** Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις αποδόσεις των Δεικτών του ΧΑ τον Δεκέμβριο, στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό"


Tο κλίμα στο εξωτερικό σχετικά με τις αντοχές των ελληνικών δημόσιων οικονομικών μπορεί μεν να βελτιώθηκε, ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. να ανέκαμψε και τα spreads των κρατικών ομολόγων να περιορίστηκαν, ωστόσο κανείς δεν αποκλείει ότι μέσα στην τρίμηνη εκεχειρία που λάβαμε από τις αγορές, δεν θα ζήσουμε και στιγμές «σποραδικών εχθροπραξιών»…

Αυτό άλλωστε έγινε κιόλας φανερό, καθώς λίγα μόλις 24ωρα μετά τις δηλώσεις στήριξης των κοινοτικών αξιωματούχων, δύο εκθέσεις για τις ελληνικές τράπεζες και μια φημολογούμενη υποβάθμιση της οικονομίας μας από τη Moody’s ήταν σε θέση να φέρουν για ένα διήμερο «τα πάνω-κάτω» τόσο στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, όσο και στην αγορά ομολόγων.

Οι δύο αυτές εκθέσεις –της Goldman Sachs και της UBS- όχι μόνο υποβάθμισαν τις τιμές-στόχους για τις ελληνικές τράπεζες, αλλά προχώρησαν και σε κάτι παραπάνω:

Η πρώτη αμφισβήτησε το growth των ελληνικών ομίλων και της ελληνικής οικονομίας σε βάθος χρόνου, ενώ η δεύτερη αμφέβαλε έντονα για το κατά πόσο η νέα κυβέρνηση της χώρας θα μπορέσει να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα από το 2011 και μετά.

Κοινό στοιχείο τέλος των δύο εκθέσεων, ήταν οι εκτιμήσεις τους για αύξηση της φορολογίας προς τις τράπεζες ή/και τις επιχειρήσεις, οι οποίες προκάλεσαν και την απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών ότι «δεν αλλάζουν οι φορολογικοί συντελεστές, ωστόσο ισχύει, όμως, και η έτερη δέσμευση, ότι, δηλαδή, δεν θα διατηρηθούν οι οποιεσδήποτε χαριστικές ρυθμίσεις του παρελθόντος. Και το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί ζήτημα του κοινωνικού διαλόγου που ξεκινά σύντομα για το φορολογικό, με στόχο την κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή το Μάρτιο».

Κοινό στοιχείο επίσης των αναλυτών και των διεθνών οίκων ότι δεν έχουν ακόμη πειστεί για το κατά πόσο η ελληνική κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να αψηφήσει το λεγόμενο πολιτικό κόστος και να λάβει ουσιαστικά και διατηρήσιμα μέτρα προκειμένου να επιλύσει μέσα στα επόμενα χρόνια, «μια για πάντα» το πρόβλημα του τεράστιου δημοσιονομικού ελλείμματος.

Έτσι, οι αγορές περιμένουν την υποβολή του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής της οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιανουάριο, αλλά κυρίως τα περιεχόμενα των νομοσχεδίων για το ασφαλιστικό και το φορολογικό, προκειμένου να αξιολογήσουν τις πραγματικές προθέσεις της ελληνικής κυβέρνησης.

Χέρι-χέρι με τα macros

Το βασικότερο συμπέρασμα του τελευταίου διμήνου είναι ότι οι τιμές των ελληνικών μετοχών (σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε κατά το παρελθόν) άρχισαν πλέον να επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την πορεία των μακροοικονομικών στοιχείων της χώρας.

Στις μέρες μας, το μακροοικονομικό story της χώρας μας είναι σε θέση να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη Σοφοκλέους και αυτό για δύο τουλάχιστον λόγους:

Πρώτον, γιατί τα περιοριστικά μέτρα που θα υποχρεωθεί να λάβει η κυβέρνηση θα επηρεάσουν αρνητικά τη ζήτηση στην πραγματική οικονομία, σε μια περίοδο που ήδη πλήττεται από την κρίση. Δεν είναι τυχαίο ότι τα μηνύματα των παραγόντων της αγοράς είναι ολοένα και πιο αρνητικά, ενώ όσοι περίμεναν τόνωση της αγοράς από το τέταρτο φετινό τρίμηνο ήδη έχουν αλλάξει γνώμη και μάλιστα έχουν κατεβάσει και τον πήχη των προσδοκιών για το 2010. Όλη αυτή η κατάσταση δεν μπορεί παρά να επιδράσει δυσμενώς στην κερδοφορία των εισηγμένων εταιρειών που απευθύνονται κυρίως στην εγχώρια αγορά, τουλάχιστον μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους.

