** Οι αναλυτικοί πίνακες με τις εκτιμήσεις για επενδύσεις, ΑΕΠ, ζήτηση αλλά και με στοιχεία για την ελληνική οικονομία δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη Συνοδευτικό Υλικό.

H χρηματιστηριακή αγορά μπορεί να είδε με θετικό μάτι τη λήψη των αυστηρών οικονομικών μέτρων από την κυβέρνηση. Ωστόσο -αν το ελληνικό δημόσιο καταφέρει να χρηματοδοτήσει απρόσκοπτα το χρέος του- μεσοπρόθεσμα το επενδυτικό ενδιαφέρον και το χρηματιστηριακό «στοίχημα» θα περάσουν στο πώς η πραγματική οικονομία θα μπορέσει να ανακάμψει από το 2011 και μετά.

Και σε αυτήν τη διαδικασία ρόλο-κλειδί καλούνται να παίξουν οι κρατικές επενδύσεις, όπως και οι δραστικές παρεμβάσεις που πρέπει να αναλάβει το υπουργείο Οικονομίας προκειμένου να «πέσει» χρήμα ιδιωτών στην αγορά.

Η ανακοίνωση των σκληρών οικονομικών κυβερνητικών μέτρων στις αρχές του μήνα δεν ήταν σε θέση τις επόμενες ημέρες να μειώσει το επιτόκιο δανεισμού της χώρας κάτω από το 6,3%.

Αρχικά, η άνευ ουσιαστικού αντικρίσματος επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου σε Βερολίνο, Παρίσι και Νέα Υόρκη (δηλαδή, η μη οριστικοποίηση πακέτου εγγύησης για τον φετινό ελληνικό δανεισμό) κατέστησε τους παράγοντες της αγοράς δύσπιστους για το κατά πόσον τα ελληνικά επιτόκια θα μπορούσαν να υποχωρήσουν φέτος κάτω από το 5,5%.

Και αυτό αν τα οικονομικά μέτρα αρχίσουν να εφαρμόζονται και σταδιακά να αποδίδουν...

Στη συνέχεια, βέβαια, υπήρξαν και πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις -όπως αυτή της JP Μorgan που έκανε λόγο για επιτόκια κρατικών τίτλων στο 4%- βασισμένες σε σενάρια (και μάλλον όχι μόνο σενάρια) για έμμεση στήριξη της Ελλάδας από την Ευρώπη.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η πιθανότητα διατήρησης υψηλών επιτοκίων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους προβληματίζει τους χρηματιστηριακούς παράγοντες, λόγω ενός σαφώς ανεπιθύμητου συνδυασμού: από τη μία πλευρά, οι επενδυτές θα καρπώνονται από τους τίτλους του Δημοσίου πολύ υψηλότερα επιτόκια σε σύγκριση με τις μερισματικές αποδόσεις των μετοχών στη Σοφοκλέους και, από την άλλη, οι χαμηλές φετινές μερισματικές αποδόσεις υπολογίζεται πως θα είναι ακόμη χαμηλότερες το 2011 λόγω των μειωμένων εταιρικών κερδών που προβλέπονται.

«Η δημοσιονομική κρίση επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, με πτώση του ΑΕΠ έως και -2,5% το 2010», αναφέρεται στο οικονομικό δελτίο της Alpha Bank.

Οι περισσότερο απαισιόδοξοι (βλέπε Deutsche Bank) φοβούνται ότι η πτώση του φετινού ΑΕΠ θα μπορούσε να φτάσει και το 4%.

Αρνητικά επίσης είναι και τα μηνύματα από την Τράπεζα της Ελλάδος, όπου μετά την περυσινή «απογοητευτική» (όπως τη χαρακτήρισαν παράγοντες της αγοράς) πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό χώρο φαίνεται να ξεκινά μία ακόμα πιο κακή χρονιά.

Συγκεκριμένα, ο ρυθμός αύξησης της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα τον Ιανουάριο του 2010 υποχώρησε στο 3,8% σε ετήσια βάση, από 4,2% τον Δεκέμβριο του 2009, 4,4% τον Νοέμβριο του 2009, 5,4% τον Σεπτέμβριο του 2009 και 14,6% τον Ιανουάριο του 2009. Δηλαδή, προκύπτει μια συνεχής και σταδιακή επιδείνωση του εν λόγω δείκτη, ακόμα και από το περασμένο φθινόπωρο μέχρι σήμερα, όπου συγκρίνεται «κρίση με κρίση»...

Προς την ίδια κατεύθυνση βαδίζει και ο δείκτης του οικονομικού κλίματος του ΙΟΒΕ, που τον Φεβρουάριο βρέθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα εν συγκρίσει με το τέλος του 2009.

Το αισιόδοξο σενάριο του 2011

Ένα αισιόδοξο λοιπόν σενάριο για τη Σοφοκλέους θα ήταν οι επενδυτές να μην εστιάσουν το ενδιαφέρον τους στα φετινά εταιρικά αποτελέσματα, τα οποία άλλωστε ενδεχομένως να μην είναι και αντιπροσωπευτικά, αλλά να διευρύνουν τον χρονικό τους ορίζοντα αν συμμερίζονται τις προσδοκίες πως η ελληνική οικονομία και τα εταιρικά αποτελέσματα θα αρχίσουν σταδιακά να ανακάμπτουν από το 2011 και μετά.

