Ηχηρό καμπανάκι για τα κέρδη του 2009 ακούγεται ήδη από πολλές εισηγμένες εταιρείες όλων των κλάδων, καθώς, όπως φαίνεται, έπειτα από το κακό τελευταίο δίμηνο του 2008, ολοκληρώθηκε ένας ακόμη χειρότερος Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος ξεκίνησε και αυτός στο ίδιο χαμηλό τέμπο...

Οι επιχειρήσεις διαπιστώνουν με απογοήτευση πως η πτώση του Δεκεμβρίου δεν οφειλόταν μόνο στα επεισόδια και στις αναταραχές της περιόδου, αλλά επιπλέον στο ότι οι καταναλωτές δείχνουν σαφή συγκράτηση στις αγορές τους και οι επιπτώσεις στην οικονομία από το «πάγωμα» της οικοδομικής δραστηριότητας γίνονται ολοένα και πιο έντονες.

Αν σε όλα αυτά συνυπολογίσει κάποιος τη στενότητα κεφαλαίων και τους κινδύνους των επισφαλειών, τότε κατανοεί το νόημα της δήλωσης του προέδρου της εταιρείας Πλαίσιο, κ. Γιώργου Γεράρδου, ότι το κύριο ζητούμενο φέτος για μια εταιρεία δεν είναι να διατηρηθούν οι πωλήσεις και τα κέρδη της, αλλά να πληγεί πολύ λιγότερο από τους ανταγωνιστές της, προκειμένου να διευρύνει μερίδια αγοράς και να βγει μακροπρόθεσμα ωφελημένη από την κρίση!

Στην εταιρεία Πλαίσιο παραδέχονται ότι ο Ιανουάριος ήταν χειρότερος από τον Δεκέμβριο, υποστηρίζοντας πάντως ότι η πτώση της ζήτησης είχε αρχίσει να φαίνεται από τον Νοέμβριο και για τον λόγο αυτόν στις οικονομικές επιδόσεις του δ΄ τριμήνου του 2008 παρουσιάστηκε κάμψη πωλήσεων, γεγονός που δεν έχει ξανασυμβεί κατά την πολυετή παρουσία της εισηγμένης στο Χρηματιστήριο της Αθήνας. «Βλέπουμε κυρίως τις επιχειρήσεις να περικόπτουν τις προμήθειές τους», διαπιστώνουν τα στελέχη της Πλαίσιο.

Στη ΣΙΔΜΑ, εταιρεία επεξεργασίας και εμπορίας σιδήρου, μιλούν για συνεχή επιδείνωση της κατάστασης στην αγορά τους τελευταίους μήνες και δηλώνουν ότι αν δεν υπάρξουν κρατικές επενδύσεις δεν πρόκειται ουσιαστικά να πέσει χρήμα στην αγορά. «Τα πακέτα στήριξης των τραπεζών δεν αρκούν», ανέφεραν.

Στελέχη ισχυρής εισηγμένης επιχείρησης ρούχων δηλώνουν σχετικά ικανοποιημένα επειδή είδαν τις πωλήσεις τους τον Ιανουάριο να περιορίζονται «μόλις» κατά 5%, παρόλο που φέτος λειτουργούν με αυξημένο αριθμό καταστημάτων.

Η Deutsche Bank, παρά τα καλά της σχόλια για τη μετοχή του Σαράντη, προβλέπει τώρα ότι οι εγχώριες πωλήσεις του θα υποχωρήσουν φέτος κατά 10% και πως το ελληνικό ΑΕΠ θα ακολουθήσει πορεία αρκετά χειρότερη (-0,6%) από αυτήν που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (+0,2%).

---Το «κακό» παζλ

Η όλη κατάσταση περιγράφεται ακόμη καλύτερα αν συνεκτιμηθούν και άλλες εξελίξεις, όπως:

-Η πτώση στις πωλήσεις αυτοκινήτων κατά 39,3% τον Ιανουάριο, ενώ για τον ίδιο μήνα η υποχώρηση των πωλήσεων στις μοτοσικλέτες άνω των 50 cc διαμορφώθηκε στο 19,2%.

-Η ολοένα και μεγαλύτερη υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας (-18,5% στο ενδεκάμηνο του 2008, με την επίδοση όμως του Νοεμβρίου να καταβαραθρώνεται στο -29,5%!). Να σημειωθεί ότι επειδή η οικοδομική δραστηριότητα μετράται με βάση το χρονικό σημείο της έκδοσης οικοδομικών αδειών, αυτό σημαίνει ότι -όπως δείχνουν τα πράγματα- αναμένουμε σαφή πτωτική πορεία της ζήτησης για μια σειρά βιομηχανικούς (και όχι μόνο) κλάδους τουλάχιστον για το επόμενο δωδεκάμηνο!

- Η συνεχής επιδείνωση των δεικτών οικονομικών προσδοκιών και κυρίως εκείνου του λιανικού εμπορίου.

Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα που δείχνουν πώς φαίνεται να εξελίσσονται τα πράγματα φέτος, για τις σοβαρές και όχι για τις αδύναμες εταιρείες, όπου τα πράγματα λογικά θα είναι πολύ χειρότερα.

Όσο για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα Βαλκάνια, παρατηρούν ότι η μείωση της ζήτησης σε πολλούς κλάδους είναι ακόμη πιο έντονη απ’ ό,τι στην Ελλάδα, ενώ επιπλέον βλέπουν και τα τοπικά νομίσματα να διολισθαίνουν συνεχώς έναντι του ευρώ, φορτώνοντας τους ισολογισμούς τους με αρνητικές συναλλαγματικές διαφορές...

---Αρνούνται... να πουλήσουν!

Η προτεραιότητα πολλών επιχειρήσεων σήμερα δεν είναι πώς θα πουλήσουν, αλλά πώς θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους.

Η συνηθέστερη στάση είναι να διστάζουν ιδιαίτερα να πουλήσουν προϊόντα τους σε πελάτες που δεν διαθέτουν υψηλή πιστοληπτική ικανότητα, ενώ παράλληλα συχνά περιορίζουν και το περιθώριο χρονικής πίστωσης, προκειμένου να μειώσουν τη δική τους έκθεση στις τράπεζες.

Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τη δυσκολία των τραπεζών να αυξήσουν τα υφιστάμενα όρια δανεισμού και με τις ασφαλιστικές εταιρείες να είναι πολύ πιο διστακτικές στο να καλύπτουν πελάτες μέσης πιστοληπτικής ικανότητας, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μίγμα στην αγορά, σπρώχνοντας την οικονομία προς τα κάτω.

Σε ένα τέτοιο κλίμα, το θέμα των κερδών φαίνεται να περνά σε δεύτερη μοίρα...

---Η πιθανότητα θετικής έκπληξης

Παράγοντες, πάντως, της αγοράς υποστηρίζουν ότι μέχρι σήμερα τουλάχιστον στην Ελλάδα δεν έχουμε δει μειώσεις εισοδημάτων, έτσι ώστε να δικαιολογείται τέτοια υποχώρηση στη ζήτηση. Απλώς, όπως εκτιμούν, έχει διαμορφωθεί κλίμα έντονης αβεβαιότητας και ανησυχίας, εξαιτίας των γεγονότων που συμβαίνουν στο εξωτερικό αλλά και των συνεχών -και πολλές φορές υπερβολικών- ρεπορτάζ της τηλεόρασης και των άλλων μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Σε αυτό, ωστόσο, βασίζονται αρκετοί και αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να παρατηρηθεί ανάκαμψη της οικονομίας μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες. «Βιώνουμε μια κρίση ψυχολογίας», υποστηρίζουν, «και δεν αποκλείεται, μετά το σοκ των πρώτων μηνών, οι καταναλωτές να αντιληφθούν ότι η τρέχουσα δυσπραγία δεν θα φέρει το τέλος του κόσμου και έτσι να επανέλθουν στην κατανάλωση».

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, σίγουρα το 2009 θα είναι χειρότερο έτος από το περυσινό, ωστόσο υπάρχουν και αρκετοί «ενθαρρυντικοί» παράγοντες. Δηλαδή, παρά την αναμενόμενη αύξηση της ανεργίας, ο μέσος μισθός προβλέπεται να ανέβει πάνω από τον πληθωρισμό. Επίσης, η τιμή του πετρελαίου και πολλών άλλων βασικών αγαθών (αγροτικά, μέταλλα) βρίσκεται σήμερα σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με πέρυσι, ενώ μικρότερα είναι και τα επιτόκια με τα οποία επιβαρύνονται οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Αν όλα αυτά συνδυαστούν και με μια επεκτατική πολιτική στις δημόσιες επενδύσεις, ίσως τότε τα πράγματα να εξελιχτούν σαφώς καλύτερα από τα «τρομοκρατικά» σενάρια που κυκλοφορούν σχετικά με τη φετινή πορεία της πραγματικής οικονομίας.

* Αναδημοσίευση από το 567ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 13 Φεβρουαρίου - 17 Φεβρουαρίου 2009