ΧΑ: Ποιες μετοχές πλήρωσαν βαρύ τίμημα από τα capital controls

Η άμεση επίπτωση των capital controls και της τραπεζικής αργίας στο Χρηματιστήριο Αθηνών, πέραν της υποβάθμισής του και από τον οίκο FTSE και της πτώσης στις τιμές των μετοχών, επέδρασε και σε όρους συναλλακτικής δραστηριότητας.

Από τη μια πλευρά, οι ξένοι, παρά τις μειωμένες πράξεις τους, εξακολουθούν να έχουν τη μερίδα του λέοντος στις συναλλαγές, ενώ οι εγχώριοι επενδυτές συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται με σημαντικούς περιορισμούς. Από την άλλη, η επανέναρξη της λειτουργίας του Χ.Α. συνέπεσε με την αλλαγή βηματισμού στις ξένες αγορές και την επιστροφή της «ξεχασμένης» μεταβλητότητας στο προσκήνιο.

Η τρέχουσα κατάσταση στη χρηματιστηριακή αγορά παραμένει παράξενη, αφού τα ξένα χαρτοφυλάκια που την παρακολουθούν στρατηγικά δεν βλέπουν ισχυρούς λόγους για να κινηθεί η αγορά είτε αρκετά υψηλότερα, είτε προς τα χαμηλά της, μέχρι τη διαμόρφωση του νέου τοπίου στις ελληνικές τράπεζες. Από την άλλη, τακτικά δεν έχουν βγει συστηματικές αγορές, παρά τα βελτιωμένα «σημεία εισόδου» που έχουν διαμορφωθεί και που μέχρι πριν από λίγες συνεδριάσεις δεν υπήρχαν στον ορίζοντα.

Ωστόσο, όσοι περίμεναν την ανοδική κίνηση στην εγχώρια αγορά, έπειτα από τόσο καιρό υποαπόδοσης σε σχέση με τις ευρωπαϊκές αγορές, με αρωγό και την πολιτική σταθεροποίηση που επήλθε από τις εκλογές, θα πρέπει να απογοητεύτηκαν πλήρως.

Η επιμέρους εικόνα

Από τις αρχές Αυγούστου που το χρηματιστήριο άρχισε να λειτουργεί ξανά, η αξία των συναλλαγών είναι μειωμένη σχεδόν 65%, ενώ πτώση της τάξεως του 20% παρατηρείται στον όγκο των συναλλαγών στις δύο περιόδους. Από τις αρχές του έτους και έως τα τέλη Ιουνίου, από τα 158 εκατ. τεμάχια περίπου, η μέση δραστηριότητα σε τεμάχια έχει περιοριστεί στα 134 εκατ. ευρώ ή μείωση περίπου 20%. Οι αποδόσεις των μετοχών, συνδυασμένες στις δύο διαφορετικές περιόδους, δείχνουν τους λίγους κερδισμένους και τους πολλαπλά χαμένους τίτλους στο ταμπλό του Χ.Α.

Σε όρους αύξησης συναλλαγών, μόνο η Motor Oil και η Τράπεζα Πειραιώς διακινούν καθημερινά περισσότερες μετοχές μετά την τραπεζική αργία, αλλά με διαφορετικά αποτελέσματα στις τιμές των μετοχών τους. Το επενδυτικό ενδιαφέρον για τον τίτλο της Motor Oil είναι φανερό, με την τιμή να έχει προσεγγίσει νέα υψηλά 12 μηνών και με συναλλαγές αυξημένες κατά 13%, σε περίπου 131.000 τεμάχια ημερησίως. Οι αποδόσεις της έως 30/6 ήταν 31% και έκτοτε ολοκλήρωσε το εννεάμηνο με +66%.

Στον αντίποδα, για την Τράπεζα Πειραιώς, οι αυξημένες συναλλαγές κατά 2 εκατ. περισσότερα τεμάχια μετά τα capital controls μπορεί να είναι απλά αποτέλεσμα και της πτώσης της τιμής. Μέχρι και προ της τραπεζικής αργίας, η μετοχή της Πειραιώς είχε σημειώσει πτώση 56% και ολοκλήρωσε το εννεάμηνο με -91%, τη μεγαλύτερη πτώση από όλες τις μετοχές της υψηλής κεφαλαιοποίησης.

Οι τρεις λοιπές συστημικές τράπεζες σημειώνουν πτώση στις συναλλαγές τους 18%-53%, με την Εθνική Τράπεζα να σημειώνει η μεγαλύτερη. Πλέον η ΕΤΕ πραγματοποιεί κατά μέσο όρο 7,7 εκατ. τεμάχια πράξεις από 15,5 εκατ. τεμάχια που έκανε στην περίοδο προ της 26/6ης. Σταθμίζοντας και την πτώση της τιμής, εξηγείται έτσι πλήρως η πτώση στον συνολικό τζίρο της αγοράς.

Πολύ υψηλή μείωση στις συναλλαγές τους (άνω του 60%) εμφανίζουν και η Coca Cola HBC, η ΕΥΔΑΠ, ο ΟΛΠ και η Lamda Development. Για τις ΕΥΔΑΠ και Coca Cola HBC, η μείωση συνδυάζεται με μικρές αρνητικές αποδόσεις 2% και 6%, αλλά για τον ΟΛΠ η απόδοση είναι από τις υψηλότερες της αγοράς για την περίοδο μετά τα capital controls με 13%. Από τις αρχές του έτους, ωστόσο, οι Lamda Development και Coca Cola HBC κινούνται ανοδικά κατά 38% και 20% αντίστοιχα. Ειδικά για τον ΟΛΠ, η μείωση του 60% στις συναλλαγές έχει ενδιαφέρον αφού είναι περίοδος που συμπίπτει χρονικά με την επικείμενη ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού. Από τις αρχές του έτους η απόδοση του ΟΛΠ είναι η τρίτη υψηλότερη με 44%.

Πλην των τραπεζικών μετοχών, την υψηλότερη πτώση μετά την τραπεζική αργία εμφανίζει ο τίτλος της Folli-Follie Group με 25%, παρότι οι συναλλαγές είναι μειωμένες σχεδόν 45%. Εν αντιθέσει με τη Motor Oil, στα Ελληνικά Πετρέλαια, που επίσης διαμορφώνονται αρκετά υψηλότερα μετά το κλείσιμο της αγοράς, αλλά και από τις αρχές του χρόνου με +41%, οι συναλλαγές είναι επίσης σημαντικά μικρότερες με 44%.

Η ερμηνεία των κινήσεων

Μια σημαντική παράμετρος πριν από την επιλογή ενός μετοχικού τίτλου προς επένδυση είναι η εξέταση με λεπτομέρεια του ημερήσιου όγκου συναλλαγών που πραγματοποιεί στο Χ.Α. Ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών μιας εταιρείας είναι το άθροισμα όλων των τίτλων που «άλλαξαν χέρια» στη διάρκεια μιας συνεδρίασης. Ένας γενικός κανόνας είναι ότι για μετοχές που είθισται να εμφανίζουν κατά μέσο όρο όγκο συναλλαγών μικρότερο των 10.000-15.000 τεμαχίων ανά συνεδρίαση υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους θα πρέπει να τις αποφεύγει κανείς.

Ο πρώτος λόγος είναι ότι μετοχικοί τίτλοι με μικρό όγκο συναλλαγών είθισται να εμφανίζουν αρκετά πιο απότομες μεταβολές στην τιμή τους, αφού σε πολλές περιπτώσεις ο αριθμός των διαθέσιμων συναλλασσόμενων σε αυτούς τους τίτλους δεν ξεπερνά τις μερικές δεκάδες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μόνο λίγοι διαθέσιμοι ενεργοί «παίκτες», όταν κάποιος θέλει να αγοράσει -και το αντίστροφο. Σε περίπτωση αποεπένδυσης από μια μετοχή, η μικρή εμπορευσιμότητα μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση της επιδιωκόμενης τιμής ή σε σημαντική χρονική υστέρηση στην εκτέλεση της συναλλαγής λόγω της έλλειψης ρευστότητας.

Παράλληλα, ένας μετοχικός τίτλος με μικρό όγκο συναλλαγών μπορεί αρκετά εύκολα να αποτελέσει στόχο χειραγώγησης, αφού η μετοχή μπορεί εύκολα τεχνηέντως να πιέζεται σε χαμηλότερα επίπεδα και, αντίθετα, με μικρό χρηματικό κόστος να κινηθεί έντονα ανοδικά. Τέλος, σε τέτοιες κατηγορίες μετοχών δεν είναι λίγες οι φορές που παρατηρούνται φαινόμενα «εγκλωβισμού», με αποτέλεσμα για μεγάλα χρονικά διαστήματα να δεσμεύονται χρήματα που θα μπορούσαν να επενδυθούν πιο αποδοτικά.