«Παιχνίδι της υπομονής» παίζεται στο Χρηματιστήριο

Το σπεύδε… βραδέως στο Χ.Α. συνεχίζεται. Το μοτίβο που έχει σχηματιστεί τους τελευταίους μήνες δεν δείχνει να αλλάζει και κυρίαρχο στοιχείο στην επενδυτική σκέψη παραμένει η επιφυλακτικότητα. 

Έτσι, οι αισιόδοξοι επιμένουν να αγοράζουν μετοχές από το Χ.Α., προσβλέποντας στην αναμενόμενη πολύ καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια, οι απαισιόδοξοι φοβούνται έντονες παρενέργειες διαρκείας από τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, ενώ πολλοί επενδυτές τηρούν στάση αναμονής, αφήνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων στις όποιες διαθέσεις των ξένων θεσμικών, όποτε αυτές λάβουν χώρα.

Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν περιμένει ότι η εικόνα θα ξεκαθαρίσει σύντομα, ώστε να σχηματιστεί σαφής τάση στην αγορά. Το παιχνίδι της υπομονής θα συνεχιστεί.

«Η μεγάλη εικόνα λέει “αγοράστε μετοχές του Χ.Α.” λόγω των ανοδικών προοπτικών της ελληνικής οικονομίας την επόμενη πενταετία, ωστόσο υπάρχουν αρκετοί που έχουν αρχίσει να αμφισβητούν αυτή τη μεγάλη εικόνα, φοβούμενοι ότι η εγχώρια (και παγκόσμια) ανάπτυξη θα είναι… κουτσή, λόγω των εξελίξεων στο ενεργειακό μέτωπο», υποστηρίζει γνωστός χρηματιστής.

Χαρακτηριστικές είναι οι εκτιμήσεις του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, την εβδομάδα που μας πέρασε, πως, μεταξύ άλλων, «πιθανόν μέχρι του χρόνου η χώρα να αποκτήσει την επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους αξιολόγησης» και πως αισιοδοξεί για μια μέση ετήσια ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας της τάξεως του 3,5% για την επόμενη δεκαετία, αρχής γενομένης από το φετινό 7% και το 4,5%-5% του 2022.

Τα όπλα

Ενθαρρυντική για την πορεία του Χ.Α. ήταν την εβδομάδα που μας πέρασε και η αναφορά της JP Morgan ότι το ελληνικό χρηματιστήριο δεν θα πρέπει να φοβάται τη σκλήρυνση της νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ το επόμενο χρονικό διάστημα.

Γενικός Διευθυντής γνωστής ΑΕΔΑΚ δηλώνει αισιόδοξος για τη μεσο-μακροπρόθεσμη πορεία του Γενικού Δείκτη, με το σκεπτικό ότι οι πολλαπλασιαστές των μετοχών, ακόμη και στις περιπτώσεις που είναι «πολύ απαιτητικοί», αποκλιμακώνονται σε πολύ σημαντικό βαθμό όταν υπολογίζονται με βάση τις οικονομικές επιδόσεις του 2021 και, ακόμη περισσότερο, του 2022. «Επιλέγοντας εταιρείες για τις οποίες ο χρόνος δουλεύει προς όφελός τους, κάποιος έχει να κερδίσει σημαντικά, με την προϋπόθεση ότι δεν θα δούμε κάποια νέα απρόβλεπτη κατάσταση η οποία μάλιστα να έχει μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις». 

Ο ίδιος παράγοντας επίσης αναφέρεται στη μέση μερισματική απόδοση του Χ.Α., η οποία με βάση τις φετινές χρηματικές διανομές (γύρω ή και πάνω από το 1,5 δισ. ευρώ) και την τρέχουσα κεφαλαιοποίηση στο Χ.Α. (63,7 δισ. ευρώ) υπολογίζεται στο καθόλου ευκαταφρόνητο 2,35%, που ανεβαίνει ακόμη περισσότερο αν δεν συνυπολογίσουμε τους τίτλους των εμπορικών τραπεζών (στοιχεία σχετικού πίνακα με τις μερισματικές αποδόσεις των εισηγμένων εταιρειών utilities).

Άλλωστε, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του σχετικού παρατιθέμενου πίνακα, το Χ.Α. έχει υποαποδώσει φέτος τόσο σε σχέση με τα αναπτυγμένα χρηματιστήρια (δείκτες S&P 500 και Stoxx Europe 600) όσο και σε σύγκριση με τα αναδυόμενα (βλέπε δείκτη MSCI Emerging Markets), χωρίς αυτή τη φορά το βάρος να πέφτει μόνο στις μετοχές του τραπεζικού κλάδου.

Τέλος, μεγάλος είναι ο αριθμός των πρόσφατων deals, όπου οι αγοραστές των ελληνικών εταιρειών δεν διστάζουν να προσφέρουν πολύ ελκυστικά τιμήματα (προφανώς προσβλέποντας στις θετικές προοπτικές τους), με ενδεικτικά παραδείγματα αυτά των ΔΕΔΔΗΕ, Intrasoft και SoftOne.

