Αν η αποχή του 45% στις Ευρωεκλογές σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως, τι θα πρέπει να πούμε για το ποσοστό αποχής των μικρομετόχων από τις γενικές συνελεύσεις, που φέτος ξεπέρασε κάθε προηγούμενο; Οι αντιδράσεις, τα ευτράπελα και ο… μπουφές!

Λιγότεροι από κάθε άλλη χρονιά ήταν -κατά κοινή ομολογία- φέτος οι μέτοχοι που παρακολούθησαν τις γενικές συνελεύσεις των εισηγμένων εταιρειών. «Τα προηγούμενα χρόνια, όλο και κάποιοι έρχονταν για να γκρινιάξουν. Τώρα, έλειψαν ακόμη και αυτοί»… Με αυτό τον τρόπο υψηλόβαθμο στέλεχος εισηγμένης εταιρείας σχολίαζε τις άδειες καρέκλες της αίθουσας, ένα τέταρτο μετά την επίσημη ώρα της γενικής συνέλευσης.

Και συνέχισε: «Βλέποντας το μετοχολόγιο, διαπιστώνω ότι οι περισσότεροι μέτοχοί μας φαίνεται σαν να έχουν κλειδωμένους τους τίτλους τους σε κάποιο συρτάρι και να μην ενδιαφέρονται καθόλου γι' αυτούς. Τα όσα ακολούθησαν το 1999, αλλά και η μεγάλη πτώση της τελευταίας διετίας έχουν επηρεάσει αρνητικά».

Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις συνελεύσεων όπου ουσιαστικά δεν παραβρέθηκε κανένας μέτοχος μειοψηφίας και οι μόνοι παρευρισκόμενοι ήταν ο ορκωτός ελεγκτής, ο οικονομικός διευθυντής και ο (συνήθως ευμεγέθης) οδηγός του διευθύνοντος συμβούλου…

Ενδεικτικού «κάλλους» επίσης ήταν το περιστατικό που έγινε στη γενική συνέλευση εισηγμένης εμπορικής εταιρείας, όπου εκπρόθεσμος μέτοχος παρουσιάζεται ένα τέταρτο μετά την επίσημη ώρα έναρξης της συνέλευσης. Η θυρωρός «παγώνει», και κινητοποιείται άμεσα… γενικός συναγερμός!

Καθίζουν το μέτοχο στο σαλόνι και πέφτει σειρά τηλεφωνημάτων, προκειμένου να μαζευτούν οι αρμόδιοι. Χρειάζεται να περάσουν άλλα είκοσι λεπτά, προκειμένου να καταφτάσει ο πρώτος αρμόδιος, ο οποίος βρισκόταν εκτός εταιρείας και ζήτησε συγνώμη γιατί είχε ραντεβού και καθυστέρησε… Οι υπόλοιποι κατέφθασαν αργότερα.

Η μέση εικόνα βέβαια των γενικών συνελεύσεων είναι καλύτερη, καθώς παρευρίσκονται γύρω στο 10-20 άτομα (συνήθως κουστουμαρισμένα), αλλά γρήγορα καταλαβαίνει κάποιος ότι ακόμη και αν αυτοί είναι μέτοχοι, πρόκειται κυρίως για υπαλλήλους και συνεργάτες της εταιρείας. Δε μιλούν, δε ρωτούν. Απλά περιμένουν βαριεστημένα να περάσει και αυτή η συνέλευση…

Στις μεγαλύτερες εταιρείες, οι παρευρισκόμενοι είναι σαφώς περισσότεροι, αλλά πολλοί από αυτούς δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την εταιρεία. Συνήθως, ούτε καν διαθέτουν μετοχές.

Πρόκειται για άτομα που βρίσκουν μια καλή ευκαιρία για να υποβάλλουν ένα αίτημα στον πρόεδρο (πχ διορισμός κόρης, διαφημιστική καταχώριση, ενοικιάσεις ακινήτων και ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί ο νους του ανθρώπου)!

Απαραίτητο συμπλήρωμα των περισσότερων γενικών συνελεύσεων είναι βέβαια και ο μπουφές που ακολουθεί, ο οποίος μπορεί μεν να ήταν φέτος σχετικά φτωχότερος λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά σε κάθε περίπτωση παραμένει ελκυστικός για κάποιους μετόχους (αλλά και μη μετόχους…) προκειμένου να παραβρεθούν. Άλλωστε, σε εταιρείες που έχουν χρόνια και χρόνια να δώσουν μέρισμα, ο μπουφές ίσως να αποτελεί τη μόνη ανταπόδοση προς τους μετόχους τους…

Ας σοβαρευτούμε…

Η ουσία του προβλήματος είναι ότι ο ουσιαστικότερος θεσμός προστασίας των μετόχων μειοψηφίας -οι γενικές συνελεύσεις- αντιμετωπίζει ριζικά προβλήματα και απαξιώνεται χρόνο με τον χρόνο.

Ακόμη και με μειωμένα ποσοστά, ακόμη και με βάση το αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο των τελευταίων ετών, οι διοικήσεις των εισηγμένων είναι σε θέση να περάσουν «στα γρήγορα και με το γράμμα του νόμου» υπέρογκες αμοιβές, προκλητικά stock options, επαχθείς συμβάσεις, κ.λπ.

Παρόλα αυτά, η παρουσία των μικρομετόχων στις γενικές συνελεύσεις κρίνεται απαραίτητη, όχι μόνο για πιέζουν προς όφελος των δικών τους θέσεων και συμφερόντων. Μέσα από την παρουσία τους στις συνελεύσεις, γνωρίζουν από κοντά και αποκτούν προσωπική εκτίμηση για το management των εταιρειών, ενώ επίσης έχουν τη δυνατότητα ενημέρωσης για την στρατηγική και τις προοπτικές της εταιρείας στην οποία και οι ίδιοι είναι (μικρό)ιδιοκτήτες.

Το ευχάριστο μάλιστα είναι ότι σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις (πχ Τεχνική Ολυμπιακή, Betanet, κ.α.) βλέπουμε κάποια διάθεση αντίδρασης από την πλευρά της μειοψηφίας στα τεκταινόμενα.

Προκειμένου λοιπόν να τονωθεί ο θεσμός των γενικών συνελεύσεων παραθέτουμε τους επτά λόγους, που κατά τη γνώμη μας κρατούν σήμερα μακριά τους μετόχους από τις περιουσίες τους και που η αντιμετώπιση των οποίων θα βοηθούσε ενδεχομένως σημαντικά την κατάσταση.

Επτά λόγοι για να μην πάτε

Πρώτον, τα δύο τρίτα των εισηγμένων εταιρειών «στοιβάζουν» τις γενικές τους συνελεύσεις κατά τις 3-4 τελευταίες ημέρες του Ιουνίου, οπότε εκ των πραγμάτων, θα πρέπει να επιλέξετε σε ποιες (λίγες) θα πάτε και ποιες θα αφήσετε.

Δεύτερον, ότι πολλές γενικές συνελεύσεις γίνονται είτε στην επαρχία, είτε σε απομακρυσμένα σημεία της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, με αποτέλεσμα το κόστος μετάβασης και επιστροφής να είναι δυσανάλογα υψηλό σε σχέση με το ύψος της επένδυσης.

Τρίτον, γιατί έχετε τις δικές σας δουλειές και με δεδομένο ότι οι πλείστες γενικές συνελεύσεις γίνονται σε εργάσιμες ημέρες και ώρες, δεν θέλετε να χάσετε -ιδίως σε περίοδο κρίσης- το μεροκάματό σας.

Τέταρτον, γιατί οι θεσμικοί επενδυτές (αυτοί που λόγω γνώσεων θα μπορούσαν να ασκήσουν σκληρότερη κριτική και ουσιαστικό έλεγχο) όποτε παρίστανται στις γενικές συνελεύσεις, το πράττουν συνήθως για λόγους… δημοσίων σχέσεων. Οι θεσμικοί επενδυτές δηλαδή, επιλέγουν ιδιωτικές συναντήσεις με τα στελέχη κάθε εισηγμένης και όταν δεν συμφωνούν, απλά βγαίνουν πωλητές στη μετοχή. Στις γενικές συνελεύσεις, απλά περιορίζονται στα χαμόγελα και στο μπουφέ.

Πέμπτον, γιατί τα ποσοστά των βασικών μετόχων είναι τέτοια, έτσι ώστε οποιαδήποτε πρόταση της διοίκησης να θεωρείται εκ των προτέρων ως εγκριθείσα.

Έκτον, γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις αισθάνεστε ότι είστε ανεπιθύμητοι από τις διοικήσεις των εταιρειών και ότι δεν υπάρχει ουσιαστική προθυμία για ειλικρινείς απαντήσεις, ή ακόμη καν για απαντήσεις…

Έβδομον, γιατί μέχρι σήμερα καταγράφετε τόσο μεγάλες απώλειες από τις τοποθετήσεις σας, που δεν θέλετε να τις θυμάστε.