** Δείτε τον αναλυτικό πίνακα με τις εκτιμήσεις για τους βασικούς δείκτες του ΧΑ, στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Δύο μήνες μετά την αλλαγή της κυβερνητικής σκυτάλης, οι ήδη ψαλιδισμένες επιχειρηματικές προσδοκίες για το 2010 χαμήλωσαν ακόμη περισσότερο, με αποτέλεσμα οι προβλέψεις των αναλυτών για αυξημένη κερδοφορία τη χρονιά που έρχεται είτε να αποτελούν παρελθόν είτε να έχουν τεθεί εν αμφιβόλω.

Βέβαια, ούτε και κατά την προεκλογική περίοδο κάποιος από τους παράγοντες της αγοράς προσδοκούσε ότι το 2010 θα βλέπαμε ανάκαμψη στην πραγματική οικονομία, ακολουθώντας λίγο-πολύ την ευρωπαϊκή τάση, ενώ αντίθετα οι περισσότεροι προέβλεπαν ότι τον πάτο της κρίσης θα τον βλέπαμε μέσα στην επόμενη χρονιά και μάλιστα το πρώτο εξάμηνο.

Παρ’ όλα αυτά, οι προβλέψεις μιλούσαν για σημαντική άνοδο στα κέρδη των εισηγμένων εταιρειών, κυρίως για τους παρακάτω λόγους:

* Φαινόταν ότι για τις τράπεζες είχε δημιουργηθεί ένα θετικό μίγμα εξελίξεων, με τα μέσα επιτόκια χορηγήσεων να ανεβαίνουν, το κόστος των καταθέσεων να πέφτει και τις προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις, αν όχι να μειώνονται, τουλάχιστον να διατηρούνται σε παρόμοια επίπεδα.

* Σημαντικό μέρος των φετινών ζημιών των εταιρειών του μεταλλουργικού κλάδου χαρακτηρίζεται «λογιστικού τύπου» και οφείλεται στη μεγάλη υποχώρηση των τιμών σε χάλυβα και αλουμίνιο, γεγονός που μάλλον αναμένεται να αναστραφεί μέσα στο 2010.

* Η προσδοκώμενη επιτάχυνση των δημόσιων επενδύσεων από το δεύτερο εξάμηνο του 2010 αναμενόταν να δώσει κάποια ώθηση στα αποτελέσματα των εισηγμένων εταιρειών σε τομείς όπως ο κατασκευαστικός, ο μεταλλουργικός και η πληροφορική.

* Στον κλάδο των πετρελαιοειδών τα φετινά περιθώρια διύλισης ήταν εξαιρετικά χαμηλά, οπότε δεν θα αποτελούσε έκπληξη η τόνωσή τους το 2010, εξέλιξη που θα οδηγούσε σε αύξηση των κερδών των διυλιστηρίων.

* Υπήρχαν κάποιες ελπίδες ότι θα αρχίζαμε να βλέπουμε τόνωση της οικοδομικής δραστηριότητας από το τελευταίο τρίμηνο του 2010.

* Μέρος των φετινών απωλειών προερχόταν από αρνητικές συναλλαγματικές διαφορές (π.χ. Ρουμανία) που το 2010 πολύ πιθανόν να μην επαναληφθούν.

* Και τέλος, σε κλάδους όπως ο εμπορικός και οι υπηρεσίες, το 2010 θα συγκρίναμε «κρίση με κρίση» και όχι «κρίση με ανάπτυξη» όπως συνέβαινε στο εννεάμηνο της φετινής χρονιάς, με δεδομένο ότι η ύφεση στην πραγματική οικονομία ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2008.

Η αμφισβήτηση των τραπεζών

Σήμερα κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει με σιγουριά ότι όλα τα παραπάνω σενάρια έχουν ναυαγήσει οριστικά, ωστόσο η επίτευξή τους φαντάζει πολύ πιο δύσκολη σε σύγκριση με το παρελθόν. Στις τράπεζες προέκυψαν τέσσερα νέα μέτωπα ανησυχιών!

