** Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με την βαθμολογία των κλάδων παγκοσμίως και ανά περιοχή, στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Καθώς η οικονομική κρίση -η μεγαλύτερη από το 1945- αναμένεται να διαρκέσει δύο έως τρία χρόνια, η πορεία των επιμέρους κλάδων αναμένεται να επηρεάσει καταλυτικά τόσο το εταιρικό όσο και το μετοχικό τοπίο. Η υγεία, οι τηλεπικοινωνίες και οι εταιρείες κοινής ωφελείας συγκεντρώνουν τις προτιμήσεις για το έτος που διανύουμε. Οι επιμέρους προοπτικές, όπως εκτιμούν οι αναλυτές, έχουν ως εξής:


ΚΟΙΝΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ

(+) Ο κλάδος ωφελείται από τη στροφή των επενδυτών προς πιο «αμυντικές» μετοχές με μικρότερη έκθεση στον κύκλο και στην υποχώρηση των τιμών στα καύσιμα. Βασικά αρνητικά χαρακτηριστικά οι απαιτητικές σχετικές αποτιμήσεις σε αρκετές αγορές, η πίεση στα μερίσματα και, κυρίως, οι ανάγκες χρηματοδότησης πολλών εταιρειών του κλάδου.

Σε γενικές γραμμές, οι αναλυτές επιλέγουν για το 2009 τις μετοχές των επιχειρήσεων Gaz de France, EDF, Iberenova, RWE, Exelon και Tokyo Electric. Η HSBC από τον ευρωπαϊκό κλάδο διατηρεί ως top επιλογές για το 2009 τις μετοχές των εταιρείων National Grid, E.ON, Veolia και Suez Environnement.


ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΕΣ ETAIPEIEΣ

(~) Η ύφεση αλλά και το κλείσιμο των κερδοσκοπικών θέσεων οδήγησαν τις τιμές του πετρελαίου σε πτώση 100 δολαρίων το βαρέλι, από τα υψηλά του περασμένου καλοκαιριού. Οι προβλέψεις για το 2009 κάνουν λόγο για μέση τιμή στα 47,5 δολ. το βαρέλι, ενώ αν αυξηθούν οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι η μέση τιμή στα 65 δολ. το βαρέλι θεωρείται περισσότερο εύλογη. Η κρίση επηρέασε όμως και τα περιθώρια διύλισης των εταιρειών, ενώ ο κλάδος αναμένεται ότι θα παρουσιάσει μείωση κερδοφορίας το 2009. Οι αποτιμήσεις όμως των μεγάλων πετρελαϊκών παραμένουν λογικές, ενώ οι κατά κανόνα ισχυροί ισολογισμοί είναι ελκυστικοί για πιο μακροπρόθεσμους επενδυτές.

Οι επιχειρήσεις Exxon Mobil, Chevron, Petrobras, Gazprom, Transocean, Saipem επιλέγονται από αρκετούς αναλυτές, ενώ η Deutsche Bank προτείνει αγορά των μετοχών των BP, Royal Dutch, Halliburton, B.G. Group, Eni, Occidental Petroleum, Canadian Natural Res και Total S.A.


ΤΡΑΠΕΖΕΣ

(–) Παρά τα χαμηλά επίπεδα τιμών και την κρατική στήριξη, οι περισσότεροι αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί για τις τραπεζικές μετοχές όσο συνεχίζεται η πιστωτική κρίση. Η αβεβαιότητα σχετικά με το ύψος των ζημιών των τραπεζών και η πιθανή ανάγκη ενίσχυσης κεφαλαίων μπορεί να οδηγήσει ξανά σε ακραίες καταστάσεις. Επενδύσεις στις τράπεζες θα πρέπει να έχουν μάλλον μακροπρόθεσμη προοπτική σε αυτήν τη φάση. Προτιμούνται πιστωτικά ιδρύματα με ισχυρή καταθετική βάση, με κεφαλαιακή επάρκεια και με σχετικά περιορισμένη έκθεση στην επενδυτική τραπεζική.

