Όσο και αν τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου επηρεάστηκαν αρνητικά από μη επαναλαμβανόμενους παράγοντες (έκτακτη εισφορά κοινωνικής ευθύνης), όσο επίσης και αν κάποιοι επιχειρηματίες «έκρυψαν κέρδη» προκειμένου να αποφύγουν τη βαριά φορολογία, η ουσία είναι ότι η υποχώρηση των αποτελεσμάτων είναι πρωτοφανής.

Για πρώτη φορά, το άθροισμα των αποτελεσμάτων των εισηγμένων εταιριών του Χ.Α. -που κατά τεκμήριο συγκαταλέγονται στις ισχυρότερες της χώρας- ήταν αρνητικό και μάλιστα κατά 1,37 δισ. ευρώ(!) έναντι κερδών 3,1 δισ. κατά την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.

Και φυσικά δεν ήταν μόνο οι εταιρίες της μικρής κεφαλαιοποίησης που κατέγραψαν αυτήν την παροιμιώδη επιδείνωση, αλλά επίσης και τα ισχυρότερα blue chips, πολλά εκ των οποίων αποκαλούνται συχνά «μονοπώλια»…

Επιπλέον, δεν είναι μόνο η δραματική υποχώρηση των κερδών στην οποία υποχρεώθηκε η πλειονότητα των εισηγμένων ομίλων κατά το πρώτο φετινό εξάμηνο που προβληματίζει την αγορά, αλλά και το γεγονός ότι η επιδείνωση της «κάτω γραμμής» συνοδεύεται από τα εξής:

Πρώτον, από μια χειρότερη -σε σύγκριση με πέρυσι- πορεία των ταμειακών ροών. Πολλές από τις εταιρίες που πέρυσι σημείωσαν θετικές ταμειακές ροές δεν μπορούν φέτος να τις επαναλάβουν, παρά το γεγονός ότι «έχουν κόψει με το μαχαίρι» εδώ και δύο χρόνια τις επενδύσεις τους.

Δεύτερον, αρκετά από τα «μαξιλαράκια ασφαλείας» που πέρυσι προστάτευσαν τις επιχειρήσεις φέτος δεν φαίνεται ότι θα λειτουργήσουν. Πέρυσι, για παράδειγμα, είχαμε σημαντική αποκλιμάκωση των επιτοκίων, ενώ αντίθετα φέτος βλέπουμε άνοδο στα spreads που επιβάλλουν οι τράπεζες και πολλά στελέχη επιχειρήσεων προβλέπουν νέα άνοδο στο κόστος του χρήματος από το τελευταίο τρίμηνο του 2010 και μετά. Επίσης, τα περιθώρια περικοπών δαπανών από τις επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να εξαντλούνται και ήδη στο εξάμηνο είδαμε ότι οι όποιες εξοικονομήσεις ήταν κατά κανόνα χαμηλότερες των αντίστοιχων περυσινών.

Τρίτον, το ελληνικό δημόσιο εξακολουθεί να χρωστά κάμποσα δισ. ευρώ στους προμηθευτές του, επιβαρύνοντας ανάλογα τη ρευστότητα πολλών εισηγμένων εταιριών.

Τέταρτον, όσοι παράγοντες προέβλεπαν πέρυσι, ή έστω μέχρι και τις αρχές του καλοκαιριού, ότι «τον πάτο του βαρελιού» θα τον δούμε κάποια στιγμή μέσα στο 2010, δεν υποστηρίζουν σήμερα με την ίδια θέρμη τις απόψεις τους. Σε πολλούς κλάδους, η αρχή μιας ήπιας ανάκαμψης αναμένεται τώρα γύρω στα τέλη του 2011 ή κάποια στιγμή μέσα στο 2012. Άλλωστε και οι ίδιοι οι κυβερνητικοί κύκλοι έχουν αρχίσει να ρίχνουν τους τόνους σχετικά με το περιεχόμενο των «αναπτυξιακών μέτρων» που θα εξαγγείλει ο πρωθυπουργός στο πλαίσιο των εγκαινίων της ΔΕΘ, το μεθεπόμενο Σάββατο.

