Tα πράγματα στην ελληνική οικονομία φαίνεται να εξελίσσονται σαφώς χειρότερα απ’ ό,τι αναμενόταν πριν από μερικούς μήνες. Ενδεικτική είναι η εκτίμηση της Alpha Bank ότι στο τέταρτο τρίμηνο του 2009 η κάμψη του όγκου των λιανικών πωλήσεων θα κυμανθεί γύρω στο 8,2%.

Και μπορεί βέβαια το συγκεκριμένο νούμερο να είναι σχετικά καλύτερο σε σχέση με τα τρία προηγούμενα τρίμηνα (-9,4% στο πρώτο, -13,3% στο δεύτερο και -8,6% στο τρίτο τρίμηνο), αλλά θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που συγκρίνεται περίοδος κρίσης με περίοδο κρίσης, ενώ στα προηγούμενα τρίμηνα συγκρίναμε περιόδους κρίσης με διαστήματα ισχυρής ανάπτυξης.

Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ήδη μπει στο δεύτερο -και σαφώς βαθύτερο- στάδιο της οικονομικής κρίσης.

Όλα δείχνουν ότι το 2010 ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι αρνητικός και οι εισηγμένες εταιρείες, πέρα από ένα έτος πτωτικής ζήτησης:

1. Είναι καταπονημένες έπειτα από μια υπερδωδεκάμηνη κρίση.

2. Δεν θα έχουν φέτος ως σύμμαχο - τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό με πέρυσι- τα χαμηλά επιτόκια.

3. Φαίνεται να έχουν εξαντλήσει μεγάλο μέρος από το οπλοστάσιό τους στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την κρίση και το 2010 θα είναι μάλλον η τελευταία χρονιά όπου θα κατορθώσουν να περιορίσουν σημαντικά τις δαπάνες τους (κινήσεις που ήδη έγιναν το προηγούμενο έτος και θα αποδώσουν φέτος σε δωδεκάμηνη βάση).

Σύμφωνα λοιπόν με παράγοντες της αγοράς, η ένταση της κρίσης μέσα στην τρέχουσα χρονιά θα οδηγήσει σε μεγάλο ξεκαθάρισμα, καθώς κάποιες εταιρείες θα ενισχύσουν σημαντικά τον ρόλο τους και το στίγμα τους στην αγορά, άλλες θα περιορίσουν σημαντικά τον ρόλο τους και μερικές, τέλος, θα αναγκαστούν να... λάβουν την άγουσα προς τα αποδυτήρια.

--- Συγκρατημένη αισιοδοξία
 
Παρ’ όλα αυτά, αρκετές είναι οι επιχειρήσεις εκείνες που βλέπουν την τρέχουσα οικονομική χρήση με συγκρατημένη αισιοδοξία, πιστεύοντας ότι, ακόμη και αν δεν εξελιχθεί σε χρονιά υψηλότερης κερδοφορίας σε σχέση με πέρυσι, οι επιδόσεις τους πολύ πιθανόν να είναι σχετικά ικανοποιητικές και η θέση τους στον κλάδο να ενισχυθεί.

* Ο πρόεδρος της Πλαίσιο, κ. Γιώργος Γεράρδος, ανέφερε ότι το 2010 φαίνεται να ξεκίνησε κάπως πιο δύσκολα για τον κλάδο, αλλά η εταιρεία του βαδίζει ανοδικά, υπονοώντας πως φέτος ποντάρει στη διεύρυνση μεριδίων αγοράς.

* Με συγκρατημένη αισιοδοξία βλέπει και τη χρήση που λήγει στις 30 Ιουνίου ο πρόεδρος της Ηλεκτρονικής, κ. Ιωάννης Στρούτσης.

* Η φετινή πορεία της Πετρόπουλος θα ενισχυθεί από τον εξαγορασθέντα κλάδο λιπαντικών της Shell, ενώ η εισηγμένη αναζητά ευκαιρίες και για άλλες εξαγορές.

