Πώς... αποδεκατίστηκε το Χρηματιστήριο

Ήταν 17 Σεπτεμβρίου 1999 όταν ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών έκλεινε στις 6.355,04 μονάδες, επίπεδο που αποτελεί και ιστορικό υψηλό για την ελληνική αγορά. 

Έκτοτε, φαίνεται να έπεσε ...περονόσπορος στο χρηματιστήριο, με αποτέλεσμα οι τότε εισηγμένες του να έχουν περιοριστεί περίπου κατά 50%! Οι μισές από τις χαμένες μετοχές έχουν τεθεί εκτός διαπραγμάτευσης, ενώ οι υπόλοιπες είτε την... έκαναν μέσω δημόσιων προτάσεων, είτε τελικά απορροφήθηκαν από άλλες εισηγμένες.

Τι σημαίνουν όλα αυτά:

Πρώτον, ότι είναι βαρύτατες οι απώλειες που κατέγραψαν οι επενδυτές είτε από το πλήθος των λουκέτων, είτε από όσες δημόσιες προτάσεις έγιναν σε πολύ χαμηλές αποτιμήσεις.

Δεύτερον, ότι υπάρχει έλλειψη αξιοπιστίας του Γενικού Δείκτη σε βάθος χρόνου, καθώς π.χ. το μέσο ποσοστό υποχώρησής των τιμών των μετοχών στο Χ.Α. από το 2000 μέχρι σήμερα είναι σαφώς μεγαλύτερο από αυτό που καταγράφεται επισήμως, μέσα από τις ποσοστιαίες μεταβολές του Γενικού Δείκτη.

Και τρίτον, ότι οι σημερινές επενδυτικές επιλογές στο Χ.Α. είναι πολύ λιγότερες σε αριθμό, καθώς οι νέες εισαγωγές στο χρηματιστήριο είναι ελάχιστες (μόλις μία την τελευταία πενταετία). Βέβαια, ορισμένοι υποστηρίζουν πως το Χ.Α. δεν έχασε και πολλά από την ποιότητα ή την εμπορευσιμότητα των τίτλων που αποχώρησαν, ωστόσο αυτό δεν ισχύει για όλες τις εταιρείες.

Μπαράζ από λουκέτα

Για την οικονομική χρήση 2001, συνολικά 347 εταιρείες που ήταν εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Αθήνας είχαν εκδώσει τις ετήσιες λογιστικές τους καταστάσεις. Σήμερα, από αυτές τις 347 εταιρείες, περίπου η μία στις τέσσερις έχει τεθεί εκτός διαπραγμάτευσης και κάποιες άλλες (όπως δείχνουν τα οικονομικά τους στοιχεία) πολύ πιθανόν να ακολουθήσουν σύντομα...

Εταιρείες που είχαν πτωχεύσει και είχαν φύγει από το ταμπλό είχαμε και πριν από το 2001, όπως για παράδειγμα τη δεκαετία του 1990 τον Μαγγρίζο, τη Διεθνή Βιομηχανία Ενδυμάτων, την Cosmos, την Globe, την Αφοί Διαμαντή και ενδεχομένως και κάποιες άλλες.

Ωστόσο, από τις αρχές της δεκαετίας του 2002 έως και σήμερα, το... κακό παράγινε, ό,τι αυτό σήμανε για τα οικονομικά των μικροεπενδυτών. Έτσι, από το 2002 έως και σήμερα μετρήσαμε 89 εταιρείες(!) που ετέθησαν από τις χρηματιστηριακές αρχές εκτός διαπραγμάτευσης και οι μέτοχοί τους είτε έχουν απολέσει οριστικά το σύνολο της επένδυσής τους, είτε ευελπιστούν να πάρουν κάποια... ρέστα.

Χαρακτηριστικά είναι τα εξής παραδείγματα: Αφοί Μεσοχωρίτη, Αγροτική Τράπεζα, Alfa-Alfa Holdings, Αλυσίδα, ΑΛΚΑΡ-ΑΕΜΕΤ, Αλλατίνη, Alma-Ατέρμων, η κατασκευαστική ΑΛΤΕ, ο τηλεοπτικός σταθμός Alter, η Aspis Bank, η Ασπίς Πρόνοια, η Ασπίς Επενδυτική, η ΑΤΕΜΚΕ, οι Αθηναϊκές Συμμετοχές, τα super market Atlantic, η Betanet, η Cardico, η Connection, η Κορφίλ, η ΔΑΝΕ, η Δάρινγκ, η Datamedia, η Despec, η ΔΙΕΚΑΤ, η Domus Επενδυτική, η Εικόνα-Ήχος, η ΕΛΦΙΚΟ, η ΕΛΛΑΤΕΞ, ο Εμπορικός Δεσμός, η ΕΡΓΑΣ, η ΕΣΧΑ, η ΕΤΜΑ, η Ευρωπαϊκή Τεχνική, η FANCO.

Τη λίστα συμπληρώνουν οι κατασκευαστικές ΓΕΚΑΤ και ΓΕΝΕΡ, ο Γιαννούσης, η Γνώμων, η Χαλυβδοφύλλων, η Imperio, η Informatics, η Ιντερσάτ, ο Κεράνης, ο Κλαουδάτος, η Κλωνατέξ, τα Κλωστήρια Ναούσης, η Maxim-Περτσινίδης, η Microland, η Micromedia-Μπριτάννια, ο Μουριάδης, ο Μπαλάφας, η Νηματεμπορική, ο Πετζετάκις, ο Πουλιάδης, η Promota, η Ridenco, η Sex Form, η Shelman, η Stabilton, ο Τεγόπουλος, οι Τεχνικές Εκδόσεις, η Τεχνοδομή-Αφοί Τραυλού, η Θεμελιοδομή (αφού προηγουμένως είχε απορροφήσει την εισηγμένη Νέστος), ο Λεβεντάκης, η Veterin, ο Ξιφίας και ο Κατσέλης...

Πέρα όμως από τις 68 παραπάνω περιπτώσεις, υπάρχουν σήμερα και άλλες 18 εισηγμένες εταιρείες που έχουν τεθεί εκτός διαπραγμάτευσης και οι ελπίδες των επενδυτών να λάβουν μέρος έστω των κεφαλαίων που κατέβαλαν είναι -για ορισμένες από αυτές- περιορισμένες, όπως ΑΤΤΙΚΑΤ (ενδιάμεσα είχε εξαγοράσει τη Σιγάλας), Μηχανική, Έδραση, Ελληνική Υφαντουργία, Ηλεκτρονική, Χατζηιωάννου, Κεραμεία Αλλατίνη, Κούμπας Συμμετοχών, Παρνασσός, Τρόπαια, Τεξαπρέτ, ΒΑΛΚΑΝ Ακινήτων, Βωβός, Δίας Ιχθυοκαλλιέργειες, Νεώριο Σύρου, ΣΑΟΣ (πρώην Ν. Γκάλης) και Τράπεζα Κύπρου.

Με άλλα λόγια, από τις 347 εισηγμένες του 2001, σήμερα εκτός διαπραγμάτευσης έχουν τεθεί οι 86, δηλαδή περίπου η μία στις τέσσερις!

Φυσικά, με βάση τα τρέχοντα οικονομικά τους δεδομένα, υπάρχουν και άλλες εταιρείες που είναι πιθανόν να καταλήξουν σε μία από τις δύο αυτές κατηγορίες μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο...

Η πληγή των δημόσιων προτάσεων

Σε μεγάλη πληγή για το ελληνικό χρηματιστήριο έχει εξελιχθεί και το ζήτημα των δημόσιων προτάσεων, καθώς ουκ ολίγες εισηγμένες κατάφεραν και «απέδρασαν» από το Χ.Α. έναντι πολύ χαμηλών τιμημάτων. Βέβαια, όλες οι περιπτώσεις δεν είναι ίδιες, ενώ θα πρέπει να σημειώσουμε πως υπήρξαν υποβολές δημόσιων προτάσεων από εταιρείες που αργότερα αναγκάστηκαν να κλείσουν.

Σε κάθε περίπτωση, μεταξύ των εισηγμένων του 2001 που αποχώρησαν από το Χ.Α μέσω δημόσιων προτάσεων, συγκαταλέγονται οι εξής: Εκδόσεις Λυμπέρη και ΙΜΑΚΟ (οι δύο αυτές στη συνέχεια πτώχευσαν), Αγροτική Ζωής, Αγροτική Ασφαλιστική (ενδιάμεσα είχαν συγχωνευθεί), ΑΒ Βασιλόπουλος, Chipita (προηγουμένως είχε εισέλθει στο σχήμα της VIVARTIA), Δ.Ο. Λαμπράκη, ΕΛΑΪΣ, ELBISCO, Eurodrip, Crown Hellas Can, Hyatt Regency, Informer, Ιπποτούρ, Κωτσόβολος και Ράδιο Αθήναι (ενδιάμεσα είχαν συγχωνευθεί), Φοίνιξ, Metrolife (ενδιάμεσα οι δύο τελευταίες είχαν συγχωνευθεί), Μπενρουμπή, Multirama, Notos Com, Vodafone, Παπαστράτος, Γρηγόρης, RILKEN, Βάρδας, S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, Ρόκας, Χάλυψ, ενώ σε σχετική διαδικασία βρίσκεται και η Μαΐλλης.

Πέραν αυτών των περιπτώσεων, υπήρξε η αποχώρηση από το Χ.Α. της υγιούς ΖΑΜΠΑ, χωρίς καν δημόσια εγγραφή(!) (διαγραφή λόγω χαμηλής οικονομικής δραστηριότητας), ενώ επίσης είχαμε και δημόσιες προτάσεις σε θυγατρικές, την ώρα όμως που οι μητρικοί τους όμιλοι παρέμειναν στο Χ.Α., όπως π.χ. Εθνική Ασφαλιστική, Olympic Catering, μέσω της VIVARTIA οι ΔΕΛΤΑ, Μύλοι Παπαφίλη, Evererst, Goody's και Μπάρμπα Στάθης, μέσω της Singular-Logic οι Delta-Singular και Logic-DIS και φυσικά ο Γερμανός μέσω ΟΤΕ, ενώ δρομολογείται η δημόσια εγγραφή της Cyclon από την επίσης εισηγμένη Motor Oil.

Με άλλα λόγια, συνολικά 31 μετοχές του 2001 αποχώρησαν από το ταμπλό του Χ.Α. χωρίς να είναι διαπραγματεύσιμες ούτε καν έμμεσα στο χρηματιστήριο (μέσω μητρικής τους), ποσοστό που αντιστοιχεί στο 8,9% του συνόλου των τίτλων του 2001... Αν προσθέσουμε και τις δημόσιες προτάσεις της δεύτερης κατηγορίας (δέκα), τότε το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 11,8%.

Οι συγχωνεύσεις

Σημαντική υποχώρηση του αριθμού των εισηγμένων είχαμε τα τελευταία 13 χρόνια και λόγω των συγχωνεύσεων που έγιναν. Αυτό, σύμφωνα με ορισμένους, είναι μάλλον θετική εξέλιξη, καθώς δημιουργούνται ισχυρότερα και μεγαλύτερα επιχειρηματικά σχήματα.

Σε κάθε περίπτωση, αναφέρουμε ενδεικτικά:

• Τα ΕΛΠΕ απορρόφησαν την Petrola του ομίλου Λάτση.
• Η Ελληνική Τεχνοδομική απορρόφησε την Άκτωρ και την Παντεχνική που είχε προηγουμένως απορροφήσει την επίσης εισηγμένη Κ.Ι. Σαραντόπουλος (ο σημερινός Όμιλος Ελλάκτωρ).
• Η ΓΕΚ συγχωνεύθηκε με την ΤΕΡΝΑ (η σημερινή ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ) αφού προηγουμένως είχε απορροφήσει και τον εισηγμένο Ερμή.
• Ο όμιλος Μυτιληναίου απορρόφησε την Αλουμίνιον της Ελλάδος.
• Η Alpha Bank απορρόφησε τις Alpha Leasing και την Εμπορική Τράπεζα (την Alpha Finance την είχε απορροφήσει πριν από το 2001).
• Η Εθνική Τράπεζα «προσάρτησε» την ΕΤΕΒΑ.
• Η Τράπεζα Πειραιώς απορρόφησε τις Πειραιώς Leasing, την ΕΤΒΑ Leasing και τη Γενική Τράπεζα.
• Η Folli Follie απορρόφησε τα ΚΑΕ και την Elmec Sport, πριν ρευστοποιήσει τη δραστηριότητα των αφορολογήτων ειδών.
• Ο OTE την Cosmote.
• Η Attica Group τον Στρίντζη (μετέπειτα Blue Star).
• Η Quest Holdings έχει απορροφήσει τις εισηγμένες Unisystems και Rainbow.
• Η ΑΕΓΕΚ την Ευκλείδης, η Intracom την Intrasoft, ο Νηρέας την Kego και τη Seafarm Ionian, η FITCO απορροφήθηκε από θυγατρική του ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ, ενώ δρομολογούνται οι απορροφήσεις της Cyclon από τη Motor Oil και της ΕΤΕΜ από την ΕΛΒΑΛ.

Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί η απορρόφηση δεκάδων εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου που διαπραγματεύονταν στο Χ.Α. το 2001 από «φίλιες (εισηγμένες επί το πλείστον) δυνάμεις». Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τις περιπτώσεις: Alpha Επενδύσεων, Εθνική Χαρτοφυλακίου, Arrow, Δίας, Ελληνική, Επενδύσεις Αναπτύξεως, Επενδύσεις Εργασίας, Εξέλιξη, Ευρωδυναμική, Interinvest, Nexus, Πειραιώς Επενδυτική και Πρόοδος. Σήμερα, ολοένα και περισσότεροι παράγοντες της χρηματιστηριακής αγοράς επισημαίνουν το πόσο μεγάλη ζημιά έκανε στο Χ.Α. η «απόσυρση» των ΑΕΕΧ (έμειναν μόλις δύο, Αιολική και Alpha Trust Ανδρομέδα), θυμίζοντας μάλιστα πως η επίσημη Πολιτεία είχε θεσπίσει φορολογικά κίνητρα, συμβάλλοντας στην καταβαράθρωση ενός κλάδου.