Νέος κανονισμός ΧΑ: Οι κρίσιμες ημερομηνίες, οι ενστάσεις και το κομβικό ερώτημα

Στην αυστηροποίηση του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας της Κύριας Αγοράς, προκειμένου το Χρηματιστήριο της Αθήνας να αποτελείται από εταιρείες με επαρκή μετοχική διασπορά και σημαντική εμπορευσιμότητα, προχώρησε χθες η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, εγκρίνοντας κατά βάση τις σχετικές προτάσεις που είχε υποβάλει η ΕΧΑΕ.

Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι ο νέος κανονισμός θα βάλει μια τάξη στο ΧΑ και θα πιέσει τις εταιρείες να προσαρμοστούν στις ουσιαστικές υποχρεώσεις που πρέπει να έχουν ως εισηγμένες και αυτό θα αποβεί τελικά προς όφελος όλων των μετόχων αλλά και της ελληνικής κεφαλαιαγοράς γενικότερα.

Σύμφωνα με την άποψη αυτή, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν εταιρείες όπου με συναλλαγές λίγων χιλιάδων ή και λίγων εκατοντάδων ευρώ, να μπορεί να μεταβληθεί η τιμή τους κατά 5%, 10%, ή και 20%. Δεν μπορεί να υπάρχουν μικροί επενδυτές που για να ρευστοποιήσουν τη θέση τους είτε χρειάζονται δεκάδες συνεδριάσεις, είτε αναγκάζονται να τις «σκοτώσουν» λόγω ανεπαρκούς εμπορευσιμότητας.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, ο νέος κανονισμός ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικές παρενέργειες στους μετόχους μειοψηφίας όσων διοικήσεων δεν προσαρμοστούν στις διατάξεις του νέου κανονισμού και να λειτουργήσει ως «βούτυρο στο ψωμί» στο delisting όσων βασικών μετόχων θέλουν να βγάλουν τις εταιρείες τους από το ΧΑ.

Πάντως, πολλά θα εξαρτηθούν από το κατά πόσο θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση που θα δίνει τη δυνατότητα μεταφοράς των προς διαγραφή εταιρειών στην Εναλλακτική Αγορά του ΧΑ.

Οι κρίσιμες ημερομηνίες

Η πρώτη κρίσιμη ημερομηνία θα είναι ο Μάιος του 2025. Με δεδομένο ότι η μέγιστη δυνατή παραμονή στην κατηγορία της επιτήρησης θα είναι τα δύο χρόνια, όσες εισηγμένες θα έχουν τον συγκεκριμένο μήνα υπερβεί τα δύο έτη στη συγκεκριμένη κατηγορία, θα τίθενται σε αναστολή διαπραγμάτευσης. Σε καθεστώς αναστολής διαπραγμάτευσης μπορούν να παραμείνουν για έξι ή το πολύ για 12 μήνες και στη συνέχεια διαγράφονται.
Η δεύτερη κρίσιμη ημερομηνία είναι η 1η Ιουλίου του 2025, ημερομηνία κατά την οποία θα διαγραφούν όσες εισηγμένες έχουν διασπορά χαμηλότερη του 10%.

Την 1η Ιουλίου του 2025 θα γίνει επίσης και ο πρώτος έλεγχος για τα free float των εισηγμένων, με τα ελάχιστα απαιτούμενα όρια να είναι το 25% για εταιρείες με κεφαλαιοποίηση χαμηλότερη των 200 εκατ. ευρώ και το 15% για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις.

Όσες βρεθούν με διασπορά άνω του 10%, χωρίς όμως να τηρούν τα όρια του κανονισμού: α) Θα τους δοθεί περίοδος προσαρμογής έξι μηνών, που θα μπορεί υπό προϋποθέσεις να διπλασιαστεί, β) Στη συνέχεια, αν δεν προσαρμοστούν, θα εισέλθουν σε καθεστώς επιτήρησης για διάστημα το πολύ δύο ετών και γ) Εφόσον και τότε δεν προσαρμοστούν, θα μπαίνουν σε καθεστώς αναστολής διαπραγμάτευσης (μέγιστη χρονική περίοδος το 12μηνο) και στη συνέχεια θα διαγράφονται.

