** Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις αποτιμήσεις και τις εκτιμήσεις για τα κέρδη των ευρωπαϊκών τραπεζών το 2009 - 2010 και τις αποδόσεις των βασικών δεικτών στην Ευρώπη και στην Αμερική στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Μέχρι ποιου σημείου μπορεί να φτάσει η άνοδος των τιμών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, όταν η πραγματική οικονομία της χώρας βρίσκεται σε κατάσταση κρίσης και το δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδας κινδυνεύει να βρεθεί εκτός ελέγχου;

Και από την άλλη πλευρά, γιατί το «έξυπνο χρήμα» των ξένων θεσμικών δεν βλέπει αυτήν την πασιφανή αντίφαση και αντί να ρευστοποιήσει φαίνεται -επί του παρόντος τουλάχιστον- να ακολουθεί την ανοδική τάση και να ενισχύει τις θέσεις του στις ελληνικές μετοχές;

Οι απαισιόδοξοι προειδοποιούν για «φούσκα» που δεν θα αργήσει να σκάσει. Οι αισιόδοξοι πιστεύουν πως οι αγορές προεξοφλούν από σήμερα μια σειρά διαρθρωτικά μέτρα που θα ληφθούν στην Ελλάδα (και όχι μόνο) κατά την επόμενη τριετία. Και τέλος κάποιοι τρίτοι απλώς παρακολουθούν την τάση, πιστεύοντας ότι πάντα έτσι θα είναι οι αγορές, με τις υπερβολές τους πότε προς τα κάτω και πότε προς τα πάνω...

Η ουσία είναι ότι τα διεθνή χρηματιστήρια (μέγιστο εννεαμήνου στο NYSE) δεν ανεβαίνουν τόσο έντονα επειδή η αμερικανική οικονομία βγήκε από την κρίση αλλά διότι αυτή... πιθανολογείται πως θα γυρίσει σε θετικό ΑΕΠ μέσα σε κάποιον μήνα του 2009. Άρα, η σταδιακή έξοδος των ΗΠΑ από την ύφεση είναι πολύ πιθανή, αλλά όχι και σίγουρη.

Πέραν αυτού, όμως, ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. ακολουθεί και αυτός τη διεθνή τάση, δείχνοντας να είναι ξεκομμένος από την ελληνική πραγματικότητα. Γιατί ακόμα και αν η οικονομία των ΗΠΑ αρχίσει να ανακάμπτει μέσα στο 2009, κάτι τέτοιο δεν αναμένεται για την πραγματική οικονομία της Ελλάδας, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2010, δεδομένων άλλωστε και των έντονων μακροοικονομικών ανισορροπιών που αντιμετωπίζει η χώρα.

Έτσι, το ερώτημα γιατί ανεβαίνει και μέχρι πού μπορεί τελικά να φτάσει ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας παραμένει.

«Οι αποτιμήσεις έχουν σταματήσει εδώ και καιρό να είναι τσάμπα και το ενδεχόμενο απλώς να ακολουθούμε την τάση των δεικτών των διεθνών χρηματιστηρίων θα μπορούσε να αποδειχτεί επικίνδυνο», δήλωσε στον «Μ» γνωστός χρηματιστής, ο οποίος στη συνέχεια έσπευσε να διαχωρίσει τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας από αυτή των ΗΠΑ και των άλλων ευρωπαϊκών κρατών, υποστηρίζοντας: «Το πολύ μεγάλο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας είναι σε θέση να καθηλώσει την ελληνική οικονομία για πολλά χρόνια σε στασιμότητα, ή έστω σε πολύ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ακόμα και αν διεθνώς η οικονομία των ΗΠΑ πηγαίνει από το καλό στο καλύτερο. Η παράταση που ενδεχομένως να μας δώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να ρίξουμε τον δείκτη του ελλείμματος κάτω από το 3%, δεν αλλάζει την ουσία, η οποία είναι η λήψη μιας σειρά πολύ σκληρών μέτρων μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια, που αναμφίβολα θα επιδράσουν πτωτικά στη ζήτηση της οικονομίας».

