Αυξάνεται το ρίσκο για τις αγορές μετοχών

To χρηματιστηριακό ρητό «sell in May and go away» θα δούμε αν θα επαληθευτεί τους επόμενους μήνες, ωστόσο η σημαντική χρηματιστηριακή άνοδος που αποτυπώθηκε τον προηγούμενο μήνα στην αμερικανική αγορά και συνεχίζεται και τον Ιούνιο, έχει αναζωπυρώσει τις ελπίδες για συνέχεια στην παγκόσμια bull market των μετοχών.

Οι κίνδυνοι ωστόσο είναι πλέον αυξημένοι σε σχέση με το παρελθόν. Οι επενδυτές, στηριζόμενοι στα χαμηλά επιτόκια και στο ασθενές δολάριο, μπορούσαν με χαμηλό κόστος να χρηματοδοτήσουν επενδυτικές θέσεις με αυξημένο ρίσκο. Σε αυτή τη σχέση, ωστόσο, κάποια στοιχεία αλλάζουν, με πρώτο και κύριο τις πολιτικές των κεντρικών τραπεζών, εν συνεχεία την πορεία του δολαρίου και, τέλος, τις αποδόσεις των ομολόγων. Σε αυτά προστίθεται ο αστάθμητος παράγοντας του διεθνούς εμπορίου, με τις απειλές και τις κινήσεις Τραμπ για επιβολή δασμών που δημιουργούν σκηνικό εμπορικού πολέμου, ειδικά με την Κίνα.

Η Fed βρίσκεται σε περίοδο αύξησης των επιτοκίων 2 ή 3 φορές και η ΕΚΤ ετοιμάζει την έξοδό της από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Οι τιμές των ομολόγων έχουν υποχωρήσει και οι αποδόσεις τους έχουν κινηθεί στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων μηνών, με αποτέλεσμα οι τιμές των δεικτών των μεγαλύτερων χρηματιστηριακών αγορών να έχουν χάσει ένα σημαντικό μαξιλάρι.

Ταυτόχρονα, σε όλη αυτή την περίοδο της ανόδου μετά το σοκ του Ιανουαρίου, ο δείκτης μέτρησης της μεταβλητότητας - κινδύνου VIX δεν κινήθηκε εκ νέου σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Η ειδυλλιακή εικόνα που επικράτησε ως τις αρχές του έτους έχει διαφοροποιηθεί. Η τιμή του δείκτη, η οποία έφθασε έως τις 8,56 μονάδες -σχεδόν all-time low-, πλέον κινείται αισθητά πάνω από τις 12,5 φορές, αν και ο S&P 500 απέχει 3,5% από το ιστορικό υψηλό του στις 2.873 μονάδες. Αν δεν υποχωρήσουν τα επίπεδα του δείκτη VIX, τότε μάλλον οι μετοχές βρίσκονται σε ακόμα πιο ώριμα στάδια της τρέχουσας ανοδικής τάσης και θα επιβεβαιωθεί η άποψη ότι η διανομή των τίτλων από τα «δυνατά χέρια» έχει ξεκινήσει από τις αρχές του έτους.

Οι παγίδες

Οι αγορές μετοχών οδεύουν σε ένα κρίσιμο σημείο καμπής όσο οι αμερικανικοί δείκτες πλησιάζουν τα ιστορικά υψηλά τους. Υπάρχουν σημαντικά επιχειρήματα τόσο από την αισιόδοξη πλευρά όσο και από την απαισιόδοξη και σε ένα τέτοιο ευμετάβλητο περιβάλλον, οι παγίδες που κρύβονται μπορεί να είναι αρκετές και όχι απαραίτητα εμφανείς.

Τα σημεία εστίασης είναι τα κέρδη ανά μετοχή των εταιρειών (EPS) και οι δείκτες αποτίμησης (multiples).

Στο κακό σενάριο, η συρρίκνωση των EPS θα είναι σχεδόν σίγουρα πιο ήπια απ’ ό,τι στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (GFC), αλλά η μεταβολή σε όρους αποτίμησης από τη χαμηλότερη ανάπτυξη ή και τις υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων είναι πιθανό να οδηγήσει σε μεγαλύτερο αντίκτυπο στις τιμές των μετοχών στην επόμενη ύφεση.

Οι θετικές αναθεωρήσεις των κερδών που παρατηρούνται από τα μέσα Μαΐου για την πλειονότητα των αγορών, και ειδικά των αμερικανικών, ως αποτέλεσμα των ενδείξεων οικονομικής ανάπτυξης, μπορεί να είναι τελικά υπερβολικές, αν η πραγματική οικονομική ανάπτυξη δεν επιταχύνει τον ρυθμό της στα επόμενα τρίμηνα.

