Τα δεδομένα στο χρηματιστήριο μετά το νέο σοκ

H ελληνική χρηματιστηριακή αγορά δεν έχει αρχίσει ακόμα να ψάχνει τα πατήματά της, μετά το βίαιο πτωτικό σοκ που υπέστη με αφορμή την επιδημία του κορωνοϊού.

Προσώρας φαίνεται ότι έχει αναστραφεί το κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας που είχε εμπεδωθεί από τις αρχές του 2019, όμως αυτή η ανάγνωση δεν είναι αρκετή για να αποδώσει την ακριβή εικόνα στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Η ένταση και η εξάπλωση του ιού παγκοσμίως, η πραγματική του επίδραση στην οικονομία, το μεταναστευτικό-προσφυγικό πρόβλημα και η ένταση με την Τουρκία, οι εκλογές στις ΗΠΑ, είναι μόνο μερικά από τα «μεγάλα» θέματα που θα παίξουν τον ρόλο τους. Παράλληλα, υπάρχουν και τα «μικρότερα», όπως η κατάσταση των ελληνικών τραπεζών, η πορεία των επενδύσεων κ.ά., που θα δώσουν τα ανάλογα σήματα. Τα πρώτα δείγματα γραφής για το ΑΕΠ του 2019 δεν είναι αισιόδοξα. Όλα δείχνουν, λοιπόν, ότι αυτό το διάστημα θα αποδειχθεί σε βάθος χρόνου καταλυτικό για την ελληνική αγορά.

Η ερώτηση του εκατομμυρίου δεν είναι άλλη από το αν η πτώση στις μετοχές ολοκληρώθηκε. Η απάντηση είναι… απογοητευτικά απλή: κανείς δεν μπορεί να ξέρει! Οι μετοχικές αγορές μπορούν να πέσουν κι άλλο και ίσως με μεγαλύτερη ορμή, ειδικά αν ο κορωνοϊός εξελιχθεί σε πανδημία. Και πάλι, ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα γίνει και πόσο μεγάλος θα είναι ο αντίκτυπος στην κοινωνία και την οικονομία. Αυτή η αβεβαιότητα είναι που είθισται να αποσαθρώνει τις αγορές.

Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η εγχώρια αγορά μετοχών και η αντίδρασή της στις εξωγενείς πιέσεις δείχνουν ξεκάθαρα ότι η «συμπεριφορά αγέλης» των ελληνικών μετοχών δεν έχει αλλάξει και πολύ παρά τις αναβαθμίσεις της οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης, αλλά και την πτώση των αποδόσεων των ομολόγων σε επίπεδα-ρεκόρ.

Από την άλλη, βέβαια, παρά την υπερβολική πρόσφατη πτώση, τα κέρδη σε μεγάλο αριθμό μετοχών παραμένουν υψηλά σε επίπεδο 52 εβδομάδων και σε λίγες μόνο περιπτώσεις τα κέρδη αυτά είτε εκμηδενίστηκαν είτε αντιστράφηκαν.

Τα δεδομένα τώρα

Η υπέρμετρη άνοδος του Γενικού Δείκτη και των επιμέρους μετοχών από τις αρχές του 2019 σε συνδυασμό με την αιφνίδια αλλαγή στο επενδυτικό κλίμα και την ψυχολογία στο εξωτερικό δημιουργούν διαφορετικές συνθήκες στο Χ.Α. Παρότι μπορεί να μη φαίνεται να αλλάζουν ακόμα οι μεσοπρόθεσμες θετικές προοπτικές της αγοράς, αν και εφόσον το θετικό κλίμα στις ξένες αγορές διατηρηθεί ανέπαφο, η συνέχεια αναμένεται πιο επιφυλακτική και με σαφώς υψηλότερο volatility.

Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγούν μια σειρά νέων δεδομένων αλλά και παλαιών, τα οποία εξετάζονται με νέο πρίσμα:

* Οι αποδόσεις της εγχώριας αγοράς μετοχών είναι ιδιαίτερα υψηλές για να αγνοηθούν από τους ξένους διαχειριστές κεφαλαίων. Να σημειωθεί ότι παραδοσιακά ο Φεβρουάριος είθισται να έχει μικρότερες συναλλακτικές αξίες και αρνητική εποχικότητα όχι μόνο στο Χ.Α. αλλά και στη Νέα Υόρκη. Παρά την πτώση, η αγορά παραμένει top performing market από το χαμηλό της, οπότε hedge funds, private equities και family offices που πήραν το ρίσκο στις εγχώριες μετοχικές αξίες μετρούν σε όλες σχεδόν τις τοποθετήσεις τους υψηλές διψήφιες αποδόσεις. Με την αγορά να προσεγγίζει σημαντικά επίπεδα, θα προχωρούν είτε σε αναδιαρθρώσεις θέσεων κλειδώνοντας και μέρος της υπεραξίας είτε σε αλλαγές τακτικής. Το άκρως θετικό κλίμα σε όλη την περίοδο πέρυσι, η άμεση άνοδος από τις ευρωεκλογές και έπειτα, αλλά και η συνεχιζόμενη μείωση των αποδόσεων των ομολόγων έφερε και νέους επενδυτές σε θέσεις αγοράς, επιτρέποντας εν μέρει στους παλιούς να αποχωρήσουν… αναίμακτα, αλλά η επάνοδος των ξένων θεσμικών επενδυτών παραμένει ζητούμενο.