Μεταξύ των δραστηριοτήτων που δεν βλέπουν προοπτικές ανάπτυξης στο ορατό μέλλον συγκαταλέγονται το λιανικό και το χονδρικό εμπόριο, η οικοδομή και οι παράπλευρες εργασίες, οι κατασκευές τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις μικρές και μεσαίες δυνάμεις του χώρου, ενώ αναμφίβολα και οι τράπεζες -η ραχοκοκαλιά του ελληνικού χρηματιστηρίου- έχουν μπροστά τους ένα πολύ δύσκολο δωδεκάμηνο.


Τα δέκα παράδοξα

1. «Φιλί ζωής» από τις τράπεζες

Μια σχετικά ευχάριστη διαπίστωση είναι ότι, παρά τη δραματική επιδείνωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ελάχιστες από τις εισηγμένες εταιρίες έχουν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. Αυτό, ωστόσο, οφείλεται κυρίως στο ότι οι τράπεζες «κάνουν τα αδύνατα δυνατά» προκειμένου να διατηρήσουν εν ζωή τους πελάτες τους, προχωρώντας κυρίως σε αναχρηματοδοτήσεις δανείων μέσα στο πρώτο φετινό εξάμηνο και συζητώντας για πολλές άλλες για το δεύτερο μισό του έτους.

Είδαμε λοιπόν την έκδοση ομολογιακών δανείων πολύ μεγάλου ύψους και συμβάσεις leasing σε αμφίβολης εμπορικής αξίας βιομηχανοστάσια, ακόμη και σε ομίλους με αναιμικά οικονομικά αποτελέσματα. Οι κινήσεις αυτές ανακουφίζουν ασφαλώς τις εταιρίες και αμβλύνουν τις επιπτώσεις της κρίσης στην οικονομία, ωστόσο ορισμένοι υποστηρίζουν ότι σε κάμποσες περιπτώσεις απλώς μιλάμε για… χρονική μετατόπιση του προβλήματος.

2. Κυπριακή… επικράτηση στις τράπεζες

Οι δυσμενείς εξελίξεις στην εγχώρια τραπεζική αγορά είχαν ως αποτέλεσμα στο πρώτο εξάμηνο να είναι η Τράπεζα Κύπρου αυτή που σημείωσε τα υψηλότερα κέρδη στον κλάδο, καθώς μόνο το 35% των εργασιών της διεξάγεται στον ελλαδικό χώρο. Άλλα δείγματα της καλύτερης απόδοσης της κυπριακής τραπεζικής αγοράς έναντι της ελλαδικής είναι η υψηλή -τηρουμένων των αναλογιών- κερδοφορία της Marfin-Λαϊκής και το γεγονός ότι το 35% των κερδών του ομίλου της Alpha Bank προήλθε από την Κύπρο!

3. Ζημιογόνες όλες οι εταιρίες ένδυσης!

Ούτε μία εισηγμένη από τον κλάδο της ένδυσης δεν κατάφερε να σημειώσει κέρδη κατά το εξάμηνο που πέρασε. Έτσι: α) οι ζημιογόνες από το 2009 Δούρος και Ridenco είδαν τις επιδόσεις τους να επιδεινώνονται, β) οι μέχρι πρότινος κερδοφόρες Βάρδας, Μινέρβα, Ελβέ Ενδυμάτων «κοκκίνισαν» και αυτές… Με αρνητικό πρόσημο έκλεισε το εξάμηνο και η Sprider, χωρίς αυτήν τη φορά να υπάρχουν αρνητικά έκτακτα αποτελέσματα όπως κατά την περυσινή χρήση.

4. Όπως και όλα (πλην ενός) τα media!

Από τις εισηγμένες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των μέσων μαζικής ενημέρωσης (εφημερίδες, τηλεοπτικοί σταθμοί, περιοδικά) μόνο η Ναυτεμπορική σημείωσε αποτέλεσμα που ξεκινούσε από «συν» (λόγω και της δημοσίευσης ισολογισμών) και αυτό με επίδοση χαμηλότερη από πέρυσι.