Το 2009, όπως εκτιμά η EFG Eurobank Sec., αναμένεται πως οι κύριοι προβληματισμοί που θα αντιμετωπίσουν οι τράπεζες θα είναι η πτώση της αξίας των στοιχείων ενεργητικού τους και η έλλειψη ρευστότητας λόγω της συνεχιζόμενης υπολειτουργίας της αγοράς χρεογράφων και της διατραπεζικής αγοράς. Πιθανότατα να έχουμε νέα κορύφωση της κρίσης, με εμφάνιση ακραίων φαινομένων, ενώ δεν αποκλείεται να χρειαστούν νέες κυβερνητικές παρεμβάσεις με σκοπό τη διαφύλαξη του τραπεζικού συστήματος. Η στήριξή του από κυβερνήσεις δεν συνεπάγεται πάντα θετικές εξελίξεις για τους μετόχους προβληματικών τραπεζών. Παράλληλα, αναμένεται και αυστηρότερη επιτήρηση των τραπεζών από τις εποπτικές αρχές.

Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης απέναντι στον χρηματοπιστωτικό κλάδο και η επάνοδος στην ομαλή λειτουργία της διατραπεζικής αγοράς χρήματος θεωρούνται πάντως σημαντικά ζητήματα ώστε να αποκατασταθεί ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος (re-intermediation), που αφορά στη διαμεσολάβηση των πιστωτικών ιδρυμάτων στην κυκλοφορία του χρήματος και στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των κινδύνων.

Οι μετοχές των JP Morgan, Credit Suisse, HSBC και Standard Chartered επιλέγονται από ορισμένους αναλυτές. Από τον ευρωπαϊκό τομέα η HSBC, που εκτιμά πως η εμπιστοσύνη των επενδυτών θα επανέλθει μόνο όταν βελτιωθεί η διαφάνεια και επιστρέψει η χρηματοδότηση σε κανονικά επίπεδα, επιλέγει τις Intesa Sanpaolo, KBC, Lloyds TSB και Nordea. Η Deutsche Bank, από την πλευρά της, διατηρεί ως top επιλογές (top picks) για το 2009 μόλις δύο τράπεζες, τη UBS και τη Societe Generale.


ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

(+) Τα αμυντικά χαρακτηριστικά του κλάδου αναδεικνύονται στην παρούσα φάση της ύφεσης, καθώς αυτός επηρεάζεται σε μικρότερο βαθμό από τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Οι αποτιμήσεις πάντως βρίσκονται σε συγκριτικά υψηλότερα επίπεδα, ενώ μερικά brands θα δοκιμαστούν από τον ανταγωνισμό των private label προϊόντων. Στα θετικά συμπεριλαμβάνεται και η υποχώρηση των τιμών αγροτικών προϊόντων. Συνολικά προτιμώνται μετοχές εταιρειών με έκθεση στις αναδυόμενες αγορές (Nestle, Diageo, Coca Cola, McDonald’s) καθώς η ανάπτυξη στις τελευταίες (3,1%) παρά τα προβλήματα θα περιορίσει το περιβάλλον ύφεσης (μηδενική ανάπτυξη) σε παγκόσμιο επίπεδο, δεδομένου ότι το ΣΕΠ στον ανεπτυγμένο κόσμο θα συρρικνωθεί κατά 2% περίπου.


ΕΜΠΟΡΙΟ

(–) Καθώς ο κλάδος έχει άμεση έκθεση στον κίνδυνο μείωσης της κατανάλωσης, καλύτερες αποδόσεις αναμένονται από εταιρείες super market και από αλυσίδες εμπορικών προϊόντων χαμηλού κόστους (π.χ. Nike, Wal-Mart, Carrefour).


ΕΙΔΗ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ

(–) Οι αντιστάσεις του κλάδου στην κρίση δοκιμάζονται καθώς οι ΗΠΑ και η Ευρώπη αποτελούν τις κύριες αγορές του. Η προοπτική αύξησης πωλήσεων στις αναδυόμενες οικονομίες και στην Κίνα ενδέχεται να μην είναι αρκετή ώστε να αντισταθμίσει το ενδεχόμενο μείωσής τους. Ο κλάδος επηρεάζεται και από τις μεταβολές νομισματικών ισοτιμιών. Top επιλογή θεωρείται η LVMH.


ΦΑΡΜΑΚΑ - ΥΓΕΙΑ

(~/+) Τα μη κυκλικά και αμυντικά χαρακτηριστικά του κλάδου αναδεικνύονται στην παρούσα χρονική στιγμή, ενώ ελκυστικές είναι και οι μερισματικές αποδόσεις. Οι προοπτικές όμως των περισσότερων φαρμακευτικών περιορίζονται από τα προβλήματα λήξης στις πατέντες, από τον ανταγωνισμό που αφορά σε generics και από τη δύσκολη διαδικασία αδειοδότησης για νέα φάρμακα. Παράλληλα, στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη το πολιτικό σκηνικό είναι λιγότερο ευνοϊκό με πιθανή πίεση για μείωση τιμών τη στιγμή που μικρότερες εταιρείες βιοτεχνολογίας αντιμετωπίζουν προβλήματα χρηματοδότησης. Roche, Novartis, Johnson&Johnson και Abbott Lab είναι μερικές από τις επιλογές των αναλυτών.


ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ - ΟΙΚΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

(+) Αναδεικνύονται τα αμυντικά χαρακτηριστικά του τομέα, ενώ τα θεμελιώδη και οι ταμειακές ροές είναι ικανοποιητικά. Ο κίνδυνος έχει να κάνει με την αύξηση μεριδίου αγοράς από private label προϊόντα. L’Oreal, Reckitt Benckiser, Colgate και Procter & Gamble είναι μερικές από τις επιλογές των αναλυτών.


ΧΗΜΙΚΑ

(~) Επηρεάζονται αρνητικά από την ύφεση. Θετικά αποτελέσματα αναμένονται από την υποχώρηση στις τιμές του πετρελαίου. Οι αποτιμήσεις σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Προτιμούμε εταιρείες με έκθεση στον χώρο των εξειδικευμένων χημικών και αγροχημικών όπως η Bayer ή η Monsantο, ενώ η HSBC επιλέγει τις εταιρείες Methanex, SABIC και Industries Qatar.


ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ - ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

(–) Η ύφεση επηρεάζει άμεσα τις αεροπορικές εταιρείες, που είναι κυκλικός κλάδος με ιστορικά χαμηλά περιθώρια κέρδους, ενώ πιο δύσκολες είναι οι συνθήκες χρηματοδότησής του. Αναμένονται κινήσεις συγκέντρωσης στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη με πιθανή έξοδο οριακών εταιρειών. Στα θετικά οι χαμηλές απόλυτες αποτιμήσεις και η υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου, η οποία θα γίνει σταδιακά αισθητή στον κλάδο λόγω hedging. Αρνητικό περιβάλλον για ξενοδοχεία (παράμετρος real estate). Οι εταιρείες Air France - KLM, Carnival και Aerospace είναι ορισμένες από τις επιλογές των αναλυτών.


ΑΜΥΝΑ

(+) Οι κατασκευαστές αμυντικού υλικού ωφελούνται σε περιόδους ύφεσης λόγω της μη κυκλικότητας του κλάδου. Ο προβληματισμός όμως για τη διόγκωση του δημοσίου χρέους στις ΗΠΑ και οι αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης άλλων κλάδων της οικονομίας ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τις αμυντικές δαπάνες. Ο κλάδος πολιτικής αεροπορίας επηρεάζεται άμεσα από την κρίση, όμως οι μακροπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν καλές, ενώ οι αποτιμήσεις είναι λογικές ακόμα και αν ληφθούν υπόψη ακυρώσεις παραγγελιών. Οι Raytheon, Rolls Royce και EADS είναι ορισμένες από τις επιλογές.


ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ

(–) Ο κλάδος αντιμετωπίζει προβλήματα καθώς επηρεάζεται άμεσα από την πιστωτική κρίση. Παρά τις χαμηλές αποτιμήσεις, οι αβεβαιότητες δεν βοηθούν, ενώ ορισμένοι θεωρούν πιθανές κινήσεις συγκέντρωσης. Πρώτη επιλογή αποτελεί η Toyota.


ΜΕΤΑΛΛΑ - ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ

(~) Η κρίση και το ξεφούσκωμα των κερδοσκοπικών υπερβολών οδήγησαν σε διόρθωση των τιμών στα μέταλλα. Οι τιμές ενδέχεται να παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα φέτος λόγω χαμηλότερης ζήτησης. Προβληματίζουν και τα υψηλά επίπεδα δανεισμού πολλών εταιρειών του κλάδου. Μακροπρόθεσμες προοπτικές εμφανίζουν οι εταιρείες BHP Billiton και XStrata.


ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ - REAL ESTATE

(–) Η διόρθωση στις αγορές ακινήτων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη συνεχίζεται, ενώ με βάση τα μοντέλα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) οι τιμές των ακινήτων στην ευρωζώνη είναι 20% υπερτιμημένες (10% στην Ελλάδα). Οι αναλυτές, επίσης, είναι επιφυλακτικοί για κατασκευαστές με έκθεση σε δημόσια έργα στην Ευρώπη. Συνολικά, ορισμένες από τις επιλογές αφορούν στις Vinci, Bouygues, Hochtieff και China Railway.


