Επαγγελματίες επενδυτές: Τι ισχύει, τι θα αλλάξει

Τη χρήση του 2015 θα αφορούν τα κριτήρια της εγκυκλίου του Υπουργείου Οικονομικών σχετικά με τους επαγγελματίες (επιτηδευματίες) επενδυτές, όπερ σημαίνει ότι θα αναγραφούν στη φορολογική δήλωση του 2016.

Αρμόδιες πηγές εξηγούν τη διαδικασία: Το 2014 βλέπουμε αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Το 2015 ο υπόχρεος θα πρέπει να γράψει στα βιβλία τα τυχόν έσοδα, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Τα έσοδα αυτά αποτυπώνονται στις φορολογικές δηλώσεις του 2016, οπότε και καταβάλλεται ο φόρος.

Επίσης, αναμένεται διόρθωση σύμφωνα με την οποία θα απαλλάσσονται ρητώς τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα που θα επενδύουν σε όλα τα χρηματοπιστωτικά μέσα και όχι μόνο σε ομόλογα όπως αναφέρεται σήμερα, κίνηση που έχει ως στόχο να μην υπάρξει περίπτωση να ενταχθούν σε αυτό το καθεστώς συμμετέχοντες στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών.

Ως προς το τελευταίο, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και το Χρηματιστήριο έχουν επισημάνει στο Υπουργείο Οικονομικών πως «η διάταξη του δεύτερου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 21 του Ν.4172/2013 (τεκμήριο επιχειρηματικής δραστηριότητας – 3 ομοειδείς συναλλαγές, εντός 1 εξαμήνου), λόγω της γραμματικής διατύπωσης του τρίτου εδαφίου, εξακολουθεί να εφαρμόζεται σε χρηματοπιστωτικά μέσα του ν. 3606 (όπως τα ΔΑΚ/ETFs, τα Δικαιώματα Προτίμησης από Α.Μ.Κ. κ.ά.) που διαπραγματεύονται ήδη στην οργανωμένη αγορά του Χ.Α., και τα οποία δεν αποτελούν τίτλους του άρθρου 42 του Ν.4172/2013». Προκειμένου να διορθωθεί το παραπάνω προβληματικό αποτέλεσμα οι φορείς ζητούν να εκδοθεί σύντομα η εξής διόρθωση: «Οι διατάξεις του τρίτου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 21 του Ν.4172/2013 δεν εφαρμόζονται για τις συναλλαγές που αφορούν σε χρηματοπιστωτικά μέσα του ν. 3606/2007, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε Οργανωμένη Αγορά ή Πολυμερή Μηχανισμό Διαπραγμάτευσης (ΠΜΔ) ή άλλο διεθνώς αναγνωρισμένο χρηματιστηριακό θεσμό».

Οι ασάφειες

Η εγκύκλιος άναψε φωτιές στην αγορά και προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις καθώς, εκτός των άλλων, περιέχει αδιευκρίνιστα σημεία σε ό,τι αφορά τον ορισμό του «επητηδευματία επενδυτή» ο οποίος σύμφωνα με το σχετικό κείμενο θα πρέπει αθροιστικά: α) να πραγματοποίησε κατά μέσο όρο τουλάχιστον 10 συναλλαγές, συνολικής αξίας τουλάχιστον διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ, ανά τρίμηνο, στη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων τριμήνων και β) η αξία χαρτοφυλακίου των τίτλων αυτών του φορολογούμενου, οριζόμενου ως καταθέσεις μετρητών συν τίτλους, υπερβαίνει τις πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ, σε μία τουλάχιστον χρονική στιγμή στη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων τριμήνων.

Για την καλύτερη δυνατή λύση, σε σχέση με άλλες που πρότεινε η τρόικα, κάνουν λόγο κύκλοι του Υπουργείου, για σαφή διάθεση της κυβέρνησης να φορολογήσει όσους έχουν αυξημένη επενδυτική δραστηριότητα κάνει λόγο η αγορά.

Ωστόσο σημειώνουν ότι είναι «ελληνική αποκλειστικότητα» η ύπαρξη τεκμηρίου επιχειρηματικής δραστηριότητας στην κεφαλαιαγορά. Σε καμία χώρα δεν έχει νομοθετηθεί προφίλ που να εξαναγκάζει κάποιον να χαρακτηριστεί επαγγελματίας επενδυτής. Αντίθετα, προβλέπονται και εφαρμόζονται άλλα μέτρα όπως η μεγαλύτερη φορολόγηση των βραχυπρόθεσμων κερδών.

Χρηματιστές δηλώνουν προβληματισμένοι σχετικά με το τι τελικά υπερισχύει: Απαλλαγή από φόρο υπεραξίας σε περιπτώσεις όπου οι συναλλαγές αφορούν ποσοστό κάτω του 0,5% του μετοχικού κεφαλαίου μίας εταιρείας ή οι παραπάνω προϋποθέσεις;

Η μία περίπτωση δεν συνδέεται με την άλλη. Εάν κάποιος πληροί αθροιστικά τα δύο κριτήρια του επαγγελματία, νοείται ως τέτοιος και φορολογείται με 26%.

Η έναρξη ισχύος των διατάξεων της ΠΟΛ1105/2014 από 1η/1/2014 πρακτικά σημαίνει τα εξής:

α) Το 1ο κριτήριο (κατά μέσο όρο τουλάχιστον 10 συναλλαγές συνολικής αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ, ανά τρίμηνο, στη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων τριμήνων) μπορεί να ενεργοποιηθεί για κάποιον φορολογούμενο τουλάχιστον την 1η/1/2015 ή αργότερα.