5. Και όλες οι κλωστοϋφαντουργίες…

Το γεγονός ότι όλες οι κλωστοϋφαντουργικές εταιρίες υποχρεώθηκαν σε ζημίες δεν εξέπληξε κανέναν, παρόλο που παρατηρήθηκε κάποια βελτίωση στα περιθώρια και παρά τις θετικές προσδοκίες που καλλιεργούνται για το μέλλον του κλάδου από την υπουργό Οικονομίας κ. Λούκα Κατσέλη.

6. Κατασκευές: «Στριμώχνονται» και οι μεγάλοι

Ενώ μέχρι πέρυσι οι μικρές και οι μεσαίες εταιρίες του κλάδου έχαναν έδαφος σε βάρος των τριών μεγάλων ομίλων που κέρδιζαν ολοένα και περισσότερα, φέτος και οι «μεγάλες δυνάμεις» του κλάδου βλέπουν το περιβάλλον να επιδεινώνεται και την κερδοφορία τους να πέφτει: Ελλάκτωρ (-92%), ΓΕΚΤΕΡΝΑ (-97,2%), J&P Άβαξ (-45%).

7. Ο μύθος των αμυντικών κλάδων

Δεν ήταν καθόλου λίγες οι περιπτώσεις όπου οι περυσινοί ισχυρισμοί αναλυτών για αμυντικούς κλάδους, όπως οι τηλεπικοινωνίες και η ιδιωτική υγεία, διαψεύστηκαν στην πράξη. Ενδεικτικά τα παραδείγματα του ΟΤΕ και όλων των ιδιωτικών κλινικών (Υγεία, ΙΑΣΩ, Euromedica, Ιατρικό).

8. Ο μύθος των αμυντικών εταιριών

Χρηματιστηριακοί παράγοντες εκτιμούσαν πέρυσι ότι εταιρίες που προσφέρουν προϊόντα χαμηλής τιμής (π.χ. Fourlis, Sprider κ.ά.) θα επηρεάζονταν σχετικά λίγο από την οικονομική κρίση. Η πραγματικότητα τους διέψευσε.

Φαίνεται ότι για αρκετούς καταναλωτές ίσχυσε η φράση κάποιου που είχε ζήσει σε περίοδο ύφεσης στις ΗΠΑ: «Γιατί να ξοδέψω βενζίνη, προκειμένου να πάω στο κατάστημα για να αγοράσω προϊόντα που δεν μου είναι απαραίτητα, με λεφτά που ΔΕΝ έχω;»…


9. Πληροφορική: Ξεχώρισαν οι «εξειδικευμένες»

Με ζημίες ή με πολύ χαμηλότερες επιδόσεις σε σύγκριση με πέρυσι έκλεισαν το πρώτο φετινό εξάμηνο οι περισσότερες εισηγμένες από τον κλάδο της πληροφορικής, λόγω της οικονομικής ύφεσης και της «άπνοιας» που υπάρχει στο μέτωπο των μεγάλων δημόσιων έργων.
Βελτίωση κερδών, ωστόσο, σημείωσαν δύο εισηγμένες εταιρίες, η MLS και η Inform Λύκος.

Και οι δύο δραστηριοποιούνται σε εξειδικευμένους τομείς του κλάδου, ενώ η δεύτερη αποκόμισε μεγάλο ποσοστό κερδών από το εξωτερικό.


10. Ακίνητα: Μπαράζ υποαξιών

Παρά το γεγονός ότι οι εισηγμένες εταιρίες του κλάδου είναι τοποθετημένες σε ακίνητα καλύτερα του μέσου όρου (εμπορικά κέντρα κ.λπ.), από το πρώτο φετινό εξάμηνο άρχισαν να εγγράφουν τις πρώτες σημαντικές υποαξίες (Lamda Development, Eurobank Properties, Pasal Development κ.ά.).

Το σχετικά θετικό για τις περισσότερες εισηγμένες είναι ότι τα λειτουργικά έσοδα παραμένουν ισχυρά και στο μέτωπο των εμπορικών κέντρων οι αναπροσαρμογές μισθωμάτων -όπου υπήρξαν- δεν ήταν μεγάλες.