Το 2012 ξεκινά με τους χειρότερους οιωνούς σχετικά με το εισόδημα των πολιτών, την οικονομία, το Χ.Α., τις τράπεζες και τις επενδύσεις. Οι αβεβαιότητες είναι τόσο πολλές και τόσο μεγάλες ώστε εμποδίζουν τους αναλυτές και τους επενδυτές να αγοράσουν Ελλάδα, παρά τις ιδιαίτερα χαμηλές αποτιμήσεις.

Υπάρχει ωστόσο ένα σενάριο εξελίξεων που θα μπορούσε να αντιστρέψει τα πράγματα και να δούμε έτσι τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης μετά το προσεχές καλοκαίρι. Σε μια τέτοια περίπτωση, η υπόθεση Χρηματιστήριο θα μπορούσε ίσως να αποδειχτεί ιδιαίτερα κερδοφόρος για όσους… κομάντος επιλέξουν να τοποθετηθούν στα τρέχοντα επίπεδα!

Η νέα χρονιά, λοιπόν, ξεκινά με ακόμη πιο σημαντικές δυσκολίες και τους περισσότερους αναλυτές να μιλούν για ύφεση που αρχίζει από το 2,8% και φτάνει ακόμη και σε διπλάσιο νούμερο.

Το μόνο βέβαιο είναι πως η εκκίνηση του 2012 θα γίνει με το… αριστερό, καθώς αναμένονται νέα μεγάλη αύξηση φόρων, μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών κι αυξημένη ανεργία, γεγονότα που θα οδηγήσουν σε υποχώρηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων.

Στον τομέα των επενδύσεων, όλα δείχνουν πως τίποτε δεν πρόκειται να ξεκινήσει τουλάχιστον μέσα στο πρώτο μισό του έτους, ούτε από τον δημόσιο ούτ και από τον ιδιωτικό τομέα. Η ναυτιλία αναμένεται να έχει γενικότερα δύσκολο έτος. Και οι εξαγωγές της χώρας καλούνται πλέον να γίνουν σε ένα χειρότερο ευρωπαϊκό περιβάλλον, λόγω της οικονομικής ύφεσης που σήμερα πλήττει τις περισσότερες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου.

Οι πιθανοί καταλύτες

Κάτω λοιπόν από αυτές τις συνθήκες και τους περιορισμούς, ποιο θα μπορούσε να είναι ένα θετικό σενάριο για την ελληνική οικονομία μέσα στο 2012;

1. Σε δημοσιονομικό επίπεδο, η συμφωνία του PSI+ με ταυτόχρονο πέρασμα σε πρωτογενές πλεόνασμα από τους πρώτους κιόλας μήνες.

2. Στις τράπεζες, ένας συνδυασμός κινήσεων διαχείρισης του ενεργητικού τους και άντλησης κεφαλαίων από την αγορά, με στόχο την όσο το δυνατόν μικρότερη προσφυγή στην κρατική στήριξη.

3. Σε πολιτικό επίπεδο, η λήψη των απαιτούμενων αποφάσεων για την υλοποίηση των δύο προηγούμενων στόχων, αλλά και η εμπέδωση -από την όποια κυβέρνηση αναλάβει- μιας γενικότερης αίσθησης πως η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη.

Ο συνδυασμός των τριών παραπάνω -σε περίπτωση φυσικά όπου δεν ζήσουμε ένα γενικότερο κλίμα αβεβαιότητας γύρω από το ευρώ και ολόκληρη την ευρωζώνη- θα μπορούσε:

• Να ομαλοποιήσει την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας και να δημιουργήσει κλίμα στοιχειώδους σταθερότητας, ώστε να επηρεαστεί θετικά η καταναλωτική εμπιστοσύνη και να αρχίσουν οι πρώτες ιδιωτικές επενδύσεις. Τέτοιες επενδύσεις θα μπορούσαν να προέλθουν είτε από το εξωτερικό είτε από το εσωτερικό και θα έχουν ως κίνητρο τις χαμηλές πλέον εγχώριες αποτιμήσεις και το μειωμένο κόστος εργασίας.

• Να ξεκινήσει μια στοιχειώδης χρηματοδότηση της πραγματικής ελληνικής οικονομίας από τις τράπεζες οι οποίες θα είναι κεφαλαιακά ενισχυμένες.

• Να ξεμπλοκάρει τις μεγάλες αυτοχρηματοδοτούμενες συμβάσεις, προκειμένου να τονωθεί σε κάποιον βαθμό η οικονομία.

Πότε θα μπορούσαν να γίνουν όλα αυτά; Όχι πάντως πριν από το καλοκαίρι, οπότε οι ελπίδες για τη -δειλή έστω- εκκίνηση της ανάκαμψης εντοπίζονται στο τελευταίο τρίμηνο του 2012 και αφού προηγουμένως θα έχει σημειωθεί νέα σημαντική υποχώρηση στο ΑΕΠ.

Οι πιθανές εκπλήξεις στο ταμπλό

Το 2012 στη Σοφοκλέους ξεκινά με την επενδυτική ψυχολογία στο ναδίρ. Η διαμόρφωση τάσης για την εσωτερική αγορά στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι ένας συνδυασμός των εξελίξεων στα θέματα που αφορούν την κρίση χρέους στην Ευρώπη και τις προεκτάσεις της σε πολιτικό επίπεδο αναφορικά με το κοινό νόμισμα.

Ωστόσο, αυτό που πρέπει να έχουμε υπόψη είναι ότι ιστορικά στις χειρότερες οικονομικές κρίσεις οι μετοχικές αγορές ανακάμπτουν πολύ γρηγορότερα από την πραγματική οικονομία και -το πιο σημαντικό- ίσως χωρίς… προειδοποίηση.

