Εξήντα τρεις εταιρείες από αυτές που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Αθήνας κατάφεραν πέρυσι να εξασφαλίσουν άνω του 20% των συνολικών τους εσόδων από το εξωτερικό, με αποτέλεσμα να ενταχθούν στον δείκτη του FTSE/XA Διεθνούς Δραστηριότητας, ενώ οι πρώτες τριάντα από αυτές εντάχθηκαν στον Δείκτη FTSE/XA Διεθνούς Δραστηριότητας Plus.

Στόχος της διοίκησης του Χ.Α. μέσα από τους δύο αυτούς δείκτες είναι να προβάλει τις συγκεκριμένες εταιρείες στο ευρύ επενδυτικό κοινό και να προσελκύσει επενδυτικά κεφάλαια μέσω της δημιουργίας index funds. Ωστόσο, το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι η μεγάλη στροφή που έχουν πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές επιχειρήσεις προς τις αγορές του εξωτερικού.

Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους: Στο 11% του ΑΕΠ προβλέπεται να κυμανθούν φέτος οι ελληνικές εξαγωγές (πηγή Alpha Bank), ενώ οι ίδιες εκτιμήσεις ανεβάζουν το συγκεκριμένο νούμερο στο 11,8% του ΑΕΠ για το 2013

Αν συνεκτιμηθεί πως το ίδιο ποσοστό ήταν 9,7% πέρυσι και μόλις 6,6% το 2009, τότε κάποιος αντιλαμβάνεται τη σοβαρή στροφή της ελληνικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Για όσους μάλιστα υποστηρίζουν πως ο κλάδος των καυσίμων είναι αυτός που κυρίως ανέβασε τις ελληνικές εξαγωγές, η αλήθεια είναι πως οι εξαγωγές χωρίς καύσιμα ανέβηκαν από το 5% του ΑΕΠ το 2009 στο 7,1% φέτος και προβλέπεται να αναρριχηθούν στο 7,7% του ΑΕΠ το 2013.

Άλλωστε, και με βάση τα απολογιστικά στοιχεία του φετινού οκταμήνου, οι συνολικές εξαγωγές της χώρας παρουσιάστηκαν ανεβασμένες κατά 7,6% και κατά 4,56% αν αφαιρεθούν τα καύσιμα και τα πλοία. Οι αυξήσεις αυτές θα πρέπει να συνεκτιμηθεί πως πραγματοποιήθηκαν σε σύγκριση με τις ιστορικά υψηλές επιδόσεις του 2011 και σε μια διεθνή οικονομία γεμάτη προβλήματα και αβεβαιότητες.

H οικονομική κρίση επηρέασε αναμφίβολα και τη δομή των ελληνικών επιχειρήσεων, οι οποίες βλέποντας την εγχώρια αγορά να υποχωρεί και προβλέποντας πως η πτώση πολύ δύσκολα θα συγκρατηθεί μέσα στην επόμενη διετία έστρεψαν ένα μεγάλο μέρος του ενδιαφέροντός τους στις αγορές του εξωτερικού.

Δεν είναι τυχαίο ότι με βάση τα στοιχεία του 2011 ο δείκτης FTSE/XA Διεθνούς Δραστηριότητας ανέδειξε 63 μετοχές εισηγμένων (περίπου μία στις τέσσερις) οι οποίες επιτυγχάνουν άνω του 20% των συνολικών τους εσόδων από τις χώρες του εξωτερικού.

Μάλιστα, στον συγκεκριμένο δείκτη εντάσσονται και εταιρείες που ουδέποτε είχαν θεωρηθεί από το ευρύ επενδυτικό κοινό διεθνούς δραστηριότητας, όπως η Unibios, η Profile, η Dionic, η Κτήμα Λαζαρίδη, η Βογιατζόγλου Systems, η Fourlis Συμμετοχών, η Druckfarben, η Κλωστοϋφαντουργία Ναυπάκτου κ.ά.

Παλαιότερα ξέραμε ως «εξαγωγικά χαρτιά» μερικές εξωστρεφείς βιομηχανίες, ενώ σήμερα στη σχετική λίστα συγκαταλέγονται επίσης επιχειρήσεις από τον χώρο του εμπορίου, της πληροφορικής και των λοιπών υπηρεσιών.

Χαρακτηριστική, για παράδειγμα, είναι η στροφή του κλάδου της πληροφορικής στο εξωτερικό (Unisystems, Inform Λύκος, Profile, Space Hellas, Byte, και ανεξάρτητα από το αν είναι εισηγμένες στο Χ.Α. ή αν εντάσσονται στον δείκτη Διεθνούς Δραστηριότητας), όπου βέβαια η όποια απόδοση απαιτεί προεργασία κάποιων ετών.