1) Η άνοδος των spreads στις τιμές των κρατικών ομολόγων προκαλεί ανησυχία για συνολικές απομειώσεις αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, με μεγαλύτερο «θύμα» την Εθνική Τράπεζα.

2) Υπάρχουν πλέον ανησυχίες για ανοδική πορεία των καταθετικών επιτοκίων, λόγω του ότι το «στένεμα» της χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ωθήσει τις τράπεζες να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στην άντληση κεφαλαίων από το ευρύ κοινό.

3) Υπάρχει ο φόβος ότι με το ΑΕΠ να αναμένεται (έστω και οριακά) αρνητικό και με την κυβέρνηση να ρουφάει χρήμα από την αγορά, προκειμένου να περιορίσει σε κάποιον βαθμό το δημοσιονομικό έλλειμμα, ο ρυθμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα συνεχίσει να ανεβαίνει καθ’ όλη τη διάρκεια του 2010 και τελικά οι τράπεζες θα χρειαστεί να προχωρήσουν την επόμενη χρονιά σε μεγαλύτερες προβλέψεις από αυτές που ενέγραψαν φέτος.

4) Υπάρχει και ο αστάθμητος παράγοντας του νομοσχεδίου για την προστασία των δανειοληπτών, που στην καλύτερη των περιπτώσεων μάλλον απώλειες θα επιφέρει στα πιστωτικά ιδρύματα παρά οφέλη.

Δεν βλέπουν φως για επενδύσεις

Πέρα όμως από τις τράπεζες, πηγή ανησυχίας αποτελούν οι ενδείξεις ότι τελικά δεν θα δούμε κάποια αξιοσημείωτη ανάκαμψη επενδύσεων, έστω και μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2010. Οι μεγάλες ταμειακές ανάγκες του Δημοσίου αναμένεται ότι θα κάμψουν -σε κάποιον βαθμό τουλάχιστον- τη βούληση για τόνωση της οικονομίας μέσω του δημόσιου κορβανά. Η μετάθεση μάλιστα του έργου της επέκτασης της Αττικής Οδού για μετά το 2011 θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί ένα δείγμα για το τι είναι πιθανό να ακολουθήσει.

Ακόμη χειρότερα, όμως, δείχνουν τα πράγματα σε ό,τι αφορά την οικοδομική δραστηριότητα, με τους παράγοντες της ελληνικής τσιμεντοβιομηχανίας να φοβούνται ακόμη και διψήφιο ποσοστό πτώσης, πέρα από το -50% της ζήτησης που έχει σημειωθεί κατά την περίοδο 2007 - 2009! Και αυτό γιατί η επιβολή πρόσθετων φορολογιών στα ακίνητα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι εκδόσεις νέων οικοδομικών αδειών δεν λένε να ανακάμψουν με τίποτε, μεταφέρει τις όποιες προσδοκίες ανάκαμψης για το 2011 και μάλλον όχι για την αρχή του...

Η ΓΚΡΙΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ

Η μεγαλύτερη έκπληξη, ωστόσο, φαίνεται να βρίσκεται στο μέτωπο της ιδιωτικής κατανάλωσης, καθώς όσοι πίστευαν ότι από το τελευταίο φετινό τρίμηνο θα ξεκινούσε κάποια -σταδιακή και περιορισμένη έστω- ανάκαμψη έχουν ήδη βάλει νερό στο κρασί τους. Αν και πολλά συμπεράσματα θα προκύψουν από τους τζίρους κατά την εορταστική περίοδο, γενικότερη είναι η εντύπωση ότι οι προσδοκίες των εμπόρων σήμερα εμφανίζονται σαφώς πιο συγκρατημένες σε σχέση με το παρελθόν.

Αν για κάποιον λόγο οι πωλήσεις τις φετινές γιορτές είναι χαμηλότερες σε σχέση με πέρυσι, αυτό θα αποτελέσει ένα πρώτο αρνητικό ξεκίνημα για τις επιδόσεις του κλάδου το 2010.

* Αναδημοσίευση από το 614ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 24-28 Δεκεμβρίου 2009.

** Δείτε τον αναλυτικό πίνακα με τις εκτιμήσεις για τους βασικούς δείκτες του ΧΑ, στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".