Οι διστακτικοί

Από την άλλη πλευρά, το σύνολο των παραγόντων της αγοράς εκφράζει τον έντονο προβληματισμό του για την έκταση και τη διάρκεια των προβλημάτων που θα προκύψουν από τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους. Ο πρόεδρος του ομίλου Viohalco Μιχάλης Στασινόπουλος δεν απέκλεισε το σενάριο διατήρησης των ακριβών καυσίμων για διάστημα τριών-τεσσάρων ετών, ο Ευάγγελος Μυτιληναίος (πρόεδρος του φερώνυμου ομίλου) μιλώντας για την ενεργειακή κρίση σημείωσε πως «αυτό που θέλω να συγκρατήσετε, είναι ότι αυτή (η κρίση) είναι η πρώτη εκ των πολλών που έρχονται» (τόνισε ότι αποφασίστηκε η απανθρακοποίηση χωρίς σχέδιο και δίχως να έχουν προηγηθεί οι απαιτούμενες επενδύσεις). 

Όσο για τους γνωστούς επιχειρηματίες Θεόδωρο Φέσσα και Σπύρο Θεοδωρόπουλο, ο πρώτος υποστήριξε ότι «αν η ενεργειακή κρίση αποδειχτεί σοβαρή, τότε θα φέρει ύφεση», και ο δεύτερος ότι «την άνοιξη θα ξέρουμε το βάθος και το εύρος του προβλήματος».

Γενικότερα, φαίνεται να υπάρχει ένα κλίμα αβεβαιότητας σχετικά με το πόσο έντονες θα είναι οι αναταράξεις από την αύξηση του ενεργειακού κόστους και κυρίως το πόσο πολύ θα διαρκέσουν, με κύκλους της αγοράς να αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο δυσμενών σεναρίων. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να αναβάλει πολλές από τις προγραμματισμένες επενδύσεις στη χώρα και να περιορίσει δραστικά το αναπτυξιακό αφήγημα της ελληνικής οικονομίας, στην οποία μάλιστα ο δείκτης του δημόσιου χρέους ξεπερνά το 200% επί του ΑΕΠ.

Η εικόνα τώρα

Πώς όμως έχει η κατάσταση σήμερα; Το ευχάριστο είναι ότι οι μέχρι τώρα επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης και της γενικότερης εκτίναξης των τιμών των πρώτων υλών είναι σχετικά περιορισμένες:

• Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι κερδοφορίες των εισηγμένων εταιρειών συνεχίστηκαν να κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα και κατά το τρίτο φετινό τρίμηνο.
• Οι αναλυτές επιμένουν στις προβλέψεις τους για ένα φετινό ελληνικό ΑΕΠ μεταξύ του +6% και του +8% σε σχέση με πέρσι, κάτι που σημαίνει ότι ο ρυθμός ανάπτυξης του δευτέρου εξαμήνου δεν θα διαφέρει σημαντικά από αυτόν του πρώτου μισού του έτους (+7%). 
• Η κατανάλωση δείχνει να παραμένει ισχυρή. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο του μποτιλιαρίσματος στους δρόμους της Αθήνας, παρά την εκτίναξη της τιμής του πετρελαίου. «Η καταναλωτική δαπάνη αναμένεται να αποτελέσει μαζί με τις εξαγωγές υπηρεσιών, οι οποίες στηρίζονται στη θεαματική βελτίωση της τουριστικής κίνησης σε σύγκριση με το 2020, τους κινητήριους μοχλούς της ισχυρής ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας το 2021. Τα στοιχεία διαμορφώνουν την εκτίμηση για έντονη ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά το τρέχον έτος, η οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη ζήτηση που έχει συσσωρευθεί λόγω της αναβολής δαπανών κατά την περίοδο της πανδημίας και των υψηλών αποταμιεύσεων αυτής της περιόδου, που συνεχίζονται και τους τελευταίους μήνες» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank.
• Αυξάνονται μέρα με τη μέρα τα ανεκτέλεστα υπόλοιπα έργα των εταιρειών του κατασκευαστικού κλάδου και των εταιρειών πληροφορικής, με την τάση να είναι ανοδική. Ενδεικτικό είναι το δημοσίευμα αυτής της εβδομάδας για «έργα 1,34 δισ. ευρώ, που εντάχθηκαν στο Ταμείο Ανάκαμψης» (36 έργα, όπως προμήθεια ηλεκτρικών λεωφορείων, η ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων, ο ΒΟΑΚ, αντιπλημμυρικά κ.λπ.)

Η όλη εικόνα συμπληρώνεται και από τις κινήσεις που γίνονται σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο για την άμβλυνση του ενεργειακού προβλήματος. Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την εργαλειοθήκη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης (μιλά μεταξύ άλλων για άμεσα στοχευμένα μέτρα για τη στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων), καθώς εκτιμά ότι: α) Οι χονδρικές τιμές θα παραμείνουν υψηλές μέχρι την άνοιξη, οπότε αναμένεται να σταθεροποιηθεί η κατάσταση, β) Οι τιμές θα παραμείνουν έκτοτε υψηλότερα απ’ ό,τι ο μέσος όρος των προηγούμενων ετών. Τέλος, η Ρωσία δηλώνει έτοιμη να διαθέσει το φυσικό αέριο που χρειάζεται η Ευρώπη, σημειώνοντας πως η ενεργειακή κρίση που αντιμετωπίζει η ήπειρος οφείλεται σε λάθος πολιτικές, αντί για έλλειψη προμηθειών.