Και δεύτερον (και ίσως κυριότερο σε ό,τι αφορά την πορεία του Γενικού Δείκτη) γιατί σε περίπτωση που η δημοσιονομική εκτροπή της χώρας πάρει ευρύτερες διαστάσεις, τότε και οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά της Σοφοκλέους, κάθε άλλο παρά αλώβητες θα μείνουν.

Το μόνο θετικό είναι ότι οι τιμές των ελληνικών μετοχών έχουν ήδη προεξοφλήσει ένα σημαντικό ποσοστό του αρνητικού σεναρίου, οπότε οι επενδυτές μπορούν να προσδοκούν κέρδη, αν τελικά η χώρα καταφέρει να αντιμετωπίσει και αυτό το εμπόδιο.

Το «παιχνίδι» στις τράπεζες

Οι διοικήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων, από την πλευρά τους, έχουν δίκιο όταν υποστηρίζουν πως οι δείκτες φερεγγυότητάς τους είναι ισχυροί και δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως με την άποψη αυτή συμφωνεί το σύνολο των αναλυτών -Ελλήνων και ξένων. Εκεί που υπάρχει διχογνωμία, είναι στο κατά πόσο οι ελληνικοί όμιλοι θα είναι σε θέση να ξεκινήσουν από το 2010 μια νέα περίοδο σημαντικής ανάπτυξης για τις κερδοφορίες τους.

Από την άλλη πλευρά, όμως, τα πιστωτικά ιδρύματα θα αναγκαστούν να... βρέξουν τα πόδια τους σε περίπτωση που μέσα στο 2010 επιδεινωθούν οι προσδοκίες γύρω από τα μακροοικονομικά δεδομένα.

- Πρώτα απ’ όλα, γιατί τα χαρτοφυλάκιά τους είναι φορτωμένα με κρατικά ομόλογα, η αποτίμηση των οποίων θα μειωθεί σημαντικά, αν τα spreads των ελληνικών τίτλων ανέβουν κι άλλο.

- Δεύτερον, διότι σε περίπτωση ανόδου του κόστους χρήματος για το ελληνικό δημόσιο, θα αυξηθεί κάπως και το κόστος με το οποίο αντλούν κεφάλαια οι τράπεζες. Κι αυτό γιατί ακόμη και αν το Δημόσιο δεν αποφασίσει να ανταγωνιστεί άμεσα τα πιστωτικά ιδρύματα μέσω της έκδοσης λαϊκών ομολόγων (γεγονός που φαίνεται ότι τελικά δεν θα συμβεί), αυτά θα αντλούν ακριβότερο χρήμα από τις αγορές του εξωτερικού (wholesale funding).

- Και τρίτον, γιατί όσο περιορίζονται τα εταιρικά κέρδη και πιέζεται η ευρύτερη αγορά, τόσο περισσότερο θα δυσκολευτούν οι ελληνικές τράπεζες να εισπράξουν τα δάνεια που έχουν χορηγήσει. Και αν με βάση τα σημερινά δεδομένα το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων κορυφωθεί κάπου στα μισά του 2010, ίσως τα πράγματα να είναι χειρότερα στην περίπτωση που η πραγματική οικονομία «καθίσει» περισσότερο...


«ΠΡΑΣΙΝΟΣ» Ο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟ Χ.Α.

Με το δεξί ξεκίνησε το Χ.Α. αλλά και οι διεθνείς αγορές τον τελευταίο μήνα του 2009, ημέρες ιδιαίτερες για τους επενδυτές αφού γίνεται και ο απολογισμός του έτους. Τη φετινή χρονιά, ωστόσο, το year end rally μπορεί να κρύβει παγίδες ή ίσως να μην έρθει καθόλου, αφού τα κέρδη από την αρχή του έτους είναι υψηλά, γεγονός που μπορεί να... ανάψει το φιτίλι των πωλήσεων ανά πάσα στιγμή. Από την άλλη πλευρά, όμως, η παράδοση είναι με το μέρος των χρηματιστηρίων καθώς ο Δεκέμβριος είθισται να είναι από τους πιο θερμούς επενδυτικούς μήνες, ωστόσο η μείωση των συναλλαγών που παρατηρείται μπορεί να αποβεί μπούμερανγκ στην ανοδική διάθεση.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, ο Γενικός Δείκτης ακολουθεί πιστά την παράδοση που θέλει ο Δεκέμβριος να είναι μήνας ανόδου για τις μετοχικές αγορές. Από τον Δεκέμβριο του 1989 έως και το 2008 13 φορές ο Γ.Δ. έκλεισε με θετικό πρόσημο και 7 φορές με αρνητικό και ο μέσος όρος των αποδόσεων διαμορφώνεται στο 2,2%. Ο δείκτης της υψηλής κεφαλαιοποίησης (με στοιχεία από τον Δεκέμβριο του 1997) έχει σημειώσει κατά μέσο όρο απόδοση για τον Δεκέμβριο 2,5%, ενώ στις 10 από τις 13 φορές το πρόσημο είναι θετικό και μόλις 3 φορές αρνητικό.

Σύμμαχος σε αυτήν τη θετική παράδοση είναι οι μεγάλες ξένες αγορές. Ο Δεκέμβριος είθισται να είναι ένας πολύ καλός μήνας για τις μετοχές του S&P 500 αλλά και του γερμανικού DAX. Ο S&P 500 για την 20ετία δείχνει ότι ενισχύεται τον Δεκέμβριο στα 17 από τα 20 τελευταία έτη, ενώ ο μέσος όρος της απόδοσής του διαμορφώνεται στο 2,1% (στοιχεία της FactSet). Κατά τη διάρκεια των 20 τελευταίων Δεκεμβρίων ο βρετανικός FTSE 100 έχει ενισχυθεί στους 18, ενώ ο μέσος όρος των κερδών του διαμορφώνεται στο 2,2%. Ο DAX σημειώνει κέρδη κατά μέσο όρο 2,9%, υψηλότερα τόσο από τον S&P 500 όσο και από τον FTSE 100.

Για την εγχώρια αγορά μετοχών ο καλύτερος Δεκέμβριος της εικοσαετίας ήταν το 1993, όταν τα κέρδη του προσέγγισαν το 9,5%, ενώ με διαφορά ο χειρότερος ήταν ο περυσινός, με απώλειες 6,6%. Ωστόσο ένα στοιχείο που μπορεί να φοβίσει τους εγχώριους συμμετέχοντες στο Χ.Α. είναι η τάση αυτονόμησής του σε σχέση με τον S&P 500 από το 2005. Τον Δεκέμβριο του 2005 είχαμε κέρδη 6,5% για τον Γ.Δ. και οριακές απώλειες για τον S&P 500, το 2006 4,1% κέρδη για το Χ.Α. και 1,3% για τον S&P 500, το 2007 +2,5% εδώ, -0,9% στις ΗΠΑ και τέλος πέρυσι σημειώθηκε -6,6% για τον βασικό χρηματιστηριακό δείκτη και +0,8% για τον S&P 500.

Τέλος, μία ακόμα σημαντική μεταβλητή που μπορεί να επηρεάσει τον τρέχοντα μήνα είναι η πορεία του δολαρίου που είθισται να είναι πτωτική, ενώ ειδικά για φέτος μία επιπλέον παράμετρος που ίσως επίσης να επηρεάσει την κατάσταση είναι το γεγονός πως οι περισσότερες τράπεζες κλείνουν πλέον έτος στις 31 Δεκεμβρίου, ενώ παλαιότερα κάποιες μεγάλες, όπως η Goldman Sachs και η Morgan Stanley, έκλειναν το έτος τους στις 30 Νοεμβρίου και ως εκ τούτου είχαν τη δυνατότητα να κυνηγήσουν το trading χωρίς να σκέφτονται εάν ενδεχόμενες απώλειες θα καταγράφονταν στα βιβλία τους.


* Αναδημοσίευση από το 611ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 4/12 - 8/12/2009.

** Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις αποδόσεις των Δεικτών του ΧΑ τον Δεκέμβριο, στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό"