Η Ελλάδα είναι μία αγορά-πρόκληση για τα private equity καθώς συνδυάζει σημαντικό ρίσκο και ταυτόχρονα χαμηλότερο προφίλ απόδοσης σε σύγκριση με τις υπόλοιπες αγορές της ευρύτερης περιοχής. Είναι, όμως, ταυτόχρονα ελκυστική λόγω του στρατηγικού της ρόλου στα Βαλκάνια, ενώ την ίδια στιγμή καλείται να ανταγωνιστεί την πολλά υποσχόμενη περιοχή των ευρύτερων Βαλκανίων.

Προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη του κλάδου, θα πρέπει να επιτευχθεί τόσο μακροοικονομική σταθερότητα όσο και θεσμικές αλλαγές. Όμως, παρά τις αποτυχίες στη διαχείριση των μακροοικονομικών μεγεθών, υπάρχουν ευκαιρίες για επιτυχίες στον κλάδο των private equity.

Ο κ. Άγης Χιλιαρχόπουλος, συνέταιρος στην εταιρία Bancroft, υποστηρίζει: "Στην Ελλάδα ο κλάδος private equity αντιπροσωπεύει μία εναλλακτική μορφή επένδυσης και θα συνεχίσει να αναπτύσσεται από τα τρέχοντα χαμηλά επίπεδα, αν και δεν αναμένεται ότι θα υπάρξει σημαντική αύξηση του μεγέθους των συμφωνιών. Δεν αναμένω σαρωτικές αλλαγές για τον κλάδο και θεωρώ ότι οι ίδιοι 'παίκτες' που υπάρχουν τώρα θα παραμείνουν ενεργοί".

Όπως τονίζει ο κ. Χιλιαρχόπουλος, προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη στην ελληνική αγορά private equity θα πρέπει να αρθούν οι περιορισμοί που ισχύουν για τις επενδύσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων, ώστε να μπορούν να τοποθετήσουν κεφάλαια και σε αυτήν την αγορά. Ο χρονικός ορίζοντας επένδυσης αλλά και η επενδυτική φιλοσοφία των private equity όπως και των συνταξιοδοτικών ταμείων βρίσκονται εξαιρετικά κοντά.

"Αν και μοιάζει μη ρεαλιστικό για την Ελλάδα, θα αποτελούσε ένα θετικό βήμα, καθώς τα συνταξιοδοτικά ταμεία θα είχαν πρόσβαση σε καλύτερες αποδόσεις μέσω των τοποθετήσεων σε private equity. Ταυτόχρονα, θα στήριζε την ανάπτυξη, καθώς πρόκειται για μία πολύ καλύτερη επένδυση, από το να δανείζεις απλώς την κυβέρνηση μέσω της αγοράς ομολόγων".

Σημειώνεται ότι ο κ. Χιλιαρχόπουλος δραστηριοποιείται για πάνω από μία 10ετία στον κλάδο private equity και πριν καταστεί συνέταιρος της Bancroft στις αρχές του 2008 ήταν επικεφαλής του τμήματος Global Finance με καθήκον την εποπτεία επενδύσεων σε αρκετές χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Είναι γνωστός στην αγορά για την επιτυχημένη πρακτική του να αποχωρεί εγκαίρως από τις αγορές και ως εκ τούτου να διαφυλάσσει τις αποδόσεις για τους επενδυτές.

Η εταιρία Bancroft δραστηριοποιείται 20 χρόνια στην αγορά private equity στην κεντρική, στην ανατολική Ευρώπη και στην Τουρκία και πρόσφατα δημιούργησε ένα νέο επενδυτικό κεφάλαιο. Οι συνολικές επενδύσεις της στην περιοχή υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν τα 350 εκατ. ευρώ εντός των επόμενων ετών.

Όπως, όμως, τονίζει ο κ. Χιλιαρχόπουλος, δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις αποσπασματικά την ελληνική αγορά. "Αποτελεί μέρος μιας περιφερειακής αλλά και παγκόσμιας λογικής. Η Ελλάδα οφείλει να αγωνιστεί για την κατάκτηση κεφαλαίων τόσο περιφερειακά όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Εάν δεν κατορθώνει να παράγει αποδόσεις, τότε δεν θα αποτελεί στόχο των επενδύσεων από private equity".