Να επιλέξουν δηλαδή μετοχές εταιρειών που θα αντέξουν στην κρίση, και μάλιστα θα βγουν σχετικά ωφελημένες από αυτή.

Τι θα μπορούσε όμως να «σηκώσει», σε κάποιον περιορισμένο έστω βαθμό, το ΑΕΠ και τα εταιρικά κέρδη από το 2011 και μετά; Οι περισσότερες από τις απαντήσεις, πάντως, βρίσκονται στο πρόσφατο οικονομικό δελτίο της Alpha Bank και αφορούν κυρίως στην επιτάχυνση των διαδικασιών ώστε να «τρέξουν» καθυστερούμενες από το παρελθόν επενδύσεις και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την ανάπτυξη των υποδομών. Συγκεκριμένα, στο οικονομικό δελτίο της τράπεζας αναφέρονται:

1. Η δημοσιονομική αναπροσαρμογή θα έχει θετικό αποτέλεσμα στην ανάπτυξη από το 2011 για τους δύο ακόλουθους λόγους: α) συνεπάγεται σημαντική βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας λόγω του ότι στηρίζεται στη μεγάλη πτώση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος και στο ήδη υποτιμημένο ευρώ, β) η Ελλάδα είναι πολύ μικρή χώρα και η πτώση της εγχώριας ζήτησης επηρεάζει πτωτικά πολύ περισσότερο τις καθαρές εισαγωγές της παρά την εγχώρια παραγωγή.

2. Η προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και η εκλογίκευση της λειτουργίας των ΔΕΚΟ θα ανοίξουν νέο έδαφος για τη δραστηριοποίηση του ιδιωτικού τομέα στη χώρα.

3. Η προώθηση μεγάλων επενδύσεων τα επόμενα χρόνια, και συγκεκριμένα το γεγονός πως η Ελλάδα θα πρέπει να εισπράξει άνω των 24 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως και το 2015. Επίσης, εκκρεμεί η υλοποίηση έργων ΣΔΙΤ άνω των 5,8 δισ. ευρώ, ενώ τέλος εδώ και πολλά χρόνια «περιμένουν» (λόγω γραφειοκρατίας και λοιπών ανασχετικών παραγόντων) μεγάλα επενδυτικά σχέδια και πάνω από 8,8 δισ. επενδύσεις ενταγμένες στον αναπτυξιακό νόμο. Σύμφωνα με την τράπεζα, από το 2011, επίσης, υπολογίζεται πως θα σημειωθεί και ανάκαμψη στις κατοικίες.

ΖΗΤΗΜΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ

Ο ρόλος των δημοσίων επενδύσεων στην οικονομία είναι παραπάνω από καθοριστικός, αφού σε μεγάλο βαθμό αποτελεί το μοναδικό εργαλείο αναθέρμανσης της οικονομίας σε περιπτώσεις όπου η νομισματική πολιτική δεν έχει εφαρμογή.

Ωστόσο, το ποσοτικό στοιχείο δεν είναι το μοναδικό κριτήριο για τις δημόσιες επενδύσεις καθώς θα πρέπει να υπάρξει σαφής επανακαθορισμός των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων για την οικονομία και παράλληλα προγραμματισμός για την εκτέλεση έργων που βοηθούν άμεσα στην ανάπτυξη θέσεων εργασίας.

Στην «πολυφορεμένη» πράσινη ανάπτυξη οι επενδύσεις σε δίκτυα, ενέργεια και περιβάλλον απαιτούν σημαντικά κονδύλια τα οποία θα πρέπει να κατευθυνθούν με ταχύτητα αλλά και με προγραμματισμό. Η αντιστροφή αυτής της αρνητικής πορείας που έχει πάρει η ανάπτυξη στην ελληνική οικονομία οφείλει να κινητοποιήσει και να συσπειρώσει όλα τα εργαλεία, όπως δημόσιες δαπάνες, ΕΣΠΑ, κρατικές ενισχύσεις και προμήθειες, ΣΔΙΤ κ.λπ., για να είναι εφικτή η παραγωγική συνέχεια της χώρας.

Η υποχρέωση για μείωση του ελληνικού δημοσίου χρέους αφήνει πολύ χώρο για συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) αφού αποτελούν μία από τις σημαντικότερες πολιτικές, γιατί δίνουν τη δυνατότητα της ουσιαστικής συνεισφοράς στην εκπλήρωση των στόχων της ανάπτυξης. Ταυτόχρονα ο δημόσιος τομέας μπορεί να σχεδιάζει και να υλοποιεί προγράμματα και υπηρεσίες για την περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας, χρησιμοποιώντας τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού, ενώ στον ιδιωτικό τομέα δίνεται η δυνατότητα περισσότερο ευέλικτης και αποτελεσματικής διαχείρισης.

* Αναδημοσίευση από το 625ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 12 - 16 Μαρτίου 2010.

** Οι αναλυτικοί πίνακες με τις εκτιμήσεις για επενδύσεις, ΑΕΠ, ζήτηση αλλά και με στοιχεία για την ελληνική οικονομία δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη Συνοδευτικό Υλικό.