Ανοχύρωτη αγορά θα μπορούσε να κηρύξει ήδη εδώ και ημέρες το Χρηματιστήριο Αθηνών η κυβέρνηση, καθώς στο μαζικό ξεπούλημα ελληνικών μετοχών από hedge funds και όχι μόνο το εγχώριο σύστημα δεν έχει να αντιπαρατάξει τίποτε απολύτως.

Οι λόγοι της διεθνούς πτώσης είναι γνωστοί και χιλιογραμμένοι. Το τραπεζικό σύστημα δείχνει προς το παρόν να διασώζεται. Ωστόσο, παρότι τόσο το Libor όσο και το Euribor υποχώρησαν, η διατραπεζική αγορά διεθνώς παραμένει σχετικά παγωμένη, καθώς η εμπιστοσύνη δεν έχει αποκατασταθεί. Την ίδια στιγμή, η βαθιά ύφεση είναι πλέον ante portas και τα εταιρικά αποτελέσματα γ΄ τριμήνου διεθνώς την προαναγγέλλουν ρίχνοντας τις αποτιμήσεις

Η χιονοστιβάδα των αρνητικών θεμελιωδών στοιχείων και η βίαιη απομόχλευση (deleverage) προκαλούν μαζικές πωλήσεις διεθνώς με την προσφυγή στη ρευστότητα να αποτελεί αυτή τη στιγμή το μοναδικό ασφαλές καταφύγιο. Παράλληλα, διεξάγεται η εντυπωσιακότερη επενδυτική αναδιάρθρωση των τελευταίων ετών, με τους μεγάλους επενδυτικούς οίκους να στρέφονται στις βασικές αγορές τους. 

"Just get me out"

Σε μια περίοδο "οικονομικού πατριωτισμού", αναγκαστικού ή μη, η Ελλάδα δεν έχει να αντιπαρατάξει ισχυρό εγχώριο θεσμικό σύστημα, με αποτέλεσμα η απουσία αγοραστών να οδηγεί σε απαξίωση των κεφαλαιοποιήσεων. Οι ξένοι αποχωρούν για τους παραπάνω λόγους μαζικά από ελληνικές μετοχές και δεν νοιάζονται για τις αποτιμήσεις. Η συνηθέστερη ατάκα που συνοδεύει τις εντολές τους συμπυκνώνεται στο "just get me out".

Η πώληση με ζημία λίγο τους απασχολεί.

Είτε γιατί πιέζονται από εκροές και απομόχλευση, είτε γιατί μετρά το κόστος ευκαιρίας και εκτιμούν ότι οι μεγάλες αγορές θα αντιδράσουν πρώτες ανοδικά, είτε απλώς γιατί ο πανικός τους οδηγεί στην ασφάλεια της ρευστότητας. Αποτέλεσμα; Οι τιμές να υποχωρούν έως και 20%, μέχρι να βρεθεί κάποια ζήτηση που θα αντικρίσει την προσφορά.

Και όλα αυτά ενώ εδώ και χρόνια το σύστημα γνώριζε ότι στις ελληνικές μετοχές δημιουργούνται δυσανάλογα μεγάλες θέσεις από ξένα χαρτοφυλάκια. Και ακόμη χειρότερα ότι ουσιαστικά από τους Ολυμπιακούς Αγώνες και έπειτα τη σκυτάλη των αγορών στην Ελλάδα την είχαν λάβει τα hedge funds.

Τώρα πληρώνουμε τον λογαριασμό.

Με εκροές μόλις 2,5 δισ. ευρώ από τις αρχές του έτους ο Γενικός Δείκτης χάνει 66,2%! Και στην τριετία 2005 - 2007 στο Χ.Α. εισέρρευσαν πάνω από 12 δισ. ευρώ από το εξωτερικό. Το μεγαλύτερο μέρος των παραπάνω κεφαλαίων απλώς καταστρέφεται.