Από την άλλη πλευρά, οι εκτιμήσεις για τα EPS του S&P 500 φέτος και το 2019 από τον Νοέμβριο πέρυσι έχουν αυξηθεί κατά 10%, επίπεδα-ρεκόρ τα τελευταία έτη. Ωστόσο, αν η ανάπτυξη επιταχυνθεί, μπορεί οι τωρινές εκτιμήσεις κερδοφορίας να υποστούν σημαντικές ανοδικές αναθεωρήσεις, στοιχείο που θα μειώσει εκ νέου τους δείκτες αποτίμησης, δημιουργώντας εκ νέου μια εικόνα ελκυστικών αποτιμήσεων.

Ο S&P 500 εμφανίζει δείκτη P/E για φέτος 17,4 φορές και 15,8 φορές για το 2019. Αντίστοιχα, ο Stoxx 600 εμφανίζει δείκτη P/E για φέτος 15,1 φορές και 13,9 φορές για το 2019. Οι ευρωπαϊκές μετοχές δείχνουν αρκετά πιο φθηνές και στο θετικό σενάριο συνέχειας της ανόδου μπορεί να «κλείσουν» λίγο την ψαλίδα με τους αμερικανικούς δείκτες.

Η πορεία των συστάσεων για τον Stoxx 600

H πορεία για τις τιμές-στόχους του Stoxx 600

Η τεχνική εικόνα

Ο S&P 500 εμφανίζει κέρδη 2,2% τον τελευταίο μήνα, ενώ στον αντίποδα η Ευρώπη και ο δείκτης Stoxx 600 συνεχίζουν με αρνητική μεταβολή τον τελευταίο μήνα αλλά και από τις αρχές του έτους, επισημαίνοντας ότι οι ευρωπαϊκές μετοχές παραμένουν σε σχέση υποαπόδοσης έναντι της Wall Street.

Σε ένα αρκετά ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον, οι ελληνικές μετοχές δεν δείχνουν σε θέση να μοιραστούν τον αγοραστικό πυρετό που επικράτησε στις μετοχές το προηγούμενο διάστημα. Οι αγορές του Νότου υπεραποδίδουν σημαντικά το 2018, αφού ακόμα και οι αρνητικές πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία δεν μπόρεσαν να γυρίσουν αρνητικά τον δείκτη FSTE Mibtel στο Μιλάνο από τις αρχές του έτους, ενώ η σχετικά πιο «αδύναμη» Πορτογαλία είναι στο +3,3%.

Στην Ευρώπη, η σχετική αδυναμία έναντι των αμερικανικών μετοχών παραμένει το κυρίαρχο θέμα στον δείκτη Stoxx 600, αδυναμία που συνεχίζεται και συσχετίζεται και με την πορεία του ευρώ. Ο ευρωπαϊκός δείκτης-βαρόμετρο Euro Stoxx, παρότι δεν διέσπασε τη σημαντική στήριξη των 3.390 μονάδων, εξακολουθεί να απέχει από τα υψηλά του 7% και φαίνεται ότι η ψυχολογική αντίσταση των 3.500 μονάδων ίσως να είναι η κορυφή που θα σηματοδοτήσει την αντιστροφή του.

Για τον S&P 500 φαίνεται ότι στις επόμενες εβδομάδες έως και στο τέλος Ιουνίου ή και το πρώτο 10ήμερο του Ιουλίου ίσως να ολοκληρώνει το τελευταίο βήμα στον ανοδικό του σχηματισμό μέχρι και τα προηγούμενα υψηλά στις 2.873 μονάδες, αφού η αγορά παραμένει υπεραγορασμένη. Αυτό που λείπει από την τεχνική εικόνα τόσο του S&P 500 όσο και άλλων βασικών δεικτών είναι η «φάση διανομής» των τίτλων. Η κίνηση ωστόσο κάτω από τις 2.740/2.700 μονάδες μπορεί να επιταχύνει την πτωτική πορεία του δείκτη σε χαμηλότερα επίπεδα.

Από την ανοδική κίνηση φαίνεται να λείπει η ορμή και αυτό επιβεβαιώνεται και στον ευρωπαϊκό δείκτη-βαρόμετρο DAX. Η κίνηση από τις 12.100 μονάδες οδήγησε ως τις 13.200 μονάδες, χωρίς όμως να πλησιάσει τις 13.600 μονάδες, που είναι το υψηλό του δείκτη. Χωρίς να είναι απίθανο ο DAX να κινηθεί εκ νέου ως τις 13.200 μονάδες, η νέα κορυφή θα επιβεβαιώσει τον καθαρά διορθωτικό σχηματισμό και χαρακτήρα της πρόσφατης ανόδου που παρατηρούμε.

Η πορεία των συστάσεων για τον S&P 500

H πορεία για τις τιμές-στόχους του S&P 500