* Όσες εταιρείες δραστηριοποιούνται στον κλάδο της πληροφορικής (λογισμικό για μικρομεσαίες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις) πιστεύουν ότι από την άνοιξη και μετά θα αρχίσει να ανακάμπτει κάπως η αγορά, λόγω των παραγγελιών του ΕΣΠΑ. Ενδεικτική είναι η συγκρατημένη αισιοδοξία που εκφράζουν η Epsilon Net και η Entersoft, με τη δεύτερη να εξετάζει και το ζήτημα των νέων εξαγορών.

* Την εκτίμησή του ότι το 2010 θα εξελιχθεί καλύτερα από το προηγούμενο έτος εκφράζει ο πρόεδρος της Mevaco κ. Δημήτρης Κωστόπουλος, βλέποντας το ύψος των παραγγελιών κάπως αυξημένο και με την εταιρεία να προσπαθεί να επεκταθεί και στην προσφορά νέων προϊόντων (διαχείριση απορριμμάτων κ.λπ.).

--- Προβληματισμός και επαγρύπνηση

Στις περισσότερες περιπτώσεις, βέβαια, οι διοικήσεις των εισηγμένων επιχειρήσεων προσπαθούν αρχικά να περιορίσουν φέτος τις απώλειες. Ενδεικτική είναι η γνώμη προέδρου εισηγμένης: «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να προσέχει μία εταιρεία είναι η ρευστότητα, γιατί αυτή μοιάζει με την περίπτωση καρδιακής προσβολής: πεθαίνεις μια κι έξω. Το θέμα του αποτελέσματος έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Οι ζημίες μοιάζουν με τον καρκίνο, που τον παθαίνεις μεν, αλλά αυτό γίνεται σε βάθος χρόνου»...

* Στην Aegean Airlines για φέτος προβλέπουν μείωση κερδών, εξαιτίας της κρίσης, του αυξημένου ανταγωνισμού (Olympic Air) αλλά και του φόβου για άνοδο στην τιμή του πετρελαίου (σε κάποιον βαθμό έχει γίνει hedging). Ωστόσο, στην εισηγμένη υποστηρίζουν ότι φέτος η Aegean θα είναι από τις λίγες κερδοφόρες αεροπορικές εταιρείες στην Ευρώπη.

* Ο πρόεδρος της Γενικής Εμπορίου κ. Γιώργος Κρεμμύδας χαρακτηρίζει το 2010 εξίσου δύσκολη ή ενδεχομένως και ακόμη δυσκολότερη χρονιά από την περυσινή και φέτος αναμένεται ότι η εταιρεία θα ακολουθήσει ένα μίγμα πολιτικής ανάλογο με το περυσινό: μεγάλη προσοχή για την αποφυγή επισφαλειών και έμφαση για θετικό cash flow. Το 2009 φαίνεται να έκλεισε με αξιοσημείωτο κέρδος για την εισηγμένη, καθώς το τελευταίο τρίμηνο της χρήσης δεν διαφοροποιήθηκε ουσιαστικά από τα προηγούμενα.

ΣΕ ΔΥΣΧΕΡΗ ΘΕΣΗ

Υπάρχει, τέλος, και εκείνη η κατηγορία εισηγμένων εταιρειών οι οποίες βρίσκονται σε δυσχερή θέση, όχι μόνο λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης αλλά και εξαιτίας του ότι έχουν καταπονηθεί σε σημαντικό βαθμό από αυτήν.

Σε αρκετές από αυτές τις περιπτώσεις, οι τράπεζες πέρυσι έσπευσαν και στήριξαν τις εταιρείες με διάφορους τρόπους, προκειμένου να αποφύγουν -ή έστω να μεταθέσουν στο μέλλον- τις επισφάλειες. Όσο όμως συνεχίζεται και εντείνεται η κρίση, είναι πιθανόν να διαφοροποιήσουν τη στάση τους μέσα στο 2010.

Οι πλέον επίφοβοι τομείς είναι ο κλωστοϋφαντουργικός και ο κατασκευαστικός, ενώ προβλήματα αντιμετωπίζουν και εισηγμένες σε πολλούς άλλους κλάδους, όπως της πληροφορικής, των τροφίμων, του εμπορίου κ.λπ.

** Αναδημοσίευση από το 621ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 12 - 16 Φεβρουαρίου 2010.