Πτώση της τάξης του 42,8% εμφανίζουν τα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας του 2008, που έχουν ανακοινώσει 290 εισηγμένες εταιρίες, ενώ το Q4 αποτέλεσε το χειρότερο τρίμηνο για τις εισηγμένες μετά το δ΄ τρίμηνο του 2002, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο κ. Μ. Χατζηδάκης της Πήγασος ΑΧΕΠΕΥ. 

Τα EBITDA εμφανίζονται μειωμένα κατά 13,1%, ενώ ο κύκλος εργασιών δείχνει αύξηση της τάξης του 12,2%. Αν δεν συμπεριληφθούν οι κατασκευαστικές εταιρίες, η πτώση στα κέρδη των εισηγμένων υποχωρεί στο 58,7%.

Από τις 290 εισηγμένες, κερδοφόρες ήταν οι 176 και ζημιογόνες οι 114. Από τις κερδοφόρες εταιρείες, οι 63 εμφανίζουν αύξηση κερδών, οι 98 μείωση, ενώ επιστροφή στην κερδοφορία εμφάνισαν 15 εισηγμένες.

Από τις ζημιογόνες, οι 47 εμφανίζουν αύξηση ζημιών, οι 13 μείωση, ενώ σε ζημίες επέστρεψαν 54 εταιρείες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πήγασος, οι δέκα εταιρίες με τις καλύτερες επιδόσεις σε επίπεδο κερδοφορίας είναι οι εξής: SingularLogic (510%), Informer (431%), Centric Multimedia (351%), Creta Farm (288%), Τηλέτυπος (254%), Rilken (216%), Λογισμός (214%), Ιονική (143%), Κρητών Άρτος (134%) και Pasal (129%).

Κύρια σημεία αποτελεσμάτων

- Το χειρότερο τρίμηνο για τις εισηγμένες μετά το δ΄ τρίμηνο του 2002.

- Πάνω από 1,1 δισ. ευρώ οι ζημίες τις τελευταίες 92 ημέρες του 2008.

- Καταστροφική συγκυρία φαινομένων σε διάρκεια και ένταση.

- Πληθώρα επισημάνσεων και θεμάτων έμφασης στις λογιστικές
καταστάσεις.

- Μεγάλη μείωση περιθωρίων κερδοφορίας με το καθαρό περιθώριο να
γίνεται αρνητικό. Οριακή η εικόνα κλάδων που εμφανίζουν
ελαστικότητα στη ζήτηση. Λίγες οι εξαιρέσεις.

- Αύξηση σε προβλέψεις, απαξίωση συμμετοχών και αρνητικά έκτακτα
αποτελέσματα από υποτίμηση παγίων.

- Στροφή σε μακροπρόθεσμο τραπεζικό δανεισμό και σε ομολογιακά
δάνεια.

- Αύξηση στις λειτουργικές ταμειακές ροές. Μικρότερες ανάγκες σε
κεφάλαιο κίνησης.

- Μειωμένα μερίσματα λόγω τραπεζών και μείωσης καθαρών κερδών.

- Απειλή για πολλές εταιρίες η διαμόρφωση υψηλότερου
χρηματοοικονομικού κόστους έναντι της απόδοσης των ιδίων
κεφαλαίων τους.

- Αποτίμηση αγοράς: Σε αξία ρευστοποίησης οι περισσότερες εταιρίες

- Στο β΄ τρίμηνο φως στο τούνελ;

* Παράγοντες που επηρέασαν το δ΄ τρίμηνο

- Η μείωση της ζήτησης ήταν ασφαλώς ο νούμερο ένα παράγοντας που χαρακτήρισε
το δ΄ τρίμηνο. Σε μια περίοδο όπου ο κύκλος εργασιών αποτελεί για τις εμπορικές
εταιρίες το 40% των συνολικών εσόδων, η κοινωνική αναταραχή στις κυριότερες
πόλεις όχι μόνο επιβράδυνε τον ρυθμό αύξησης του κύκλου εργασιών αλλά οδήγησε και σε μείωση σε επίπεδο τριμήνου.

- Η χρηματοοικονομική κρίση οδήγησε σε μείωση του ρυθμού των χορηγήσεων και
γενικά των δανειοδοτήσεων.

- Η κάμψη των διεθνών τιμών των εμπορευμάτων περιόρισε τις ανάγκες σε κεφάλαιο
κίνησης, χωρίς ωστόσο το γεγονός αυτό να αναπληρωθεί από μείωση των
αποθεμάτων.

- Η αρνητική χρηματιστηριακή συγκυρία δεν επέτρεψε την υποστήριξη των κερδών
από έκτακτους παράγοντες.

* Αυτοί που ξεχώρισαν

Λίγες σχετικά εταιρίες κατάφεραν να διακριθούν τη χρονιά που πέρασε. Στους θετικούς
πρωταγωνιστές της χρήσης επισημαίνουμε τις Folli Follie, ΜΕΤΚΑ, Υγεία, Ιασώ, ΟΠΑΠ,
Καρέλιας, Τέρνα Ενεργειακή, ΕΥΑΘ, Envitec και MLS Πληροφορική.

* Τράπεζες

Σημείο αναφοράς για το σύνολο των εταιριών του Χ.Α. ο τραπεζικός κλάδος, ο οποίος απώλεσε το 38% της προηγούμενης κερδοφορίας του. Χαρακτηριστικά των φετινών αποτελεσμάτων οι ανύπαρκτες μερισματικές αποδόσεις, οι αυξημένες προβλέψεις για επισφάλειες καθώς και η μείωση των χορηγήσεων νέων δανείων.

