Οι 5+1 παγκόσμιες προκλήσεις για την Υγεία λόγω Τραμπ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας  (ΠΟΥ) χάνει τον μεγαλύτερο χρηματοδότη του και πολλά προγράμματα δημόσιας υγείας που «τρέχουν» ανά τον κόσμο θα υποχρηματοδοτηθούν ή και θα διακοπούν.

Στο επόμενο διάστημα, επίσης, αναμένεται να κλείσουν οι «κάνουλες» και για άλλες παγκόσμιες πρωτοβουλίες, όπως το PEPFAR για το AIDS, ενώ ο υγειονομικός απομονωτισμός των ΗΠΑ αναμένεται να πλήξει την επιστημονική έρευνα.

Η ανάληψη κρίσιμων πόστων από αναθεωρητές της επιστήμης και ο ενδεχόμενος διορισμός του Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ στο Υπουργείο Υγείας, «κανονικοποιούν» την παραπληροφόρηση, ενώ η διαχείριση της γρίπης των πτηνών που πλήττει το εσωτερικό των ΗΠΑ ενδέχεται να αποτελέσει ένα δυσάρεστο πείραμα με παγκόσμιο αντίκτυπο.

Ο παθολόγος Γιώργος Παππάς, ο οποίος έχει συστηματική ερευνητική ενασχόληση με την παγκόσμια ετοιμότητα απέναντι σε επιδημίες και άλλες απειλές για την δημόσια υγεία, μιλά στο iatronet.gr για τις προκλήσεις και τους κινδύνους μιας νέας εποχής για την παγκόσμια υγεία που σηματοδοτεί η ανάληψη της ηγεσίας των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Τι θα προκαλέσει η αποχώρηση από τον ΠΟΥ

Το διάταγμα Τραμπ για την αποχώρηση των ΗΠΑ, με κύριο επιχείρημα την ασύγκριτα μεγαλύτερη συμβολή της χώρας του σε σχέση με την Κίνα, αποτελεί πλήγμα πρώτου μεγέθους για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

«Για να καταλάβουμε τα μεγέθη, την τετραετία 2020-2023 οι ΗΠΑ έδωσαν ως χρηματοδότηση στον ΠΟΥ σχεδόν 500 εκατομμύρια δολάρια. Στο διάστημα αυτό η Κίνα έδωσε κάτω από 20 εκατομμύρια», επισημαίνει ο κ. Παππάς, συμπληρώνοντας πως «εδώ θα μπορούσε ο Τραμπ να έχει και ένα δίκιο, από την άποψη ότι στον ΠΟΥ δεν ακούν τόσο πολύ τις ΗΠΑ, παρόλο που είναι μακράν ο μεγαλύτερος χρηματοδότης, ή ότι φέρονται πολύ ευγενικά στην Κίνα».

Σε ανάλογη απόφαση που είχε λάβει ο πρόεδρος των ΗΠΑ στην προηγούμενη θητεία του, η Γερμανία, η Ε.Ε. και η Μεγάλη Βρετανία είχαν καλύψει προσωρινά εν μέρει το χρηματοδοτικό κενό, για τους λίγους μήνες της αποχώρησης, μέχρι ο Τζο Μπάιντεν να επαναφέρει τη χώρα στον ΠΟΥ. «Όμως αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί σε τέτοια μεγέθη και σε μεγάλο χρονικό διάστημα», παρατηρεί ο ερευνητής.

Η πρώτη επίπτωση της αποχώρησης του μεγαλύτερου χρηματοδότη, σημειώνει, θα είναι η υποχρηματοδότηση ή και ο κίνδυνος διακοπής σημαντικών προγραμμάτων που «τρέχουν» ανά τον κόσμο από τον Οργανισμό. Αυτά αφορούν, μεταξύ άλλων, την εγρήγορση και επιτήρηση για νέους ή επανακάμψαντες ιούς στην Αφρική και άλλα μέρη του κόσμου, καθώς και τη μέριμνα για την αποφυγή της μετάδοσής τους.

Άλλα προγράμματα δημόσιας υγείας που χρηματοδοτούνται άμεσα από τις ΗΠΑ και όχι μέσω του ΠΟΥ, βρίσκονται επίσης στον «αέρα». Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το PEPFAR, μια πρωτοβουλία που είχε ξεκινήσει από την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους του νεότερου, με στόχο την εξάλειψη του AIDS.

«Εκατοντάδες χιλιάδες ζωές έχουν σωθεί και εκατοντάδες χιλιάδες λοιμώξεις έχουν αποτραπεί με αυτό το πρόγραμμα», τονίζει ο κ. Παππάς, ο οποίος θεωρεί δεδομένο ότι θα διακοπεί, καθώς έχει μπει στο στόχαστρο των Ρεπουμπλικάνων εδώ και χρόνια. «Αυτό σημαίνει ότι θα πάει πίσω μια τεράστια πρόοδο που είχε επιτευχθεί απέναντι στην HIV λοίμωξη παγκοσμίως και κυρίως στην Αφρική», αναφέρει.

