ευνοϊκό μέτρο σύγκρισης σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ωστόσο επιμέρους μετοχές τελούν υπό διαπραγμάτευση με ελκυστικούς πολλαπλασιαστές, ενώ διαρκώς ξεχωρίζουν στο ταμπλό περιπτώσεις μετοχών που θεωρούνται υποτιμημένες και από τη μεσαία κεφαλαιοποίηση.