Πώς αξιολογούν τώρα οι διεθνείς οίκοι τη δυνατότητα των ελληνικών και κυπριακών τραπεζών να "αντέξουν" πιθανά "κουρέματα" στο δημόσιο χρέος - Οι κίνδυνοι, οι "εφεδρείες" και οι πιθανές επιδράσεις στο ταμπλό του Χ.Α.

Φωτιά παίρνουν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές των τραπεζών καθώς προσπαθούν να εκτιμήσουν το ύψος των πιθανών κεφαλαιακών ενισχύσεων που χρειάζονται, κάθε φορά που κάποιο σενάριο ακούγεται για το μέλλον των δανειακών υποχρεώσεων της Ελλάδας.

Αν και η κυβέρνηση δηλώνει επισήμως ότι το μόνο που διαπραγματεύεται είναι η επιμήκυνση του χρέους προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ΔΝΤ, σε καθημερινή σχεδόν βάση ακούγονται σενάρια:

• Για επαναγορά κρατικού χρέους μέσα από νέο χαμηλότοκο δάνειο που θα μας δοθεί (αυτό θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση αρκετών δισ. ευρώ, αφού το χρέος θα αγοραστεί με τιμή ομολόγων κοντά στα τρέχοντα επίπεδα και προφανώς πολύ χαμηλότερη από την ονομαστική του αξία).
• Για επιμήκυνση ή ανανέωση του δημόσιου χρέους προς τις ελληνικές τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία και ενδεχομένως προς όποιον άλλον ήθελε προκύψει.
• Για "κούρεμα" στις τιμές των ομολόγων, που άλλοι υπολογίζουν γύρω στο 25% και άλλοι πιθανολογούν ότι μπορεί να φτάσει έως και το 50%.
• Για συνδυασμό όλων των παραπάνω.

Ο βασικός λόγος εγρήγορσης των τραπεζών είναι ότι επίκεινται νέα stress tests, στα οποία πιθανότατα οι αποτιμήσεις των ομολόγων θα υπολογιστούν στις τρέχουσες και όχι στις ονομαστικές, όπως έγινε το 2010, όταν είχε διαφανεί ότι αύξηση μετοχικού κεφαλαίου χρειαζόταν μόνο η ΑΤΕbank.

Θα πρέπει βέβαια να ξεκαθαριστεί ότι τα stress tests δεν δουλεύουν πάνω στο πιθανότερο σενάριο, αλλά πάνω σε μια ακραία δυσμενή εξέλιξη που μπορεί να προκύψει μελλοντικά. Και το ζητούμενο στις μέρες μας είναι να προβλεφτεί σωστά ποιο θα είναι το ακραίο σενάριο πάνω στο οποίο θα δουλέψουν τα stress tests: ένα "κούρεμα" της τάξεως του 20%, του 25%, του 30%, του 35%, ή κάποιου άλλου ποσοστού;

Οι διαφορές μεταξύ αυτών των σεναρίων μπορεί να είναι τεράστιες. Αν για παράδειγμα μέσα στους επόμενους μήνες κάποιες κινήσεις και αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο καταφέρουν να ανεβάσουν τις αποτιμήσεις των ελληνικών ομολόγων από το 70 όπου περίπου βρίσκονται σήμερα π.χ. στο 90, τότε δύσκολα στο stress test θα τεθεί πιθανό "κούρεμα" μεγαλύτερο του 20%.

Σε μια τέτοια περίπτωση, οι περισσότερες εγχώριες τράπεζες θα βρεθούν με πλεόνασμα εποπτικών κεφαλαίων (δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας), με ό,τι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει για την περαιτέρω χρηματοδότησή τους από τις αγορές (σταδιακή απεξάρτηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) και για την πορεία των τιμών τους στο ταμπλό του Χ.Α. και του ΧΑΚ.

Αν από την άλλη πλευρά, αν τα πράγματα εξελιχθούν δυσμενώς και τεθεί ως όριο στα stress tests "κούρεμα" γύρω ή και πάνω από το 35%, τότε αρκετές από τις εισηγμένες τράπεζες της Σοφοκλέους θα κληθούν να προχωρήσουν είτε σε αύξηση του μετοχικού τους κεφαλαίου με καταβολή μετρητών, (ζητώντας αθροιστικά από τις αγορές κάμποσα δισ. ευρώ), είτε στην αύξηση κεφαλαίου μέσω έκδοσης προνομιούχων μετοχών από τα 10 δισ. που προβλέπει το ταμείο στήριξης του μνημονίου. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα υπάρξουν επιπτώσεις στις τιμές των μετοχών…

Αυτό που επίσης θα πρέπει να τονιστεί είναι ότι οι εκτιμήσεις των αναλυτών διαφοροποιούνται σε μεγάλο βαθμό μεταξύ τους, δείχνοντας ότι βιώνουμε ένα κλίμα ιδιαίτερα περιορισμένης ορατότητας και πιθανότατα έντονης μεταβλητότητας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την πορεία των τιμών των μετοχών στο Χ.Α. μέσα στο 2011.

Πάντως, πεποίθηση είναι πως το κλίμα έχει βελτιωθεί σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά τόσο με τις προοπτικές των ελληνικών τραπεζών όσο και με τον τραπεζικό κλάδο, γεγονός που άλλωστε απεικονίζεται και στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

"Επαρκούν τα 10 δισ. του πακέτου"

H Credit Suisse θεωρεί ότι το κεφαλαιακό πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών δεν είναι ανυπέρβλητο. Έτσι, επεξεργάστηκε το εξής σενάριο για την οικονομία: α) Οφέλη 8% του ΑΕΠ λόγω επαναγοράς χρέους και 5% από τις πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, β) λογιστική αύξηση του ΑΕΠ κατά 10% προκειμένου να απεικονίζει καλύτερα την παραοικονομία, γ) "κούρεμα" 27%, ώστε ο δείκτης δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ να πέσει στο ανεκτό 90%.

Με εξαίρεση μάλιστα τις τράπεζες ΑΤΕ (η αύξηση κεφαλαίου έχει ήδη προγραμματιστεί), Εμπορική και Γενική (ανήκουν σε γαλλικούς ομίλους) και την Τράπεζα Κύπρου, η Credit Suisse εκτιμά ότι ακόμη και με "κούρεμα" στο 30% και με απαιτούμενο ελάχιστο δείκτη Core Tier 1 στο 12% απαιτείται συνολική κεφαλαιακή ενίσχυση 9 δισ. ευρώ, ποσό που καλύπτεται από το πρόγραμμα των προνομιούχων μετοχών του πακέτου στήριξης. 

Όπως φαίνεται από τα στοιχεία του παρατιθέμενου πίνακα (σ.σ.: δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη συνοδευτικό υλικό), οι εκτιμήσεις του διεθνούς οίκου είναι ότι με βάση "κούρεμα" στο 25% με απαιτούμενο δείκτη Core Tier 1 στο 9% θα χρειαστούν κεφάλαια παραπάνω από 2,1 δισ. ευρώ και ειδικότερα μηδέν για την Εθνική, 557 εκατ. για τη Eurobank, 590 εκατ. για την Alpha Bank κ.λπ. Τα ποσά ανεβαίνουν βεβαίως για "κούρεμα" 30% ή και για υψηλότερα ποσοστά Core Tier 1.

H Credit Suisse παραθέτει επίσης τις εκτιμήσεις της για την υφιστάμενη διάρθρωση του ελληνικού χρέους, δηλαδή για το ποιοι κατέχουν ελληνικά κρατικά ομόλογα (βλέπε παρατιθέμενο πίνακα).

Ούτε αναπόφευκτο, ούτε επιθυμητό το "κούρεμα"

"Πιστεύουμε ότι μια εκούσια πτώχευση χρέους ούτε αναπόφευκτη είναι ούτε επιθυμητή, τόσο για την Ελλάδα όσο και για τους διαφόρους πιστωτές της", αναφέρει η HSBC σε πρόσφατη ανάλυσή της.

Επισημαίνει μάλιστα ότι η αναδιάρθρωση του χρέους θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως τελευταία επιλογή σε περίπτωση πιθανής πολιτικής αδυναμίας να περάσουν μέτρα οικονομικής εξυγίανσης, ή σε περίπτωση όπου η διαδικασία προσαρμογής επιφέρει τόσο αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη ώστε να επιδεινώσει τη μακροπρόθεσμη δυναμική του χρέους.

Από την άλλη πλευρά, ο γνωστός οίκος παραδέχεται ότι οι ελληνικές τράπεζες θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν μέσα στο 2011 σημαντικές προκλήσεις γύρω από τη χρηματοδότησή τους και την ποιότητα του ενεργητικού τους.

Μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της HSBC, σε περίπτωση οποιουδήποτε "κουρέματος" ξεπεράσει το επίπεδο του 35%, τότε δεν θα είναι αρκετή για τις ελληνικές τράπεζες η χρηματοδότηση των 10 δισ. από το ταμείο στήριξης του μνημονίου με τη μορφή προνομιούχων μετοχών.

Σύμφωνα μάλιστα με τον παρατιθέμενο πίνακα, αν το "κούρεμα" είναι 30%, οι εξεταζόμενες τράπεζες θα πρέπει να ενισχυθούν κεφαλαιακά με 7 δισ. για να επαναφέρουν τον δείκτη Cote Tier 1 στο 7%, ενώ αν προκύψει "κούρεμα" 40%, θα χρειαστούν 11,69 δισ. ευρώ, ποσό που υπερβαίνει το ύψος του πακέτου των 10 δισ. ευρώ με τη μορφή προνομιούχων μετοχών.

Για τον υπολογισμό των παραπάνω, η HSBC έχει υπολογίσει τις θέσεις που κατείχαν οι τράπεζες σε ελληνικά κρατικά ομόλογα στις 30/9/2010 και τα ίδια κεφάλαια που δημοσίευσαν την ίδια ημερομηνία, προσαρμοσμένα με τις αυξήσεις κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας (1,8 δισ.), της Τράπεζας Κύπρου (345 εκατ.) της Marfin-Λαϊκής (488 εκατ.) και της Πειραιώς (807 εκατ. ευρώ).

Υπάρχουν και "εφεδρείες"

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, οι τράπεζες θεωρούν άμεση προτεραιότητα την έμφαση στην προστασία της κεφαλαιακής τους επάρκειας και της ρευστότητάς τους.

Ήδη, η Εθνική Τράπεζα -πέραν των προαναφερόμενων στοιχείων- αναμένει πρόσθετη ρευστότητα από την πώληση ποσοστού της Finansbank, ενώ η Marfin-Λαϊκή σχεδιάζει την έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου, ύψους 660 εκατ. ευρώ.

Από την πλευρά της, η Eurobank θα εισπράξει μερικές εκατοντάδες εκατ. ευρώ από την πώληση της πλειοψηφίας της Polbank και θα ενισχυθεί με πάνω από 70 εκατ. ευρώ από την απορρόφηση της Δίας ΑΕΕΧ.

Η Ελληνική Τράπεζα μετά την έκδοση αξιογράφων στην οποία προχώρησε έχει δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 15%.


**Oι πίνακες με την πιθανή απαιτούμενη κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, τη διάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους αλλά και με τις εκτιμήσεις της HSBC για το κεφαλαιακό έλλειμμα και τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".