Τα βασικά προβλήματα για τις επενδύσεις των private equity στην Ελλάδα είναι ένας συνδυασμός έλλειψης ευελιξίας, ύπαρξης γραφειοκρατίας αλλά και ενός ασταθούς φορολογικού και νομικού πλαισίου λειτουργίας."Αν και υπάρχουν προοπτικές, το βασικό θέμα είναι ότι αντιμετωπίζεις τους ίδιους κινδύνους με τις αναδυόμενες αγορές, αλλά δεν έχεις τις ίδιες ευκαιρίες υψηλών αποδόσεων ή τουλάχιστον μιας καλής ανταμοιβής για το υψηλό ρίσκο".

Η δυνατότητα ανάπτυξης στην Ελλάδα δεν είναι τόσο ξεκάθαρη όπως στη Ρουμανία ή στην Τουρκία, οι οποίες προσφέρουν καλύτερες επενδυτικές προτάσεις, κι ένα επιπλέον πλεονέκτημα της Τουρκίας αφορά ατη δημογραφική της σύνθεση.

"Ορισμένες από αυτές τις χώρες βρίσκονται σε καλό δρόμο για να μετατραπούν σε σημαντικές αγορές private equity".

Σε ό,τι αφορά τους πλέον ελκυστικούς κλάδους επί ελληνικού εδάφους, ο κ. Χιλιαρχόπουλος εξηγεί ότι η Bancroft εξετάζει επιχειρηματικούς τομείς τους οποίους γνωρίζει πολύ καλά και είναι ικανοί να προσφέρουν τις καλύτερες αποδόσεις. Αναφέρει τους κλάδους κατανάλωσης, λιανικών πωλήσεων, ελαφράς βιομηχανίας και κατασκευαστικών υλικών.

"Επιπρόσθετα προτιμούμε ελληνικές εταιρίες που έχουν έκθεση σε διεθνείς και σε περιφερειακές αγορές, μέσω είτε εξαγωγών είτε κυρίως ύπαρξης αντιπροσωπειών". Για την Bancroft μία ελληνική εταιρία θα ήταν ιδιαίτερα ελκυστική εάν το μεγαλύτερο μερίδιο των πωλήσεών της προερχόταν από αγορές εκτός Ελλάδος.

"Διαθέτουν καλύτερα περιθώρια ανάπτυξης και έχουν πρόσβαση σε μεγαλύτερες αγορές, σε πλήρη αντίθεση με τις εταιρίες που επικεντρώνονται μόνο στην ελληνική αγορά. Επιπρόσθετα, μπορούμε να τις βοηθήσουμε είτε στηρίζοντας τη μεγαλύτερη ανάπτυξή τους εκτός ελληνικής αγοράς είτε προσφέροντας στήριξη από τα κατά τόπους γραφεία μας".

Η πραγματοποίηση νέων επενδύσεων μοιάζει περισσότερο ελκυστική την τρέχουσα περίοδο για τα private equity καθώς οι τιμές έχουν μειωθεί, όμως αυτή η θετική εικόνα υποχωρεί καθώς έχει αυξηθεί το ρίσκο, ενώ ταυτόχρονα έχουν χαλαρώσει οι προοπτικές ανάπτυξης.
Ο κ. Χιλιαρχόπουλος τονίζει ότι στην περιοχή η αποτίμηση ήταν περίπου 8 ή 10 φορές τα EBITDA, ενώ τώρα έχει υποχωρήσει κοντά στο 6.

"Στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολο να ξεπεραστεί αυτό το επίπεδο, καθώς οι προοπτικές της οικονομίας, βάσει του καλύτερου σεναρίου, δεν είναι υψηλές, ενώ υπάρχει πολιτικό ρίσκο και ρίσκο που αφορά στη διάρθρωση". Ο καθορισμός της αξίας εξαρτάται από την ποιότητα του επενδυτικού προϊόντος, από τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται η εταιρία και από το ποιες είναι οι προοπτικές της μετά το πέρας της ύφεσης.

Σε ό,τι αφορά την απουσία δημοσίων εγγραφών, πάντα σε σχέση με τα private equity, στο Χ.Α. ο κ. Χιλιαρχόπουλος εξηγεί ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός πως πολύ δύσκολα μπορείς να πείσεις τους Έλληνες επενδυτές να κατέχουν το 80% ή το 100% μιας εταιρίας.

Συγκεκριμένα τονίζει: "Το Χ.Α. δεν έχει το απαραίτητο βάθος, ενώ οι επενδυτές δεν εμπιστεύονται μία νεοεισηγμένη εταιρία, ιδιαίτερα όταν ο βασικός της μέτοχος αποφασίσει να πουλήσει. Δεν εμπιστεύονται εταιρίες που δεν έχουν έναν βασικό μέτοχο, καθώς δεν υπάρχει η έννοια του ανεξάρτητου διαχειριστή, ο οποίος είναι πρόσωπο διαφορετικό από τον βασικό μέτοχο".

Καθώς η αποχώρηση ενός βασικού μετόχου είναι ξένη ιδέα για την Ελλάδα, αυτό περιορίζει τις δυνατότητες η τοπική αγορά να απορροφήσει μια πώληση. Θα χρειαστούν αρκετά ακόμη χρόνια προκειμένου οι επενδυτές να κατανοήσουν και να αποδεχτούν μία τέτοια τακτική. "Ο ισχνός όγκος στο Χ.Α. αλλά και τα χαμηλά free floats έχουν ενισχύσει τις ευκαιρίες για τα private equity σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις", υποστηρίζει ο κ. Χιλιαρχόπουλος.

Ερωτώμενος για την έλλειψη ανταγωνισμού αλλά και για την ύπαρξη ολιγοπωλίων στην ελληνική αγορά, ο κ. Χιλιαρχόπουλος ότι στο παρελθόν αυτό μπορούσε να στηρίξει κάποιους επιχειρηματίες, όμως δεν ισχύει πλέον.

"Σύντομα θα υπάρξει ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στην αγορά και η τρέχουσα κρίση μπορεί να αποτελέσει καταλύτη", τονίζει. Σύμφωνα με τον κ. Χιλιαρχόπουλο, δεν είναι πλέον δυνατόν μία επιχείρηση να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να είναι κερδοφόρα βασισμένη σε ένα μοντέλο ολιγοπωλίου.

Εξετάζοντας την ευρύτερη εικόνα της ελληνικής οικονομίας, η Bancroft Partners διατηρεί ιδιαίτερα "γκρίζα" άποψη για τα μακροοικονομικά μεγέθη.

Ο κ. Χιλιαρχόπουλος επισημαίνει: "Πρόκειται για μία μη βιώσιμη κατάσταση, καθώς δεν μπορούμε να δανειζόμαστε συνεχώς για να πληρώνουμε τους τόκους των χρεών μας. Ακόμη χειρότερα, μέχρι το 2008 το κράτος στέγνωνε τη ρευστότητα μέσω είτε πώλησης ομολόγων για την κάλυψη των αναγκών του Δημοσίου είτε της επιβολής νέων φόρων. Όμως οι κυβερνήσεις των άλλων χωρών χρησιμοποιούν αυτά τα κεφάλαια για στήριξη της πραγματικής οικονομίας".

Οι επενδυτές private equity, ως εκ τούτου, είναι περισσότερο διστακτικοί στην ελληνική αγορά λόγω των φανερών μακροοικονομικών ανισορροπιών και του παραλογισμού της συνεχούς αλλαγής στο εφαρμοζόμενο φορολογικό καθεστώς. Ο κ. Χιλιαρχόπουλος καταλήγει λέγοντας: "Αποτελεί μία σημαντική ανησυχία και πιθανώς θα συνεχίσει να υπάρχει. Όμως παραμένουμε αισιόδοξοι ότι υπάρχουν ευκαιρίες στην ελληνική αγορά για τις επενδύσεις private equity".