To Euro2day είχε καυτηριάσει το φαινόμενο της ασύδοτης εκχώρησης ελληνικών μετοχών στους ξένους και ιδιαίτερα στα hedge funds, προειδοποιώντας ήδη από πέρυσι τέτοια εποχή για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις από τον κύκλο του deleverage.

Η πραγματικότητα διέψευσε ακόμη και τους πλέον απαισιόδοξους. Μέσα σε ένα 20ήμερο στον τίτλο της Εθνικής άλλαξαν χέρια 74 εκατ. μετοχές (το 14,93% του μετοχικού της κεφαλαίου) και η τιμή της μετοχής από τα 29,92 ευρώ (2/10) είδε χθες και τα 11,40 ευρώ για να κλείσει τελικώς στα 11,88 ευρώ.

Γιατί όμως οι ελληνικές τράπεζες καταγράφουν τις μεγαλύτερες απώλειες μεταξύ των ευρωπαϊκών - περιλαμβανομένων και των αυστριακών, οι οποίες διαθέτουν ακόμη μεγαλύτερη έκθεση από τις ελληνικές στη Νέα Ευρώπη;

Χωρίς εγχώρια "μαξιλάρια" η αγορά

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι, εις εκ των οποίων και ο τραγέλαφος με το περιβόητο πλέον πακέτο στήριξης που έδωσε την αίσθηση της αναξιοπιστίας στους ξένους. Ένας ακόμη σημαντικός λόγος όμως είναι ότι κανείς δεν φρόντισε τα προηγούμενα χρόνια να ενισχύσει τα εγχώρια θεσμικά χαρτοφυλάκια.

Τα αμοιβαία κεφάλαια αιμορραγούσαν από εκροές ακόμη και στην τετραετία της ανόδου και το κυριότερο η διαχείριση των ταμείων παραμένει σε απογοητευτική κατάσταση παρά το σοκ από το σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων και η εγχώρια ασφαλιστική αγορά μόλις άρχισε να εξυγιαίνεται.

Τέτοιου είδους αμαρτίες πληρώνει τώρα το χρηματιστήριο. Η απουσία ισχυρών θεσμικών χαρτοφυλακίων στην Ελλάδα ασφαλώς ευθύνεται για το μέγεθος της πτώσης των ελληνικών μετοχών. Και δεν προοιωνίζεται, σύμφωνα με τραπεζίτες και διαχειριστές, τίποτε θετικό για τη συνέχεια.

"Σε μια περίοδο όπου όλοι νοιάζονται για να αποκαταστήσουν τις ζημίες που έχει πάθει το σπίτι τους και πουλάνε το εξοχικό τους στην Ελλάδα, βάζουμε μόνοι μας φωτιά στο σπίτι μας", σημειώνει χαρακτηριστικά ανώτατο τραπεζικό στέλεχος. "Το ελληνικό σύστημα πρέπει να επανεκτιμήσει την κατάσταση και να λάβει άμεσα μέτρα για την ενίσχυση της ακτίνας δράσης του, καθώς αν αφεθούμε στην τάση του οικονομικού πατριωτισμού, χωρίς να κάνουμε κάτι, κινδυνεύουμε να μείνουμε στο περιθώριο για χρόνια" συμπληρώνει.

"Επιστράτευση" επιχειρηματιών και… Εκκλησίας

Η αμηχανία που κυριαρχεί στο σύστημα είναι χαρακτηριστική. Τις προηγούμενες συνεδριάσεις απουσία ισχυρών εγχώριων θεσμικών χαρτοφυλακίων επιστρατεύτηκαν από διοικήσεις τραπεζών μεγάλοι εγχώριοι κωδικοί και κροσαρίσματα αγορών από τράπεζες.

Οι τράπεζες αγοράζουν μετοχές η μία της άλλης, οι επιχειρηματίες αγοράζουν επίσης τραπεζικές μετοχές, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις επιστρατεύθηκε μέχρι και η… Εκκλησία. Η αγοραστική ισχύς όλων των παραπάνω, όμως, σε μια περίοδο όπου όλοι νοιάζονται κατά βάση για το σπίτι τους είναι αναγκαστικά μικρή.