Γιατί εν μέσω μιας βαθιάς κρίσης πολλοί επιχειρηματίες ελπίζουν σε κάποια βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων των εταιριών τους από το δεύτερο εξάμηνο και μετά.

Οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 0,9% μέσα στο 2009 (και οριακή ανάκαμψή του κατά 0,1% το 2010) μπορεί να δεχτεί δύο σαφώς διαφορετικές μεταξύ τους αναγνώσεις.

Η πρώτη (δυσάρεστη) ανάγνωση μας λέει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πρώτη φορά δίνει τόσο χαμηλά μεγέθη για την οικονομία μας για τη διετία 2009 - 2010, γεγονός που δεν μπορεί παρά να επιδεινώνει περισσότερο τα επενδυτικά δεδομένα, καθώς μεταθέτει ουσιαστικά την ανάκαμψη για το 2011!

Η δεύτερη (σχετικά ευχάριστη) ανάγνωση λέει ότι αν κάποιος μελετήσει σε βάθος τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενδεχομένως να εξαγάγει και κάποια θετικά πράγματα σε ό,τι αφορά το μέτωπο της πραγματικής οικονομίας και των επενδύσεων.

Πρώτα απ’ όλα, σύμφωνα με τις (δυσοίωνες) παραδοχές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ιδιωτική κατανάλωση το 2009 θα αυξηθεί κατά 0,4%, από 2,2% το 2008. Αν όμως υπολογίσουμε ότι η ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα έχει υποχρεωθεί σε πτώση από την αρχή του έτους έως σήμερα (βλέπε επίσημα στοιχεία για -7,3% υποχώρηση του όγκου λιανικών πωλήσεων κατά το πρώτο φετινό δίμηνο), τότε αυτό σημαίνει ότι ο όγκος των λιανικών πωλήσεων θα αρχίσει να ανακάμπτει κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους!

Πέρα όμως από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και ο δείκτης προσδοκιών που δημοσιεύει το ΙΟΒΕ κάθε μήνα. Συγκεκριμένα, ο δείκτης προσδοκιών του λιανικού εμπορίου -ο οποίος είχε σημειώσει κατακόρυφη πτώση το τελευταίο δωδεκάμηνο- τον Απρίλιο αυξήθηκε στις 64,5 μονάδες έναντι 60,2 μονάδων του Μαρτίου, λόγω κυρίως της βελτίωσης των προβλέψεων για τις πωλήσεις αυτοκινήτων το προσεχές τρίμηνο.

Άνοδο είχαμε επίσης τον Απρίλιο και στους δείκτες προσδοκιών άλλων κλάδων, όπως στις κατασκευές (από το 59,1 στο 63), στις υπηρεσίες (66,7 από 66) κ.λπ. Γενικότερα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε αισθητά μέσα στον Απρίλιο από τις 43,1 στις 46,4 μονάδες!

Πέραν όμως αυτών, ενδιαφέρον έχει και ένα άλλο σημείο των προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ελληνική οικονομία: μέσα στο 2009 το πραγματικό εισόδημα των εργαζομένων (της πλειονότητας δηλαδή των καταναλωτών) θα αυξηθεί!

Σύμφωνα λοιπόν με την Ε.Ε., οι κατά κεφαλήν αμοιβές των εργαζομένων στην Ελλάδα προβλέπεται να αυξηθούν 4,4% σε ονομαστικές τιμές και κατά 3,2% σε πραγματικές τιμές, θεωρώντας ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή θα κλείσει τον προσεχή Δεκέμβριο στο 1,2%.

Ακόμη λοιπόν και αν ο αριθμός των εργαζομένων μειωθεί κατά 1,1% (εκτίμηση για αύξηση της ανεργίας), προκύπτει μία συνολική αποπληθωρισμένη άνοδος των εισοδημάτων των εργαζομένων κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες! Το σκεπτικό αυτό μάλιστα καταγράφεται και στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο της Alpha Bank (6/5/2009).

Τι σημαίνει αυτό: επιβεβαιώνει τις απόψεις πολλών εκπροσώπων εισηγμένων εταιριών διαφόρων κλάδων, οι οποίοι αποδίδουν τη μεγάλη μέχρι τώρα υποχώρηση της ζήτησης στην πραγματική οικονομία, όχι τόσο στην ισόποση πτώση των εισοδημάτων των Ελλήνων, όσο στο κλίμα φοβίας που έχει επικρατήσει λόγω της οικονομικής κρίσης.

Βασικός μέτοχος εμπορικής εισηγμένης εταιρίας υποστηρίζει: "Αν η φοβία αυτή καταλαγιάσει, τότε θα δούμε τη ζήτηση να ανακάμπτει από το δεύτερο εξάμηνο και μετά, όσο και αν ο ρυθμός ανόδου των καταναλωτικών δανείων περιοριστεί δραστικά. Πάντως, εκτιμούμε ότι τα καταναλωτικά δάνεια είναι πιθανόν να αρχίσουν και αυτά να ανακάμπτουν σταδιακά από το δεύτερο εξάμηνο, καθώς οι τράπεζες έχουν ήδη αυξήσει σημαντικά τη ρευστότητά τους".

Ένας άλλος παράγοντας αισιοδοξίας για βελτίωση στο β΄ εξάμηνο είναι ότι η διαδικασία του destocking (μείωση αποθεμάτων) φαίνεται ότι έχει ήδη αρχίσει να φτάνει προς το τέλος της.

Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι στελέχη πολλών εισηγμένων εταιριών θεωρούν πως τα τρέχοντα αποθέματα των πελατών τους είτε έχουν φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα (οπότε ένα rebound στη ζήτηση θα μπορούσε να είναι απότομο) είτε βρίσκονται σε κανονικά επίπεδα, πολύ χαμηλότερα όμως από εκείνα στο τέλος του έτους και πολύ περισσότερο από εκείνα του Σεπτεμβρίου του 2007.

Τέλος, πέρα από το χαμηλότερο κόστος χρήματος και τις κινήσεις περιορισμού των δαπανών, υπάρχει και ένα "τεχνικού τύπου" επιχείρημα για όσους επιχειρηματίες προσβλέπουν στην αρχή ανάκαμψης των οικονομικών επιδόσεων των εταιριών τους από το τέταρτο φετινό τρίμηνο και μετά: το γεγονός ότι από τον Σεπτέμβριο του 2008 η πτώση της ζήτησης υπήρξε για πολλές επιχειρήσεις κάθετη, με αποτέλεσμα ο πήχης της σύγκρισης να πέφτει σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα.

Βέβαια, κανείς δεν είναι τόσο αισιόδοξος για να προσδοκά γενναία ανάκαμψη των οικονομικών επιδόσεων. Όλοι μιλούν για αρχική σταθεροποίηση που σταδιακά θα οδηγήσει σε ομαλά αυξανόμενα επίπεδα.

Μεταξύ των εταιριών που έχουν εκφράσει την αισιοδοξία τους ότι η αναστροφή της πτωτικής τάσης θα μπορούσε να ξεκινήσει μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2009 συγκαταλέγονται οι: Βάρδας, S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, ΕΛΒΑΛ, Σαράντης, Γενική Εμπορίου, Πετρόπουλος, Shelman κ.ά.