Πιο αναλυτικά, οι προβλέψεις εκτοξεύτηκαν στα 3,7 δισ. ευρώ (+99,7%) σχεδόν όσο η καθαρή κερδοφορία (3,5 δισ., -37,5%), ενώ η εικόνα επιβαρύνεται από την επιβράδυνση των χορηγήσεων νέων δανείων, γεγονός που οδήγησε σε πτώση των εσόδων από προμήθειες κατά 0,6%.

Η μόνη τράπεζα με οριακή βελτίωση των καθαρών κερδών της είναι η Τράπεζα Κύπρου, η οποία παρουσίασε αύξηση 3,5%. Αρνητική εξέλιξη αποτελεί και η μείωση των ιδίων κεφαλαίων της Εθνικής κατά 1 δισ. ευρώ το δ΄ τρίμηνο εξαιτίας των συναλλαγματικών διαφορών με την τουρκική λίρα και το ρουμανικό λέι (400 εκατ. ευρώ), λόγω των αναπροσαρμογών στο goodwill της Finansbank και της θυγατρικής στη Σερβία καθώς και εξαιτίας των απομειώσεων του επενδυτικού χαρτοφυλακίων των ομολόγων.

* Εκτιμήσεις για το α΄ τρίμηνο 2009 - Επιλογές

Το α΄ τρίμηνο του 2009 δεν θα διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα σε σχέση με το δ΄ τρίμηνο του 2008. Μικρές βελτιώσεις ίσως παρατηρηθούν στους ισολογισμούς των εμπορικών εταιριών οι οποίες κατάφεραν την περίοδο των εκπτώσεων να μειώσουν τα αποθέματά τους και να ισορροπήσουν τον δανεισμό και τη ρευστότητά τους.

Από την άλλη πλευρά, οι τράπεζες αγόρασαν ακριβές καταθέσεις κλείνοντας το τρίμηνο των προθεσμιακών στις 31/12/2008 και ακόμα και αν υποστηριχτεί ότι το μέγεθος αυτό δεν ξεπερνά το 25% του παθητικού τους η πίεση στα επιτοκιακά περιθώρια θα μειώσει την κερδοφορία του α΄ τριμήνου.

Η εικόνα βελτιώνεται στο β΄ τρίμηνο όπου υπάρχει αποκλιμάκωση των επιτοκίων, γεγονός το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα στις τράπεζες να δανείσουν με καλύτερα περιθώρια παρέχοντας περισσότερα κεφάλαια κίνησης στις επιχειρήσεις.

Σε αυτό το ενδεχόμενο στηρίζεται όλη η χρονιά καθώς η απελευθέρωση των κεφαλαίων θα δώσει και τις απαραίτητες ανάσες ρευστότητας στους περισσότερους κλάδους της οικονομίας (οικοδομή, κατανάλωση, επενδύσεις).

Τα 5,7 δισ. κερδοφορία ισοδυναμούν με το οικονομικό αποτέλεσμα που έφεραν οι τράπεζες στη χρήση του 2007, είναι δηλαδή χαμηλή επίδοση που μπορεί να ξεπεραστεί σχετικά εύκολα. Ωστόσο, η αποτίμηση της αγοράς ισοδυναμεί με το 89% της αποτίμησης της καθαρής θέσης των εταιριών, προεξοφλείται δηλαδή όχι μόνο υστέρηση μεγεθών αλλά συνολικά ζημιογόνο αποτέλεσμα για τη χρήση.

Ουσιαστικά η αγορά διαπραγματεύεται κάτω από την αξία ρευστοποίησης των παγίων της, απαξιώνοντας τη φήμη, την προοπτική, την τεχνογνωσία και το μερίδιο αγοράς. Ειδικά σε ό,τι αφορά την προοπτική, η έλλειψη επενδυτικής ορατότητας φαίνεται να προσθέτει κίνδυνο παρά υπεραξία.

Προς το παρόν, όμως, οι κίνδυνοι είναι στα χαρτιά: πιθανή μείωση του ΑΕΠ, πτώση στον τουρισμό, νέες επισφάλειες στις τράπεζες, κατάρρευση των βαλκανικών αγορών είναι η νέα ατζέντα της ελληνικής αγοράς με βάση όσα αυτή τη στιγμή εκφράζονται στις αποτιμήσεις.

Κοιτώντας το ποτήρι μισογεμάτο, το ρίσκο των "μη προοπτικών" είναι ήδη ενσωματωμένο στις τιμές και η αγορά περιμένει κάποιον καταλύτη στην πραγματική οικονομία που θα επαναφέρει τις επιχειρήσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης του παρελθόντος.

Εκτιμούμε ότι στο β΄ τρίμηνο υπάρχει η δυνατότητα προοδευτικής αναστροφής του επενδυτικού κλίματος, γεγονός το οποίο θα δώσει και στη χρηματιστηριακή αγορά περισσότερα κίνητρα ανόδου ή διόρθωσης των πολύ χαμηλών αποτιμήσεων.

Η πορεία ωστόσο δεν εξαντλείται σε ένα τρίμηνο και ως εκ τούτου θα διατηρούσαμε την επιφυλακτικότητά μας διαμορφώνοντας την επενδυτική στρατηγική στη λογική "βλέποντας και κάνοντας", επιλέγοντας ανελαστικούς κλάδους και εταιρίες με πολύ ειδικό περιεχόμενο.

Πρώτες μας επιλογές σε αυτή τη συγκυρία είναι οι μετοχές των Εθνική Τράπεζα, ΔΕΗ, ΜΕΤΚΑ, Tέρνα Ενεργειακή, Ελλάκτωρ, ΕΥΔΑΠ, Ιασώ, Jumbo και Intralot, ενώ σε ό,τι αφορά την καλύτερη πρωτοεμφανιζόμενη μικρή εταιρία θα επιλέγαμε την Envitec για το ελκυστικό της επιχειρηματικό περιεχόμενο.