Προεξοφλώντας διαρθρωτικές τομές

Δεν λείπουν βέβαια εκείνοι που υποστηρίζουν ότι, μπορεί μεν τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας να είναι πράγματι πολύ μεγάλα, ωστόσο υπάρχει ένα πολύ ευχάριστο γεγονός, το οποίο -σύμφωνα με την εκτίμησή τους- φαίνεται να έχει εντοπίσει το «έξυπνο χρήμα» του εξωτερικού: έπειτα από δεκαετίες κουκουλώματος των προβλημάτων και κρυψίματος των σκουπιδιών κάτω από το χαλί ήρθε η ώρα της ουσιαστικής αντιμετώπισής τους.

Σύμφωνα με την άποψή τους, την επόμενη τριετία οι ελληνικές κυβερνήσεις θα αναγκαστούν να λάβουν επώδυνες μεν αποφάσεις, οι οποίες όμως θα θέσουν τις βάσεις για μόνιμη εξυγιαντική τάση στην ελληνική οικονομία, αντιμετωπίζοντας προβλήματα όπως ο υπέρογκος δημόσιος τομέας, τα υπερβολικά ελλείμματα, η χαμηλή ανταγωνιστικότητα, η ωρολογιακή βόμβα του Ασφαλιστικού, το θεσμικό πλαίσιο στην αγορά εργασίας κ.λπ.

Η αλήθεια είναι ότι τα περιθώρια των ελληνικών κυβερνήσεων για νέες αναβολές στη λήψη διαρθρωτικών παρεμβάσεων είναι πολύ περιορισμένα, αφού οι αντοχές της οικονομίας φαίνεται να έχουν εξαντληθεί. Για παράδειγμα, οι όποιες προεκλογικού τύπου κινήσεις της κυβέρνησης περιορίζονται σε προσλήψεις συμβασιούχων, ή σε επιδοτούμενα προγράμματα διαφόρων τύπων και γενικότερα κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα εν συγκρίσει με το παρελθόν.

Στην ουσία, για να επιτύχει ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γιάννης Παπαθανασίου να πάρει παράταση κάποιων ετών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε η Ελλάδα να συμμορφωθεί με τη συνθήκη του Μάαστριχτ, θα πρέπει προηγουμένως να έχει δεσμευτεί για τη λήψη μιας σειράς σοβαρών μέτρων, διαρθρωτικού και μακροπρόθεσμου χαρακτήρα...

Σύμφωνα μάλιστα με τους αισιόδοξους της αγοράς, τα μέτρα αυτά θα υιοθετηθούν από οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση και η παράταση προσαρμογής που φαίνεται ότι θα πάρουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση απεγκλωβίζει τις όποιες πολιτικές αποφάσεις, από το στενό προεκλογικό περιβάλλον, στο οποίο ήδη βρισκόμαστε.

Το «κλειδί» των τραπεζών

Πέρα όμως από την οποιαδήποτε επιρροή του πολιτικού παράγοντα, κομβικό ρόλο στη Σοφοκλέους εξακολουθεί να παίζει ο κλάδος των τραπεζών. Σε αυτόν άλλωστε βασίστηκε και το rebound του τελευταίου πενταμήνου, από το οποίο έλαμψαν διά της απουσίας τους αρκετά blue chips (ΟΤΕ, ΟΠΑΠ κ.ά.) και συνεισέφεραν πολύ λιγότερο τίτλοι της χαμηλότερης κεφαλαιοποίησης (γίνεται ολόκληρη συζήτηση για το αν και κατά πόσον ήρθε η ώρα της διάχυσης της ανόδου σε περισσότερες μετοχές).

Οι τράπεζες, αναμφίβολα, σήμερα βρίσκονται σε πολύ καλύτερη θέση συγκριτικά με τον προηγούμενο Φεβρουάριο. Η ρευστότητά τους είναι ενισχυμένη, τα λειτουργικά περιθώρια κέρδους ανεβασμένα, η κατάσταση στα Βαλκάνια σχετικά καλύτερη και η τάση των επισφαλειών εντός των ορίων των αρχικών εκτιμήσεων, ιδίως από τον Μάιο και μετά...
Επιπλέον, η επιτυχής αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας έδειξε ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τους ξένους για τον κλάδο στην Ελλάδα και πιστεύεται ότι και άλλες τράπεζες θα μπορούσαν να ενισχυθούν κεφαλαιακά αν το επιθυμούσαν.