Το ευχάριστο είναι πως η «βρόμικη δουλειά» σε μεγάλο βαθμό έχει ολοκληρωθεί και έτσι μέσα στα επόμενα χρόνια αναμένεται καλύτερη επίδοση των ελληνικών επιχειρήσεων του κλάδου στο συγκεκριμένο εγχείρημα.

Οι μεταλλουργικές (όμιλος Βιοχάλκο, εταιρείες προφίλ αλουμινίου) διαφοροποίησαν την προϊοντική τους γκάμα, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τον κατασκευαστικό τομέα και εστιάζοντας στον βιομηχανικό κλάδο, προκειμένου να απεγκλωβιστούν από την παρακμάζουσα εγχώρια οικοδομική δραστηριότητα και να απευθυνθούν στις βιομηχανίες του εξωτερικού.

Οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους για τη διεκδίκηση έργων στο εξωτερικό.

Η εταιρεία επίπλων Βαράγκης, η οποία ήταν γνωστή για τις πωλήσεις ακριβών και ποιοτικών επίπλων στα πλούσια ελληνικά νοικοκυριά, φέτος θα δει το μεγαλύτερο κομμάτι του τζίρου της να προέρχεται από το εξωτερικό. Μέσα από μια ριζική αναδιοργάνωση εργασιών, έχει επεκταθεί στη Μέση Ανατολή αναλαμβάνοντας στον χώρο του επίπλου έργα ολοκληρωμένων λύσεων «με το κλειδί στο χέρι». Ήδη οι πρώτες δουλειές έχουν ικανοποιήσει μεγάλους πελάτες και η διοίκηση προσδοκά σαφώς περισσότερες δουλειές μέσα στο 2013.

Θετικές προοπτικές

Βέβαια, οι αναλυτές επισημαίνουν πως μέρος των ελληνικών εξαγωγών γίνεται είτε σε τιμές κόστους, είτε ενίοτε και κάτω από αυτό, λόγω της αδυναμίας ορισμένων επιχειρήσεων να διαθέσουν την παραγωγή τους στο εξωτερικό και της ανάγκης που έχουν για την άντληση ρευστότητας (βίαιη ρευστοποίηση αποθεμάτων).

Όσο πάντως και αν η συγκεκριμένη επισήμανση έχει βάση, σε πολλές περιπτώσεις, η γενικότερη εικόνα είναι όχι μόνο πως οι ελληνικές εξαγωγές εμφανίζονται ανεβασμένες, αλλά και ότι οι προοπτικές για ακόμη μεγαλύτερες επιδόσεις στο μέλλον είναι θετικές.

Για παράδειγμα, ενισχυτικά στις ελληνικές εξαγωγές έχει επηρεάσει τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη του μέσου κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Ενώ την τελευταία τριετία το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος έχει παρουσιάσει άνοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο αντίστοιχος δείκτης στην Ελλάδα υποχώρησε κατά 1,7% το 2010, κατά 3% το 2011, κατά 8,1% το 2012, ενώ νέα σημαντική υποχώρηση αναμένεται να σημειώσει και το 2013, λόγω:

α) Συμφωνιών για περικοπές αποδοχών που έλαβαν χώρα τους τελευταίους μήνες και θα ισχύσουν σε δωδεκάμηνη βάση το 2013.

β) Αύξησης της παραγωγικότητας μέσα από περισσότερο εντατική και παραγωγική λειτουργία των επιχειρήσεων.

γ) Επίδρασης του υπό ψήφιση οικονομικού πακέτου μέτρων από την κυβέρνηση.

Οι εταιρείες που προμηθεύουν το ελληνικό δημόσιο μαζί με τις εξαγωγικές θα είναι οι επιχειρήσεις οι οποίες θα επωφεληθούν κυρίως από την είσπραξη της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ, την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και από τη γενικότερη τόνωση της ρευστότητας στην οικονομία.

Και αυτό όχι μόνο γιατί οφείλονται μεγάλα ποσά στις εξαγωγικές επιχειρήσεις (καθυστέρηση επιστροφής ΦΠΑ) αλλά και γιατί αυτές θα είναι οι πρώτες που θα χρηματοδοτηθούν από τις τράπεζες όταν οι τελευταίες αποκτήσουν ρευστότητα, λόγω των θετικότερων προοπτικών τους και του μειωμένου κινδύνου που παρουσιάζουν.

Επιπλέον, η πρόσφατη αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Γερμανίας είναι πολύ πιθανόν να ενισχύσει τις ελληνικές εξαγωγές στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης, οι οποίες είχαν μειωθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα.