Τα τρία σενάρια για την αγορά

H αγορά περιμένει με ενδιαφέρον το αποτέλεσμα της κάλπης και επενδυτές και αναλυτές αναπτύσσουν τα δικά τους σενάρια σχετικά με το πώς θα μπορούσε να κινηθεί ο Γενικός Δείκτης την επόμενη εβδομάδα, ανάλογα με το μήνυμα του εκλογικού αποτελέσματος.

Το γενικότερο αίτημα είναι να μην προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές, είτε σύντομα είτε στους επόμενους μήνες, καθώς η οικονομία βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής και η Ελλάδα χρειάζεται ισχυρή κυβέρνηση για να διαπραγματευθεί το προσεχές φθινόπωρο με τους Ευρωπαίους το θέμα του χρέους.

Σύμφωνα βέβαια με μια άλλη εκδοχή, η όποια ανάκαμψη φανεί στην οικονομία θα είναι οριακή και θα παραμείνει απαρατήρητη για τον μέσο ψηφοφόρο, με αποτέλεσμα το πρόβλημα της πολιτικής σταθερότητας να παραμείνει ανεξαρτήτως του εκλογικού αποτελέσματος της Κυριακής 25/5.

Παρότι ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. δεν έχει επηρεαστεί μέχρι σήμερα σημαντικά εξαιτίας των εκλογών, η αλήθεια είναι πως:

* Όλο το τελευταίο διάστημα επικρατεί κλίμα νευρικότητας μεταξύ των επενδυτών.

* Πολλοί επιχειρηματίες έχουν αναβάλει ορισμένες ώριμες αποφάσεις τους για την επόμενη εβδομάδα, ώστε να συνεκτιμήσουν και το εκλογικό αποτέλεσμα.

* Κοινή εκτίμηση είναι ότι την επόμενη εβδομάδα, η πορεία του Γενικού Δείκτη θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από το... περιεχόμενο των τριών καλπών που θα στηθούν την Κυριακή 25/5.

Αν εμπιστευθούμε τις προβλέψεις της πλειονότητας των επενδυτών, ο Γενικός Δείκτης:

1. Θα ξεκινήσει με σημαντική άνοδο σε περίπτωση που υπάρξει επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας ή έστω μια μικρή υστέρηση του κυβερνητικού σχηματισμού έναντι του ΣΥΡΙΖΑ (έως δύο ποσοστιαίες μονάδες) και ο συνδυασμός της Ελιάς διατηρηθεί πάνω από το 5%-6%.

2. Θα επηρεαστεί -αρχικά τουλάχιστον- έντονα αρνητικά, σε περίπτωση που προκύψει εκλογικό αποτέλεσμα το οποίο να οδηγεί σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Αυτό θα μπορούσε να γίνει αν ο ΣΥΡΙΖΑ υπερκεράσει τη Νέα Δημοκρατία με πολλές ποσοστιαίες μονάδες ή αν προκύψει μια κάπως μικρότερη υπεροχή, με το ποσοστό της Ελιάς ωστόσο να πέφτει χαμηλότερα από το 5%.

3. Σε οποιαδήποτε ενδιάμεση περίπτωση, θα βαρύνει η γενικότερη εικόνα που θα προκύψει μετά και τη συνεκτίμηση των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, αλλά το σίγουρο είναι πως από την επόμενη μέρα το ζήτημα του πολιτικού ρίσκου θα μας απασχολεί σε συχνότερη βάση, τουλάχιστον μέχρι νεωτέρας.

Οι εκτιμήσεις των ξένων

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν πως οι ξένοι επενδυτές έδειξαν έμπρακτα ότι δεν συμμερίζονται έντονα τα σενάρια του πολιτικού ρίσκου, με το να επενδύσουν πολύ πάνω από 10 δισεκατομμύρια ευρώ σε ελληνικές μετοχές και ομόλογα (κρατικά και ιδιωτικά) από το τελευταίο δεκαήμερο του Μαρτίου έως σήμερα. Αυτό όμως δεν σημαίνει τελικά ότι δεν υπάρχει ο παράγοντας του πολιτικού κινδύνου.

Οι εκτιμήσεις των ξένων επενδυτικών οίκων δείχνουν ότι υπάρχει επιφυλακή για το αποτέλεσμα, αλλά όχι μεγάλη ανησυχία. Ωστόσο, στην πιθανότητα που ο ΣΥΡΙΖΑ βγει σημαντικά ωφελημένος από το εκλογικό αποτέλεσμα, η σταθερότητα της κυβέρνησης θα δοκιμαστεί.

Η άποψη της Goldman Sachs για τις ελληνικές εκλογές έχει τη σημασία της, αφού εκτιμά ότι ενδεχόμενη μεγάλη μείωση της στήριξης για το ΠΑΣΟΚ ή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσε να απειλήσει την κυβερνητική σταθερότητα, εντούτοις κανένα σενάριο από τα δύο δεν θεωρεί εξαιρετικά πιθανό. «Ωστόσο, το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών πιθανώς θα μπορούσε να ωθήσει τους επενδυτές να αποτιμήσουν τον κίνδυνο εξόδου από το ευρώ ξανά στα ελληνικά ομόλογα και τις μετοχές αν και το εκλογικό αποτέλεσμα του α' γύρου των δημοτικών εκλογών δεν αφήνει μεγάλη πιθανότητα για κάτι τέτοιο», εκτιμά ο αμερικανικός επενδυτικός οίκος.

Η Bank of America-Merrill Lynch ξεχώρισε τρία σενάρια αναφορικά με τα πολιτικά ρίσκα και τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, τα οποία επί της ουσίας συμφωνούν με την εκτίμηση της Goldman Sachs. Σημειώνει δε ότι το σενάριο, σύμφωνα με το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει τις εκλογές με μεγάλη διαφορά, θέτοντας σε κίνδυνο την κυβερνητική σταθερότητα, δεν φαίνεται πιθανό, με βάση τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων.

Η UBS υπογραμμίζει ότι μεγάλη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα διαταράξει τις ισορροπίες στην εσωτερική πολιτική σκηνή και ενδεχομένως και τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα. 

Η Citi, σε έκθεσή της, προειδοποιεί για πιθανή αύξηση του πολιτικού ρίσκου, καθώς όπως υπογραμμίζει ότι πιθανή ήττα του κυβερνητικού συνασπισμού ίσως αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση.  

Τέλος η Wood & Co, στα δικά της σενάρια για τις εκλογές, επισημαίνει την ύπαρξη του πολιτικού ρίσκου και το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, ωστόσο θεωρεί ότι ακόμα και αν αυτό συμβεί, δεν θα είναι το τέλος του κόσμου, ούτε το τέλος της ελληνικής ανάκαμψης.

Η επόμενη μέρα

Γενικότερα, υπάρχουν πολλοί επιχειρηματίες που έχουν σημαντικές αποκλίσεις σε μια σειρά από οικονομικά θέματα με τον ΣΥΡΙΖΑ και γι' αυτό δεν θα επιθυμούσαν τη διακυβέρνηση της χώρας από τη σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση. Τέτοια θέματα είναι για παράδειγμα οι ιδιωτικοποιήσεις, τα ΣΔΙΤ, το θεσμικό πλαίσιο στην αγορά εργασίας και ο δεύτερος ασφαλιστικός πυλώνας.

Κάποιοι άλλοι επιχειρηματίες, βέβαια, θεωρούν πως μια διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα άλλαζε σημαντικά την ουσία της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής στη χώρα και μάλιστα θα μπορούσε να περιορίσει ως ένα βαθμό τις αντιδράσεις του συνδικαλιστικού κινήματος. Και από την άλλη πλευρά, η πλειονότητα του επιχειρηματικού κόσμου είναι δυσαρεστημένη από τη σημερινή οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, ειδικότερα στα μέτωπα της υπερφορολόγησης του κόστους (και όχι των κερδών), της γραφειοκρατίας, των συχνότατων θεσμικών αλλαγών, των καθυστερήσεων στην προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών.

Ωστόσο, στην παρούσα φάση, ο πολιτικός κίνδυνος δεν στηρίζεται τόσο σε μια πιθανή ανάληψη της διακυβέρνησης από το κόμμα του κ. Αλέξη Τσίπρα (ευρωεκλογές έχουμε...) όσο στην περιπέτεια όπου ενδεχομένως να εισέλθει η χώρα σε περίπτωση διεξαγωγής πρόωρων εκλογών, καθώς θα υπάρξουν πιθανότατα καθυστερήσεις:

* Στην προώθηση των έργων του ΕΣΠΑ και στην απορρόφηση των αντίστοιχων κονδυλίων (κατασκευές, πληροφορική).

* Στην υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων και γενικότερα στην προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό.

* Στην προώθηση αλλαγών και στη βελτίωση της ψυχολογίας, προκειμένου να αρχίσει να ανακάμπτει ως ένα βαθμό η εγχώρια ζήτηση.

Αν γίνουν πρόωρες εκλογές, όλα αυτά θα καθυστερήσουν τουλάχιστον για έξι μήνες, ακόμη κι αν στο τέλος της όλης διαδικασίας δεν προκύψει αλλαγή κυβερνητικού σχηματισμού...

Τι θα γίνει όμως αν μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές τελικά δεν προκύψει κυβερνητικό σχήμα; Τι θα γίνει, επίσης, αν μετά τις εκλογές της προσεχούς Κυριακής δεν πάμε εκ νέου στις κάλπες, αλλά έχουμε μια κυβέρνηση που θα δεν θα τολμά να λάβει κανένα ουσιαστικό μέτρο;

Άλλα στελέχη επιχειρήσεων εκτιμούν πως αν θα έπρεπε οπωσδήποτε να γίνουν πρόωρες εκλογές, ένας καλός χρόνος διεξαγωγής τους θα μπορούσε να είναι η αρχή του επόμενου έτους, με αφορμή την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. «Θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξει κυβέρνηση μέχρι το τέλος του 2014, για να συμφωνήσει και να υπογράψει την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους με τους Ευρωπαίους εταίρους», ανέφερε χαρακτηριστικά στέλεχος εισηγμένης από τον χώρο της βιομηχανίας.

Τι ζητά η αγορά

Το ελληνικό χρηματιστήριο εδώ και αρκετές συνεδριάσεις επηρεάζεται από το πολιτικό ρίσκο και την επάνοδο της πολιτικής αβεβαιότητας στο προσκήνιο. Την ίδια χρονική στιγμή, οι αποδόσεις των ελληνικών δεκαετών ομολόγων, με αφορμή βέβαια και την εγκύκλιο φορολόγησής τους που τελικά ανακλήθηκε, αυξήθηκαν αισθητά από το 5,98% στις 10 Απριλίου στο 6,86% στις 16 Μαΐου, πριν υποχωρήσουν εκ νέου στο 6,5%, δείχνοντας ότι το πολιτικό θερμόμετρο δεν ευνοεί τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία (assets).

Παρότι η ελληνική οικονομία δείχνει τάσεις σταθεροποίησης (η πτώση του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο ήταν μόνο 1,1%) και έτσι ο στόχος της επιστροφής σε θετικό έδαφος το 2014 φαντάζει εφικτός, τυχόν πολιτική εμπλοκή θα έχει σημαντικές επιπτώσεις.

Παράλληλα, η κατάσταση της οικονομίας έχει ενισχυθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς οι αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών έχουν καταστήσει τους ισολογισμούς των τραπεζών ισχυρότερους, με τους δείκτες EBA Core Tier 1 άνω του 15%, ενώ και οι συνθήκες ρευστότητας έχουν βελτιωθεί, με πολλές επιχειρήσεις αλλά και το ίδιο το ελληνικό Δημόσιο να ανακτά πρόσβαση εκ νέου στις αγορές.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το θετικό σενάριο για την ελληνική οικονομία, περιλαμβάνει:

* Ομαλή εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού με επίτευξη -ή ακόμη καλύτερα με θετική υπέρβαση- των δημοσιονομικών στόχων που έχουν τεθεί.

* Μετάβαση της οικονομίας σε θετικό επίπεδο ανάπτυξης, με αρχή το δεύτερο ή έστω το τρίτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς.

* Συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους για αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους μέσα στο φθινόπωρο, με αποτέλεσμα τη μείωση των ετήσιων τοκοχρεολυτικών δόσεων που θα καλείται η Ελλάδα να καταβάλλει τα επόμενα χρόνια.

* Διάθεση των πλεοναζόντων κεφαλαίων είτε για χρηματοδότηση επιπλέον δημόσιων επενδύσεων είτε κυρίως για μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων και ιδίως εκείνων που αυξάνουν το κόστος παραγωγής (π.χ. ενέργεια).

* Σταδιακή επιστροφή των καταθέσεων, μερική τόνωση της ρευστότητας στην οικονομία και χρηματοδότηση πολλών επιχειρήσεων από κεφάλαια του εξωτερικού.

* Στροφή της παραγωγής σε οικονομικές δραστηριότητες όπου η χώρα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα (βλέπε αναπτυξιακό σχέδιο που ανακοίνωσε η κυβέρνηση).

Από την άλλη πλευρά βέβαια, ο φόβος είναι ότι όλα αυτά είτε δεν θα γίνουν, είτε θα γίνουν σε πολύ αργό τέμπο, με αποτέλεσμα η όποια ανάκαμψη παρατηρηθεί να είναι αναιμική και να μη γίνει αντιληπτή από το μέσο νοικοκυριό, δηλαδή από τον μέσο ψηφοφόρο. Σύμφωνα με την εκτίμηση αυτή, το πολιτικό ρίσκο θα παραμείνει ζωντανό ανεξάρτητα από οποιοδήποτε εκλογικό αποτέλεσμα έχουμε την προσεχή Κυριακή και απλώς θα δούμε τους τρέχοντες προβληματισμούς να επανέρχονται στο προσκήνιο το προσεχές φθινόπωρο ή έστω στις αρχές του 2015.