ΜΜΕ

(–) Η προοπτική μείωσης της διαφημιστικής δαπάνης επηρεάζει αρνητικά τον κλάδο και προστίθεται στις τεχνολογικές προκλήσεις. Αμυντικά χαρακτηριστικά παρουσιάζουν σε περίοδο ύφεσης οι εταιρείες παραγωγής ταινιών. Ορισμένες από τις επιλογές είναι η DreamWorks και η Activision.


ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

(~) Οι βιομηχανικές μετοχές επηρεάζονται αρνητικά από την ύφεση. Όμως, η εξαγγελία μέτρων κυβερνητικών επενδύσεων σε υποδομές, ενέργεια, μεταφορές ενδέχεται να οδηγήσει σε ανάκαμψη επιλεγμένων μετοχών του χώρου που δεν έχουν παρ’ όλα αυτά σημαντικό δανεισμό. Οι αποτιμήσεις εξάλλου εμφανίζονται αρκετά ελκυστικές. Ορισμένες από τις επιλογές αφορούν στις ABB, Alstom, Siemens, Vestas και Gamesa.


ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

(~) Ο κλάδος θα επηρεαστεί αρνητικά από τη μείωση επενδύσεων, ιδιαίτερα από τράπεζες, αλλά και από την κάμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης. Στα θετικά ο χαμηλός δανεισμός και οι υψηλές ταμειακές ροές πολλών εταιρειών. Στα αρνητικά χαρακτηριστικά τα σχετικά υψηλά επίπεδα αποτιμήσεων, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος σοβαρής μείωσης στις εκτιμήσεις κερδοφορίας. Ορισμένες από τις επιλογές αφορούν στις επιχειρήσεις Microsoft, SAP, DELL και Dassault Systemes.


ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ

(–) Ο περιορισμός των επενδύσεων από εταιρείες τηλεπικοινωνιών επιδρά άμεσα στον κλάδο. Πιθανή θετική επίδραση μπορεί να προέλθει από κυβερνητικές επενδύσεις στη διαδικτύωση. Η ύφεση επηρεάζει αρνητικά τη ζήτηση για κινητά, κυρίως στις ώριμες αγορές. Οι επιλογές αφορούν στη Cisco και στην Ericsson.


ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

(+) Ο συνδυασμός σχετικά αμυντικών χαρακτηριστικών, καλών ταμειακών ροών και χαμηλών αποτιμήσεων είναι θετικός. Θα ευνοηθούν κυρίως εταιρείες με σχετικά χαμηλό δανεισμό, ενώ ο προβληματισμός για τον περιορισμό των εσόδων από τη σταθερή τηλεφωνία και από την επέκταση του broadband παραμένει. Στις επιλογές είναι η AT&T, η France Telecom και η Vodafone.

Οι ειδικές επιλογές

Η αύξηση των έργων υποδομής στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στην Κίνα αναμένεται να ευνοήσει τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις κατασκευαστικού και βιομηχανικού εξοπλισμού αλλά και τις εταιρείες πρώτων υλών με παγκόσμια έκθεση: Caterpillar, General Electric, Alcoa, U.S. Steel, Nucor, Freeport McMoRan, ABB, Alstom, Lafarge, Bouygues, Holcim, Saint Gobain, Vinci, Hochtief, Yanzhou Coal, China Railway Group, China Railway Construction, Komatsu, China Coal Energy και Aluminum Corp of China.

Επίσης, η αύξηση των επενδυτικών δαπανών σε έργα εναλλακτικής ενέργειας αλλά και η ευαισθητοποίηση για τη μόλυνση του περιβάλλοντος διατηρούν το ενδιαφέρον για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της εναλλακτικής ενέργειας: Gamesa, Vestas (αιολική ενέργεια), Areva (πυρηνική ενέργεια), First Solar, Sun Power Corp και Suntech Power (ηλιακή ενέργεια).


Σημείωση: θετική θέση (+), αρνητική θέση (-), ουδέτερη θέση (~), ουδέτερη - θετική θέση (~/+).


* Αναδημοσίευση από το 564ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, με ημερομηνία 9/1 – 13/1/2009.

** Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με την βαθμολογία των κλάδων παγκοσμίως και ανά περιοχή, στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".