Η εικόνα για τις ευρωπαϊκές μετοχές, παρά τα εμφανή προβλήματα και την κρίση, παραμένει θετική για το 2012, αφού οι αγορές ομολόγων δεν χαρακτηρίζονται καθόλου ελκυστικές, ειδικά σε ένα περιβάλλον όπου τα επιτόκια έχουν δει πολύ χαμηλά επίπεδα και ο φόβος για τις τιμές των εμπορευμάτων διατηρείται. Η ηπιότερη παγκόσμια ανάπτυξη και οι ενέσεις ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες αποτελούν τις βασικές αιτίες για τις οποίες οι μετοχές είναι και φέτος οι πρώτες επιλογές των διεθνών οίκων.

Ωστόσο, σε αυτό το πιθανό θετικό κλίμα των ευρωπαϊκών αγορών, για να μπορέσει να συμμετάσχει το Χ.Α. θα πρέπει να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Από τη μια πλευρά, οι ξένοι επενδυτικοί οίκοι δεν εμφανίζονται θετικοί, τουλάχιστον για το πρώτο τρίμηνο του 2012, αφού ο κίνδυνος χρεοκοπίας δεν θα έχει εξαλειφθεί, ενώ όσο διαρκεί το ευρωπαϊκό πολιτικό στοίχημα για τη διαχείριση της κρίσης χρέους, το ελληνικό χρηματιστήριο θα είναι έρμαιο των πολιτικών αποφάσεων.

Με βάση τόσο τα προηγούμενα όσο και το καλό σενάριο, από το Χ.Α. μπορούν να ξεχωρίσουν ανά κλάδο:

• Τηλεπικοινωνίες: Η μετοχή του ΟΤΕ ξεχωρίζει από τις ελληνικές μετοχές, καθώς είναι διαπραγματεύσιμη πλέον σε όρους κεφαλαιοποίησης σε επίπεδα κοντά στο 1,3 δισ. ευρώ. Η μέση τιμή-στόχος είναι τα 8 ευρώ. Αξίζει να επισημανθεί ότι η τρέχουσα οικονομική συγκυρία μπορεί να βγάλει ενισχυμένο τον Οργανισμό στο εγγύς μέλλον, αφού κάποιοι από τον ανταγωνισμό φαίνεται πως χωλαίνουν. Φόβος το delisting από την Deutsche Telekom.

• Τυχερά παιχνίδια και κυκλικά καταναλωτικά αγαθά: Η μετοχή του ΟΠΑΠ ξεχωρίζει από τον κλάδο των τυχερών παιχνιδιών. Ιδιαίτερη έμφαση αξίζει να δοθεί στις μερισματικές αποδόσεις του ΟΠΑΠ και στη ρευστότητά του. Η εταιρεία βγαίνει ενισχυμένη με νέα παιχνίδια και μπορεί να αποτελέσει όπλο ανάπτυξης για τα επόμενα έτη. Επίσης, για τις εταιρείες Jumbo και Folli Follie το 2012 μπορεί να είναι καλύτερο. Από τη μία, η Jumbo επιδεικνύει μεγάλη ανθεκτικότητα, ενώ για τη Folli Follie η δραστηριοποίηση στο εξωτερικό μπορεί να καλύψει τις ενδεχόμενες απώλειες στην Ελλάδα. Οι δείκτες αποτιμήσεων και των δύο είναι ελκυστικοί.

• Τρόφιμα-ποτά, μη κυκλικά αγαθά: Η μετοχή της Coca Cola 3E άντεξε το 2011 και το ολοκληρώνει με ράλι. Για την Coca Cola 3E οι ρυθμοί αύξησης των EPS του 2012 δεν είναι εντυπωσιακοί, ωστόσο έχει τη γεωγραφική εξάπλωση για να ευνοηθεί από βελτίωση των συνθηκών. Για τις εταιρείες ΟΛΘ και ΕΥΑΘ οι προβλέψεις για τα κέρδη του 2012 είναι θετικές, ενώ τα περιθώρια ανόδου για τις μετοχές τους εμφανίζονται υψηλά. Το σενάριο της μετοχοποίησης θα επηρεάσει πιθανόν το 2012 και την πορεία στο ταμπλό.

• Δομικά υλικά, βασικοί πόροι και βιομηχανικά αγαθά, ενέργεια: Οι μετοχές της S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, του Μυτιληναίου και της Frigoglass από τους κλάδους των βασικών πόρων και βιομηχανικών αγαθών και, επίσης, των Ελληνικών Πετρελαίων και της Motor Oil από την ενέργεια ξεχωρίζουν. Από τον κλάδο των βασικών πόρων και βιομηχανικών υλικών, οι μετοχές της S&B και της Μυτιληναίος ξεχωρίζουν για διαφορετικούς λόγους. Για τη μετοχή της S&B, η απόδοση του 2011 είναι -4,7% ενώ τα EPS του 2012 κινούνται ανοδικά. Για τον Μυτιληναίο, το 2012 θα είναι καλύτερο από το 2011. Για τη Frigoglass, το 2011, με απόδοση -53%, ήταν πολύ κακή χρονιά μετοχικά, αλλά το περιθώριο ανόδου παραμένει στο 25% βάσει της μέσης τιμής-στόχου.

Πέραν αυτών των μετοχών, τη θετική έκπληξη θα μπορούσαν να κάνουν και πολλές άλλες, από τη στιγμή όπου θα εμπεδωθεί ένα γενικότερο κλίμα σταθερότητας στη χώρα. Μεταξύ αυτών και κάποιες εταιρείες χαμηλής κεφαλαιοποίησης, που μέχρι σήμερα έχουν δείξει ικανές να διαχειριστούν χωρίς σημαντικές απώλειες τις επιπτώσεις από την οικονομική κρίση.