Οι εισηγμένες... γυρίζουν σελίδα

Λίγο πριν ξεκινήσει η περιβόητη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας -σύμφωνα με τις προβλέψεις της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- μεγάλο μέρος των εισηγμένων εταιρειών εμφανίζεται υγιές, ανανεωμένο, διεθνοποιημένο και έτοιμο να εκμεταλλευθεί τις όποιες νέες ευκαιρίες παρουσιαστούν.

Την ίδια ώρα, οι ξένοι επενδυτές παραμένουν ζεστοί για μετοχές και ομόλογα από την Ελλάδα και αρκετοί από αυτούς θα ήταν διατεθειμένοι -κάτω από προϋποθέσεις- να βάλουν ακόμη πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη. Από την άλλη πλευρά, όλοι αντιλαμβάνονται πως οι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία και το Χ.Α. δεν έχουν εξαλειφθεί (π.χ. πολιτικός κίνδυνος, φόβος για συνέχιση της ύφεσης και στο δεύτερο μισό του 2014), ωστόσο η αγορά επιμένει να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο...

Τα αποτελέσματα του 2013 ήταν πολύ καλά για μεγάλο ποσοστό των εισηγμένων εταιρειών, που φαίνεται να πατάει καλά στα πόδια του, λίγο πριν (όπως ελπίζεται) ξεκινήσει η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Από μια προσεκτική ματιά στα οικονομικά αποτελέσματα των εισηγμένων, προκύπτει πως από τις 221 εταιρείες:

* Πάνω από τριάντα όμιλοι έκλεισαν το 2013 με θετικό καθαρό ταμείο, δηλαδή με διαθέσιμα τα οποία υπερέβαιναν το σύνολο των τραπεζικών τους υποχρεώσεων.

* Πάνω από 25 εταιρείες κατάφεραν να επιστρέψουν σε κερδοφόρο αποτέλεσμα, μέσα από λειτουργικά αποτελέσματα, διακόπτοντας τη ζημιογόνο πορεία που είχαν σημειώσει μέχρι το 2012.

* 80 εισηγμένες ήταν κερδοφόρες, νούμερο που θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερο αν δεν λογιστικοποιούνταν απομειώσεις ακινήτων, αναβαλλόμενες και έκτακτες φορολογίες, αν δεν είχαμε εξαιρετικά χαμηλά διεθνή περιθώρια διύλισης, αν...

Με άλλα λόγια υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων (μεταξύ αυτών και αρκετές που εμφάνισαν ζημιογόνα αποτελέσματα) με πολύ ισχυρά οικονομικά αποτελέσματα, που έχουν εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά τους και επιπρόσθετα μπορούν να ελπίζουν σε «καλύτερες μέρες», στο βαθμό που βελτιωθούν τα πράγματα στη χώρα.

Οι εταιρείες αυτές έχουν προσαρμοστεί τα τελευταία χρόνια, μειώνοντας το μέγεθός τους, αναδιαρθρώνοντας τον τρόπο λειτουργίας τους, αναπτύσσοντας την εξωστρέφειά τους, επεκτεινόμενες σε νέες δραστηριότητες και φυσικά περιορίζοντας την έκθεσή τους στον τραπεζικό δανεισμό λόγω της έμφασης που έδωσαν στο μέτωπο των ταμειακών ροών.

Η παραπάνω εικόνα συμπληρώνεται από τις τράπεζες, τις οποίες τώρα οι ξένοι αναλυτές (και κυρίως οι ξένοι επενδυτές, που βάζουν το χέρι στην τσέπη) δεν θεωρούν πλέον «ζόμπι», αλλά υποσχόμενες μετοχές, αγνοώντας πια (ή έστω υποβαθμίζοντας κατά πολύ) τον κίνδυνο του νομίσματος και το μεγάλο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Υπάρχουν φυσικά και εισηγμένες εταιρείες του Χ.Α. που αντιμετωπίζουν δυσεπίλυτα οικονομικά προβλήματα, αρκετές εκ των οποίων πολύ δύσκολα θα αποφύγουν τελικά το λουκέτο. Οι περιπτώσεις αυτές προσφέρονται για εκείνους τους επενδυτές που έχουν τη διάθεση να αναλάβουν το σχετικό ρίσκο.

Ένα άλλο θετικό στοιχείο για τις εταιρείες του Χ.Α. έγκειται στο ότι -σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις- τα φετινά αποτελέσματα των εισηγμένων θα είναι κατά μέσο όρο σαφώς καλύτερα από τα αντίστοιχα περσινά. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα συμβάλουν παράγοντες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται:

* Οι επιδράσεις από την επανεκκίνηση των οδικών αξόνων σε πάνω από δέκα εισηγμένες εταιρείες.
* Οι προσδοκίες για αυξημένη τουριστική δραστηριότητα.
* Οι -περιορισμένες έστω- μειώσεις στο κόστος ενέργειας.
* Οι προβλέψεις για κάποια μικρή υποχώρηση στα επιτόκια χορηγήσεων.
* Η συνέχιση των πολιτικών περιορισμού του λειτουργικού κόστους.
* Η απουσία -ή καλύτερα η μείωση- των έκτακτων ζημιών που ενέγραψαν οι εισηγμένες εταιρείες το 2013.

Η χρονιά των turn around stories

Διψήφιος αριθμός εισηγμένων εταιρειών (27) κατάφερε το 2013 να επιστρέψει σε κερδοφόρο αποτέλεσμα, παρά την ένταση της ύφεσης που επικράτησε πέρυσι στην οικονομία! Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί θετικές προοπτικές για τις συγκεκριμένες εταιρείες, στην περίπτωση που η εγχώρια οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει.

Οι βασικότεροι λόγοι που οδήγησαν στην επιστροφή των εταιρειών αυτών στην κερδοφορία, είναι συνήθως ένας ή περισσότεροι από τους παρακάτω:

1. Η πολιτική περικοπών δαπανών που ξεκίνησε να υλοποιείται από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, σε συνδυασμό με ένα γενικότερο πρόγραμμα αναδιοργάνωσης (Πετρόπουλος, ΕΛΤΡΑΚ, CPI, Νάκας).

2. Η μείωση των χρηματοοικονομικών εξόδων λόγω της έμφασης που δίνουν οι εταιρείες στο μέτωπο των ταμειακών ροών.

3. Η άμβλυνση του ανταγωνισμού, καθώς σειρά επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα έχουν αποχωρήσει -μερικώς ή και πλήρως- από την αγορά.

4. Η τόνωση του τουριστικού ρεύματος που παρατηρήθηκε πέρυσι (Λάμψα, Ιονική Ξενοδοχειακή, Αεροπορία Αιγαίου).

5. Οι μειωμένες αρνητικές υπεραξίες και απομειώσεις που ενεγράφησαν σε σύγκριση με την προηγούμενη χρήση (MIG Real Estate) ή και η εγγραφή θετικών έκτακτων αποτελεσμάτων (Βαρβαρέσος, ΒΑΛΚΑΝ).

6. Ανάπτυξη δραστηριοτήτων είτε στην εγχώρια αγορά (Entersoft, Q&R, Δομική Κρήτης) είτε στις αγορές του εξωτερικού (Kleemann, Ευρωσύμβουλοι, Cyclon).

Θετικά μηνύματα, χαμηλοί τόνοι

Χαρακτηριστικό στοιχείο των πρόσφατων λογιστικών καταστάσεων των εισηγμένων εταιρειών είναι η σαφώς επιφυλακτική στάση που τηρούν οι περισσότερες διοικήσεις σχετικά με τις μελλοντικές προοπτικές των οικονομικών τους αποτελεσμάτων.

Ενώ δηλαδή οι περισσότεροι managers πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης έσπευδαν να δώσουν ένα θετικό τόνο στο κομμάτι των προσδοκιών (και πολύ συχνά τέντωναν τα πράγματα προς την αισιόδοξη πλευρά), ενώ στις αρχές του 2009 πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευδαν να προβλέψουν πως η οικονομία θα έβγαινε από την κρίση από το φθινόπωρο του ίδιου έτους ή άντε από το 2010, σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.

Ακόμη και σε κλάδους που θα μπορούσαν να ελπίζουν σε καλύτερα νούμερα σε σχέση με τα πολύ χαμηλά επίπεδα του 2013, οι τόνοι των διοικήσεων είναι πολύ χαμηλοί. Για παράδειγμα, πολύ λίγα λόγια ακούσαμε από τις εισηγμένες οι οποίες θα ωφεληθούν άμεσα και έμμεσα από την επανεκκίνηση των οδικών αξόνων. Ή επίσης, πολύ «σιγανές» είναι οι φωνές -και από λίγες εταιρείες πληροφορικής- για τα έργα του ΕΣΠΑ που αναμένεται να ανατεθούν μέσα στη διετία 2014-2015. Η ουσία είναι πως οι διοικήσεις των περισσότερων εταιρειών:

* Εξακολουθούν ως ένα βαθμό να φοβούνται πιθανό πισωγύρισμα της οικονομίας.
* Έχουν κουραστεί από τις πολλές υποσχέσεις των πολιτικών και πλέον αναμένουν έργα.
* Πιστεύουν πως δεν έχει νόημα να καλλιεργεί κάποιος θετικές προσδοκίες που ενδεχομένως να μην επαληθευτούν ποτέ.

Η γενική εικόνα

Όπως σχολιάζει ο κ. Μάνος Χατζηδάκης, Υπεύθυνος Τμήματος Ανάλυσης της Beta Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ, το 2013 ξεκίνησε άσχημα, στην πορεία βελτιώθηκε και στο τέλος έκλεισε με σημαντικές απώλειες για τις περισσότερες εισηγμένες, αφού η εικόνα επηρεάστηκε σε σημαντικό βαθμό από μη λειτουργικούς παράγοντες και μη επαναλαμβανόμενες εγγραφές.

Σε αυτήν την εξέλιξη έχει παίξει ρόλο και η αδυναμία στο μέτωπο της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να κινηθούν πιο συντηρητικά και να φέρουν στο 2013 ζημίες και απομειώσεις για να αποφύγουν φορολογικές υποχρεώσεις και προκαταβολές φόρων.