* Η προθυμία της Fitch Ratings να αναβαθμίσει τη χώρα δεν είχε καταλυτικό ρόλο για τη διατήρηση των τιμών των μετοχών υψηλά. Για την ακρίβεια, η αγορά κορύφωσε προσώρας με την αναβάθμιση. Οι αναβαθμίσεις είναι σημαντικές όταν δεν υπάρχουν ασυνήθιστα και εξωτερικά γεγονότα. Αν και η αγορά θα παραμείνει εξαρτημένη από την άποψη των οίκων αξιολόγησης, αφού δίνουν τη σφραγίδα της προόδου και της πορείας προς την ομαλότητα, η αντιμετώπιση της επιδημίας του κορωνοϊού είναι αυτή τη στιγμή πολύ πιο κρίσιμη παράμετρος. Από την άλλη πλευρά, όμως, όποτε οι οίκοι δεν θα αναβαθμίζουν τη χώρα, θα υπάρχει πολύ πιο έντονη ατμόσφαιρα αμφισβήτησης στην αγορά. Αν π.χ. στην επόμενη ημερομηνία αξιολόγησης στις 24/4, από τη Moody’s και τη S&P δεν υπάρξει θετική κίνηση, η εικόνα θα γίνει ακόμα πιο περίπλοκη.

* Η θετική ψυχολογία που μεταδόθηκε στις εγχώριες αξίες συναρτάται άμεσα και ισχυρά με τη θετική πορεία των αγορών στο εξωτερικό, ειδικά τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Το καλό επενδυτικό κλίμα είναι κρίσιμο να διατηρηθεί, προκειμένου να μπορέσει και η νέα ελληνική κυβέρνηση να αποκτήσει συγχρονισμό και βηματισμό σε ένα ομαλό εξωτερικό περιβάλλον, χωρίς εξάρσεις και αστάθεια στις οικονομικές αλλά και στις γεωπολιτικές συνθήκες που επικρατούν. Δεν είναι εύκολο επίσης να ποσοτικοποιηθεί η επίδραση της αλλαγής στάσης της Τουρκίας στο θέμα του μεταναστευτικού. Αν και σε προεκλογικό έτος, στις ΗΠΑ δεν ποντάρεις εύκολα στο «κόκκινο», αν και η αιφνίδια και μεγάλη μείωση των επιτοκίων από τη Fed και κυρίως η ομιλία του Πάουελ, που θεωρήθηκε «περίεργη», συντηρούν την αδυναμία στις μετοχές και ειδικά στις τραπεζικές αξίες. Σε πιο ειδικό θέμα, η αύξηση των κεφαλαίων υπό διαχείριση των δύο exchange traded funds με εγχώριο ενδιαφέρον πέρυσι είναι δίκοπο μαχαίρι, αφού μπορεί από τη μία πλευρά να στηρίζουν τις μετοχές μεσοπρόθεσμα, όταν το κλίμα είναι θετικό, όμως το αυξημένο βάρος τους φέρνει volatility σε μια ρηχή αγορά, όπου οι γρήγοροι επιθυμούν «έξοδο».

* Σε macro επίπεδο, μέρος των ξένων επενδυτών βλέπει στο τραπέζι σημαντικές προκλήσεις και αβεβαιότητες ακόμα αναφορικά με την οικονομία, την υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων και των εναπομεινασών μεταρρυθμίσεων, αλλά και στον τραπεζικό τομέα. Παρά τη συνεχή και ανεμπόδιστη πρόσβαση της χώρας στις αγορές των ομολόγων, γεγονός που ενισχύει την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών και είναι ένδειξη ότι η χώρα έχει εγκαταλείψει την κρίση, υπάρχει αβεβαιότητα για τη δυνατότητα μείωσης των στόχων στα πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά και τη συστημική επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) των τραπεζών. Οι στρατηγικές των τραπεζών στη διαχείριση των NPEs κατά 50% φέτος αποκαλύπτουν ότι υπάρχει σημαντικό execution risk ενώ το σίριαλ με τo zero risk των senior tranches έχει διαρκέσει περισσότερο από ό,τι θα έπρεπε.

* Τέλος, η συνεχιζόμενη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας θα είναι βασικότατος παράγοντας στην πορεία των μετοχών. Η τελευταία αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την οικονομία ήταν θετική για την εφαρμογή συγκεκριμένων δεσμεύσεων για μεταρρυθμίσεις, ωστόσο απαιτείται σημαντική περαιτέρω δράση των ελληνικών αρχών, ιδιαίτερα στον χρηματοοικονομικό τομέα. Τα στοιχεία για την οικονομία θα διαδραματίσουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πορεία των μετοχών στο υπόλοιπο του 2020, αφού η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να χτίσει track record στην επίτευξη των στόχων με την παράλληλη προώθηση της πιο φιλοεπενδυτικής και επιχειρηματικής ρητορικής της. Τα νέα ωστόσο από το ΑΕΠ του τετάρτου τριμήνου ήταν απογοητευτικά.