Παρ’ όλα αυτά, τα προβλήματα για τα πιστωτικά ιδρύματα δεν τελείωσαν και οι αστάθμητοι παράγοντες του β΄ εξαμήνου κάθε άλλο παρά απουσιάζουν. Κομβικά σημεία λοιπόν για τις τράπεζες είναι: 

- Το πώς θα εξελιχθεί η μάχη των μη εξυπηρετούμενων δανείων από το καλοκαίρι και μετά, όταν υπάρχει φόβος πως τα πράγματα στην ελληνική οικονομία θα επιδεινωθούν. 
- Κατά πόσον οι τράπεζες θα μπορέσουν να διοχετεύσουν νέο χρήμα στις δανειοδοτήσεις των πελατών τους (η πιστωτική επέκταση του πρώτου εξαμήνου είναι περίπου μηδενική και πολύ δύσκολα θα φτάσει το 5% στο σύνολο του έτους, παρά τον αρχικό στόχο για +10% από τον πρώην υπουργό Οικονομίας κ. Γ. Αλογοσκούφη). Η πορεία των καταθέσεων θα επηρεάσει την όλη κατάσταση και λόγω της κρίσης ο ρυθμός ανόδου των καταθέσεων αναμένεται να περιοριστεί σε χαμηλά επίπεδα.

ΕΞΙ ΔΙΑΨΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ «ΑΡΚΟΥΔΕΣ» 

Διάψευση 1: Η άνοδος του Μαρτίου ήταν απλώς ένα bear market rally, διάρκειας λίγων μηνών. Από τα χαμηλά του Μαρτίου ο τραπεζικός δείκτης της Σοφοκλέους έχει αποφέρει κέρδη της τάξεως του 151% και το ανοδικό ράλι συνεχίζεται ακμαίο. 

Διάψευση 2: Δεν ήταν καθόλου λίγοι αυτοί που προειδοποιούσαν τον περασμένο Μάιο για δραστική υποχώρηση τιμών, θυμίζοντας το ρητό «sell in May and go away». Στην πράξη, μακάρι όλοι οι μήνες να είχαν την πορεία του περασμένου Μαΐου. 

Διάψευση 3: Η επαναφορά του short selling θα βάλει κάθε κατεργάρη στον πάγκο του και οι «αρκούδες» θα βρουν τρόπους να κερδοσκοπήσουν, κερδίζοντας από την πτώση του Γενικού Δείκτη. 

Διάψευση 4: Ο όγκος των χρηματιστηριακών συναλλαγών θα υποχωρήσει τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω και της θερινής ραστώνης. Η αλήθεια είναι πως κατά τις τελευταίες συνεδριάσεις η αξία των συναλλαγών έχει ανεβεί σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα. 

Διάψευση 5: Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου πολύ πιθανόν να φέρει την τιμή της Εθνικής Τράπεζας προς το επίπεδο τιμών των 11,5 ευρώ, δηλαδή στην τιμή διάθεσης των νέων μετοχών κατά την τελευταία ΑΜΚ (η ΕΤΕ κινείται πέριξ των 20 ευρώ). Επίσης, ακόμα και αν δεν γίνει αυτό, θα πληγούν οι άλλοι τίτλοι του τραπεζικού κλάδου, καθώς θα φύγουν κεφάλαια από αυτούς, προκειμένου να κατευθυνθούν προς την Εθνική. Ούτε αυτό έγινε... 

Διάψευση 6: Τα σενάρια περί αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου των άλλων τραπεζών (πλην της Εθνικής) μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο θα καταστήσουν επιφυλακτικούς τους επενδυτές απέναντι στις μετοχές αυτές.


* Αναδημοσίευση από το 594ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 7 - 11 Αυγούστου 2009.

** Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις αποτιμήσεις και τις εκτιμήσεις για τα κέρδη των ευρωπαϊκών τραπεζών το 2009 - 2010 και τις αποδόσεις των βασικών δεικτών στην Ευρώπη και στην Αμερική στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".