Β) Το 2ο κριτήριο (η αξία χαρτοφυλακίου των τίτλων αυτών, ως καταθέσεις μετρητών συν τίτλους, υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ, σε μία τουλάχιστον χρονική στιγμή στη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων τριμήνων) μπορεί να ενεργοποιηθεί οποιαδήποτε στιγμή από 1η/1/2014 και μετά. Επισημαίνεται ότι η αξία χαρτοφυλακίου, στο σκέλος του υπολοίπου κατατεθειμένων μετρητών αφορά το υπόλοιπο στον cash account της ΕΠΕΥ όπου ο φορολογούμενος τηρεί το χαρτοφυλάκιο τίτλων του.

γ) Κατά συνέπεια, για τους φορολογούμενους που αθροιστικά πληρούν τα ανωτέρω κριτήρια, η φορολόγηση του εισοδήματός τους από υπεραξία μεταβίβασης τίτλων θα εφαρμοστεί τουλάχιστον από τη χρήση 2015, με τη δήλωση το 2016.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι αν και άλλες ανεπτυγμένες αγορές του εξωτερικού εφαρμόζουν πολιτική υψηλότερης φορολόγησης της υπεραξίας ανάλογα με το προφίλ της συναλλακτικής δραστηριότητας (λ.χ. day trading ή high frequency trading), καμία δεν υποχρεώνει τους αντίστοιχους φορολογούμενους στην έναρξη «επιχειρηματικής δραστηριότητας». Από την άλλη, κατά κανόνα, δεν εφαρμόζεται παράλληλα ο φόρος υπεραξίας και ο φόρος συναλλαγών.

Στη δε περίπτωση της Ελλάδας, όπου εφαρμόζεται ένας υψηλός συντελεστής φόρου συναλλαγών πώλησης μετοχών (0,20%), η φορολογική πολιτική στην υπεραξία από μεταβίβαση τίτλων επιβάλλεται να εφαρμόζεται με ευρύτατες απαλλαγές για να μειώνονται οι επιπτώσεις στη ρευστότητα της αγοράς

Έντονη αντίδραση από τον ΣΜΕΧΑ

Έντονη είναι και η αντίδραση του ΣΜΕΧΑ για το θέμα. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε αναφέρει τα εξής:

1) Η εγκύκλιος του Υπουργείου Οικονομικών ως προς τον ορισμό επιτηδευματιών των επενδυτών ελήφθη χωρίς να γίνει η αναγκαία διαβούλευση με όλους τους φορείς και με το Δ.Σ. του ΣΜΕΧΑ.

2) Η εμμονή του Υπουργείου Οικονομικών και της τρόικας να χαρακτηρίζονται οι Έλληνες επενδυτές επιτηδευματίες είναι πρωτοφανής σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και σε όλο τον κόσμο, άλλωστε υπάρχει σαφής ερμηνεία από την Ευρωπαϊκή Οδηγία (MiFID) περί των ''ειδικών επενδυτών'', με συγκεκριμένα κριτήρια.

3) Δεν είναι δυνατόν ο χαρακτηρισμός ενός επενδυτή ως επαγγελματία από πλευράς επενδυτικού προφίλ σύμφωνα με την MiFiD να μπερδεύεται με τον χαρακτηρισμό του ως επιτηδευματία από πλευράς φορολογίας. Είναι πρωτοφανές και δείχνει άγνοια των νόμων και των κανονισμών του χρηματοπιστωτικού χώρου.

4) Σε καμιά χώρα επίσης δεν υπάρχουν διπλοί φόροι (εδώ στη χώρα μας τριπλοί φόροι):
α) συναλλαγών
β) υπεραξίας
γ) επιτηδευματία

5) Καλούμε όλους τους αρμοδίους (εκπροσώπους της τρόικας, εκπροσώπους του Υπουργείου κ.λπ.) να μας αναφέρουν σε ποια χώρα υπάρχει (που δεν υπάρχει) ο χαρακτηρισμός επενδυτή ως ''επιτηδευματία''. Η στάση του υπουργείου οδηγεί σε υπερφορολόγηση στη μοναδική μέχρι στιγμής πραγματική πύλη εισόδου κεφαλαίων στην Ελλάδα στο Χρηματιστήριο Αθηνών και μετακίνηση κεφαλαίων στο εξωτερικό, ενώ ο χαρακτηρισμός ενός επενδυτή ως επιτηδευματία έχει επιπλέον δυσμενείς επιπτώσεις στα συνταξιοδοτικά του δικαιώματα και δημιουργεί προβλήματα σε μισθωτούς.

6) Ο Σύνδεσμός μας στην προσπάθεια υπεράσπισης της ανάπτυξης της Ελλάδος σε Χρηματοπιστωτικό Κέντρο καλεί την κυβέρνηση όπως αντιληφθεί το μεγάλο πρόβλημα που δημιουργείται στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας και στη λειτουργία της αγοράς μας και δηλώνει πως θα αγωνιστεί με όλα του τα νόμιμα μέσα για την ανάκληση του χαρακτηρισμού των επενδυτών ως επιτηδευματιών και τον καθορισμό ενός μόνο φόρου στα πρότυπα των Διεθνών αγορών.