Ο νέος κανονισμός ωστόσο αντί για διαγραφή των εισηγμένων εταιρειών δίνει τη δυνατότητα μετάταξής τους στην Εναλλακτική Αγορά, υπό την προϋπόθεση ότι θα ψηφιστεί σχετικό θεσμικό πλαίσιο. «Εναλλακτικά της διαγραφής, προβλέπεται η δυνατότητα του Χ.Α., εφόσον προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία και σύμφωνα με αυτήν, να μεταφέρει στην Εναλλακτική Αγορά αξιόγραφα του εκδότη που δεν πληρούν τους κανόνες της Κύριας Αγοράς», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Ερωτήματα-ενστάσεις

Αν και η πλειονότητα των παραγόντων της αγοράς υποστηρίζει τη βούληση για μεγαλύτερα free float και υψηλότερη εμπορευσιμότητα στο ΧΑ, έχουν εκφραστεί αρκετές ενστάσεις, οι οποίες κυρίως εστιάζονται στον κίνδυνο του να λειτουργήσει ο νέος κανονισμός ως βούτυρο στο ψωμί των βασικών μετόχων που θέλουν να βγάλουν την εταιρεία τους από το ΧΑ, χωρίς καν να υποχρεώνονται να προχωρήσουν σε δημόσια πρόταση!

Τα κυριότερα ερωτήματα που έχουν διατυπωθεί από παράγοντες της αγοράς -και θα πρέπει να απαντηθούν από τις χρηματιστηριακές αρχές- είναι οι παρακάτω:

• Πρώτον, όταν στο free float εντάσσεται κάθε επενδυτής με ποσοστό χαμηλότερο του 5%, μήπως τότε ο βασικός μέτοχος μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί τυπικά στις διατάξεις του νέου κανονισμού, εκχωρώντας ποσοστά σε συγγενικά και φιλικά πρόσωπα;
• Δεύτερον, όπως έδειξε η μέχρι τώρα εμπειρία, εταιρείες που επανήλθαν σε καθεστώς κανονικής διαπραγμάτευσης (π.χ. Premia Properties, Ευρωσύμβουλοι, Δομική Κρήτης, Lavipharm), παρέμειναν στην κατηγορία της επιτήρησης για περισσότερα από τρία έτη. Όλες αυτές οι μετοχές θα είχαν διαγραφεί από το ΧΑ, αν ίσχυε ο νέος κανονισμός; (δύο χρόνια μέγιστης παραμονής στην επιτήρηση και έως 12 μήνες σε αναστολή διαπραγμάτευσης).
• Τρίτον, ενώ το θεσμικό πλαίσιο για το delisting απαιτεί ποσοστό άνω του 90% και υποχρεώνει τον βασικό μέτοχο να εξαγοράσει τους εναπομείναντες τίτλους της μειοψηφίας, ο νέος κανονισμός θα επιτρέπει στον βασικό μέτοχο να βγάλει την εταιρεία του από το ΧΑ με 75,1% και χωρίς να υποχρεωθεί να προχωρήσει σε δημόσια πρόταση;
• Τέταρτον, μήπως μπαίνουν σημαντικά εμπόδια σε εταιρείες που είτε προχωρούν σε ΑΜΚ τις οποίες υποχρεώνεται να καλύψει ένας μέτοχος, είτε απορροφούν άλλες επιχειρήσεις (ΑΜΚ με εισφορά σε είδος), καθώς με αυτό τον τρόπο το free float μπορεί εύκολα να υποχωρήσει κάτω από το 25% ή το 15%, ανάλογα με την κεφαλαιοποίηση της εταιρείας; Τα χρονικά περιθώρια προσαρμογής των έξι συν έξι μηνών που δίδονται πριν την επιτήρηση είναι επαρκή για τέτοιες περιπτώσεις;

Πάντως, πολλά από τα προαναφερθέντα ερωτήματα απαντώνται από τη στιγμή που υπάρξει νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα επιτρέπει τη μεταφορά μιας μετοχής από την Κύρια στην Εναλλακτική Αγορά του ΧΑ.