Mε την καταγραφή τριών σεναρίων για την παγκόσμια οικονομία η Morgan Stanley δίνει συνέχεια στην αντιπαράθεση οικονομολόγων και διαχειριστών για τον χαρακτήρα της ύφεσης.

Αν και τα οικονομικά στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν το ενδεχόμενο «διπλού πυθμένα» (σχήματος W), οι δομικές δυσκολίες στην παγκόσμια οικονομία εξακολουθούν να εμποδίζουν την ανάπτυξη.
 
Βέβαια τελευταία στο θέμα επανήλθε ο γνωστός J. Stiglitz επισείοντας τον κίνδυνο της διπλής ύφεσης αλλά η αντιπαράθεση δείχνει να εκτονώνεται.

Παρά τη σχετική επιβράδυνση στο δεύτερο εξάμηνο του 2010, ήδη από τα μέσα του 2011, όπως υποστηρίζουν οι αναλυτές της M.S., οι οικονομίες θα βρεθούν σταδιακά σε καλύτερο σημείο.

Η ομάδα της Morgan Stanley είχε προχωρήσει στην προσέγγιση των αγορών εξετάζοντας ένα σενάριο με ρυθμό αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 4,2% το 2011 (από 4,7% φέτος), που αναμένεται να βελτιωθεί στο 4,4% το 2012. Το συγκεκριμένο σενάριο συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες υλοποίησής του, ενώ τα άλλα δύο αναφέρονται σε ασθενέστερο ή σε ισχυρότερο ρυθμό ανάπτυξης.

Παράλληλα, οι οικονομολόγοι της Deutsche Βank εκτιμούν πως η ανάπτυξη διεθνώς στο α΄ τρίμηνο του 2009 σημείωσε «το χαμηλό του κύκλου», ανέκαμψε φτάνοντας στο υψηλό της στο α΄ εξάμηνο του 2010 και θα επανέλθει σε ήπια ανοδική κίνηση στα μέσα του 2012. Βάσει προβλέψεών της, πάντως, η παγκόσμια ανάπτυξη από το 4,4% φέτος θα παρουσιάσει επιβράδυνση στο 3,9% το 2011.

--- Η πίεση και το παράδοξο

Την ίδια περίοδο, η μία μετά την άλλη οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας βρίσκονται αντιμέτωπες με τον κίνδυνο να χρειαστούν τη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και να υποβαθμιστεί η πιστοληπτική ικανότητα των οικονομιών, ενώ οι κεντρικές τράπεζες στις ΗΠΑ και στην Ε.Ε. σχεδιάζουν νέο γύρο χαλάρωσης της πιστωτικής επέκτασης.

Πρόσφατα η πορτογαλική εφημερίδα «Diario de Noticias» δημοσίευσε τις εκτιμήσεις τριών πρώην υπουργών Οικονομίας της Πορτογαλίας που προειδοποιούσαν ότι «... η χώρα ενδεχομένως να χρειαστεί τη βοήθεια του ΔΝΤ». Λίγες ημέρες αργότερα, η S&P προειδοποιούσε την Ιρλανδία, ενώ η Moody’s υποβάθμιζε την αξιολόγηση της Ισπανίας.

Τελικά η υποβάθμιση για την πιστοληπτική ικανότητα της Ιρλανδίας ήρθε από τη Fitch με βαθμολόγηση ΑΑ- από Α συν.

Οι αγγλικοί «Financial Times» σε πρόσφατο άρθρο τους προέβλεπαν πως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία θα... βαδίσουν στον δρόμο που χαράσσει η Ελλάδα, προεξοφλώντας πως και αυτές θα προχωρήσουν σε κάποιας μορφής αναδιάρθρωση του χρέους τους. Το ενδιαφέρον είναι πως, ενώ οι οίκοι επανέρχονται με αυστηρές συστάσεις και προειδοποιήσεις, οι άλλες αγορές παραπέμπουν σε αύξηση του επενδυτικού ρίσκου και τα χρηματιστήρια παραμένουν σε κατάσταση αναμονής, με τους βασικούς δείκτες να μην υποχωρούν.

Παράδοξο, κατά την εκτίμηση αναλυτών της M.S., από τη μία πλευρά να καταγράφονται αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά για τον χρυσό (έφτασε πλέον τα 1.351 $), υψηλό 30 ετών για το ασήμι, στροφή προς το ελβετικό φράγκο και τα γερμανικά ομόλογα, να ανεβαίνει ο δείκτης μεταβλητότητας (Volatility Index - γνωστός και ως δείκτης... φόβου) και από την άλλη οι κυριότεροι δείκτες να «αρνούνται να διορθώσουν».

Πολύ κοντά στα υψηλά των 6.360 μονάδων ο DAX στη Φρανκφούρτη, σε υψηλά επίπεδα και ο Dow Jones να ΄΄βλέπει΄΄ τις 11.000 μον. ο S&P προς τις 1.140 μονάδες ενώ και ευρωπαϊκοί δείκτες-κλειδιά (FTSE 100, CAC, ATX) βρίσκονται σε φάση αναστροφής.

Στο ερώτημα τι μπορεί να συμβαίνει και τα χρηματιστήρια αγνοούν τις αρνητικές ενδείξεις και το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ντόμινο κρατικών χρεών, οι αναλυτές απαντούν με τα κυοφορούμενα νέα προγράμματα ενίσχυσης των χρηματοπιστωτικών συστημάτων.

--- Με το βλέμμα στη Fed

Οι αναλυτές θεωρούν ενδεικτικό τον προσανατολισμό της Fed στην εφαρμογή «ενός νέου γύρου ποσοτικής χαλάρωσης, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο», μετά και τη νέα κίνηση της κεντρικής τράπεζας της Ιαπωνίας.

Πρακτικά, προεξοφλούν πως η Fed θα τροφοδοτήσει εκ νέου με τρισ. δολάρια τις αγορές και πιο στοχευμένα τους θεσμικούς επενδυτές και τις τράπεζες. Σε ανάλογο μήκος κύματος δείχνει να κινείται τον τελευταίο καιρό και η ΕΚΤ. Με δεδομένες τις συνθήκες στην πραγματική οικονομία και τις υπαρκτές δυσκολίες στην πραγματοποίηση επενδύσεων που να αποφέρουν υπεραξίες, τα κεφάλαια αυτά θα κατευθυνθούν για ακόμη μία φορά -κυρίως- στις τράπεζες.

Το πιθανότερο είναι πως στη διογκούμενη φούσκα των κρατικών χρεών θα προστεθεί και άλλος... «αέρας», με πιθανότατη την εκδήλωση νέου ανοδικού χρηματιστηριακού κύκλου, που θα αποφέρει υπεραξίες. Αναλυτές σημειώνουν ότι σε διάστημα εικοσαετίας οι αγορές αντέδρασαν κάθε φορά που η Fed ακολούθησε χαλαρή πιστωτική πολιτική, ρίχνοντας ζεστό... φρεσκοκομμένο χρήμα στη Wall. Ουσιαστικά, όπως σημειώνεται, η Fed τα τελευταία 3 - 4 χρόνια τροφοδοτεί με συνεχή ρευστότητα τα χρηματιστήρια, δημιουργώντας μεγαλύτερες αποκλίσεις από την πραγματική οικονομία.

ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ O «ΔΕΙΚΤΗΣ ΦΟΒΟΥ»

Η τεχνική εικόνα του «δείκτη φόβου», VIX, παραπέμπει στη διάθεση ανάληψης ακόμη μεγαλύτερου κινδύνου διεθνώς, με παράλληλη ανοδική κίνηση της τιμής του χρυσού. Η διακύμανση του δείκτη VIX θεωρείται ένδειξη πως οι επενδυτές θα συνεχίσουν να επενδύουν στα χρηματιστήρια, καθώς η Fed θα εξακολουθήσει να χρηματοδοτεί τις αγορές με συνεχή ρευστότητα.

Οι παίκτες μελετούν όλες τις ενδείξεις και τα τεχνικά σημάδια, ποντάρουν δε στην κίνηση της Fed, που ίσως ακολουθηθεί από την ΕΚΤ, για να εκτεθούν ακόμη περισσότερο χρηματιστηριακά.

Στις επόμενες συνεδριάσεις θα φανεί εάν οι αγορές θα αποτιμήσουν την κατάσταση στην πραγματική οικονομία και τους κινδύνους που κρύβει η φούσκα των κρατικών χρεών, ή θα ενδώσουν στις ενέσεις ρευστότητας της Fed, μέσω των αγορών ομολόγων.

Το αν τα χρηματιστήρια θα συμμετάσχουν σε ακόμη ένα κερδοσκοπικό παιχνίδι, υψηλότατου ρίσκου, αδιαφορώντας για τους κινδύνους που ελλοχεύουν, θα φανεί πολύ σύντομα. Οι τελευταίες συνεδριάσεις, πάντως, έδειξαν πως οι περισσότεροι παίκτες προτιμούν να ακολουθήσουν τον δρόμο των βραχυχρόνιων υπεραξιών παρά την προσπάθεια δημιουργίας σταθερότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Εάν μέσα στις επόμενες μία - δύο εβδομάδες χρηματιστηριακοί δείκτες όπως ο γαλλικός CAC, ο λονδρέζικος FTSE 100 ή ο αυστριακός ΑΤΧ επιβεβαιώσουν την «αναστροφή τάσης» σε ανοδική, τότε ακόμη ένα κερδοσκοπικό παιχνίδι θα εξυφαίνεται.

Ρυθμιστής της τάσης (σύμφωνα με την ομάδα ανάλυσης eZMarket) παραμένει ο γερμανικός δείκτης DAX, καθώς παραμένει κοντά στα «υψηλά» του, επίπεδα αντίστασης που επιχειρήθηκε τέσσερις φορές να διασπαστούν ανοδικά και ίσως μέσα στις επόμενες ημέρες γίνει ακόμη μία προσπάθεια. Στη χθεσινή συνεδρίαση (5/10 ) ο DAX αντέδρασε προς τις 6.270 μονάδες.

Ενδεχόμενη πειστική διάσπαση των 6.360 μονάδων θα σηματοδοτούσε, κατά την εκτίμηση αναλυτών (της Deutsche Bank), την προετοιμασία των συνθηκών για ακόμη έναν γύρο ανόδου. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα δημιουργηθεί ευφορία στην ευρωζώνη, παρασύροντας και άλλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.

Ριψοκίνδυνο το «στοίχημα», αλλά αναμφίβολα ενδιαφέρον εάν επιβεβαιωθεί το σενάριο για νέα, χωρίς φειδώ χρηματοδότηση του πιστωτικού συστήματος από τις γεννήτριες χρήματος, τις κεντρικές τράπεζες. Με πρώτη και καλύτερη, βέβαια, την (ιδιωτικών συμφερόντων, ας μην ξεχνιόμαστε) Fed.

* Οι πίνακες που αφορούν στη συγκριτική πορεία Γενικού Δείκτη, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

** Επικαιροποιημένη αναδημοσίευση από το 654ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 1 - 5 Οκτωβρίου 2010.