Ο ίδιος βλέπει μια οπισθοχώρηση της επιστημονικής έρευνας για την πρόληψη και αντιμετώπιση προκλήσεων υγείας, λόγω του υγειονομικού απομονωτισμού που θα επιλέξει ο νέος πρόεδρος. «Θα πάνε πίσω ζητήματα στα οποία καλώς ή κακώς υπήρξε πρωτοπορία από την επιστημονική κοινότητα των ΗΠΑ με τη χρηματοδοτική υποστήριξη του κράτους», λέει, προβάλλοντας ως παράδειγμα την πανδημία:

«Πάρα πολλές από τις προόδους που είχαμε, όπως το πρόγραμμα Warp Speed που χρηματοδότησε πολλά από τα εμβόλια, βασίστηκε σε τεράστιους πόρους από την αμερικανική κυβέρνηση. Αν αποφασίσουν ότι αυτοί οι πόροι θα εστιαστούν πλέον περισσότερο σε θέματα που απασχολούν κυρίως τους Αμερικάνούς εντός των συνόρων και όχι στον υπόλοιπο κόσμο, τότε και η ίδια η επιστήμη θα χάσει έναν σημαντικό χρηματοδότη».

Μια επιπλέον πρόκληση αποτελεί η διακηρυγμένη πρόθεση αποχώρησης των ΗΠΑ από το συμβούλιο για τα βιολογικά όπλα (Biological Weapons Convention). «Σε μια κρίσιμη φάση στην οποία λόγω της εξέλιξης της βιοτεχνολογίας απαιτείται ένα νέο πλαίσιο πολύ αυστηρού ρυθμιστικού ελέγχου παγκοσμίως, οι ΗΠΑ θα βγουν από το παιχνίδι και θα αφήσουν πίσω ποιον; Την Κίνα; Ή τη Ρωσία που διασπείρει πληροφορίες ψευδείς για εργοστάσια βιολογικών όπλων στην Ουκρανία;», διερωτάται ο κ.Παππάς και προσθέτει: «Όταν απομονώνεσαι δίνεις τον χώρο σε κάποιον άλλο να κάνει παιχνίδι, και το παιχνίδι που θα κάνουν κάποιοι ξέρουμε ότι δεν θα είναι διαφανές».

Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ

Ο διορισμός του γνωστού για τις αντιεπιστημονικές του απόψεις Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ, στο «τιμόνι» του Υπουργείου Υγείας εκκρεμεί να περάσει από τη Γερουσία. «Φοβάμαι ότι θα περάσει, αν και έχω μια μικρή ελπίδα, γιατί έχει γίνει μια γενική επιστημονική κινητοποίηση για να μην περάσει», σημειώνει ο παθολόγος, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι ακόμη κι αν συμβεί το δεύτερο δεν θα αποφευχθεί η «κανονικοποίηση» της παραπληροφόρησης, καθώς έχουν ήδη αναλάβει καίριες θέσεις σε οργανισμούς υγείας προβεβλημένοι σκεπτικιστές, αναθεωρητές της πανδημίας και διασπείροντες παραπληροφόρηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

«Όταν κανονικοποιηθεί η παραπληροφόρηση δεν θα μπορέσει να φτάσει η σωστή πληροφόρηση στον κόσμο, επειδή αυτοί που είναι υπεύθυνοι για αυτό κοιμούνται, ας είμαστε ειλικρινείς. Μας έχει φάει ο ελιτισμός τους υπόλοιπους επιστήμονες τους θεσμικούς, δεν είμαστε εκεί έξω να κάνουμε πόλεμο εναντίον της παραπληροφόρησης», αναφέρει, θέτοντας ως παράδειγμα όσα επικριτικά γράφονται για τη χάρη που έδωσε ο Μπάιντεν στον Άντονι Φάουτσι, πρώην επικεφαλής ιατρικό σύμβουλο του προέδρου των ΗΠΑ.

«Ουσιαστικά του έδωσε μια δικαστική ασυλία, γιατί ξέρει ότι υπάρχουν δέκα παλαβοί, οι οποίοι περιμένουν να τον στείλουν στο δικαστήριο για όσα έκανε στη διάρκεια της πανδημίας. Και αυτά που έκανε ο Φάουτσι στην πανδημία, αλλά και σε όλη τη μακρά θητεία του έσωσαν εκατομμύρια ζωές. Όμως κάποιοι που έχουν προσωπικά ή είναι αναθεωρητές –και έχουμε και στην Ελλάδα τέτοιους που απειλούν κάποιους με κρεμάλες- που παίρνουν εξουσία και θα θελήσουν να δώσουν ένα μάθημα. Καλά έκανε λοιπόν ο Μπάιντεν», σημειώνει

Ένα δυσάρεστο πείραμα με τη γρίπη πτηνών

Οι ΗΠΑ είναι ο γεωγραφικός χώρος από τον οποίο ενδέχεται να προκύψει μια επόμενη πανδημία, από τη γρίπη των πτηνών. «Εκεί υπάρχει μια πολύ έντονη μεταλλακτική δυναμική του ιού, ο οποίος προσβάλλει τις αγελάδες, διάφορα πτηνά, ανασυνδιάζεται, βγάζει καινούργια στελέχη πολύ περισσότερο από τον υπόλοιπο κόσμο αυτή τη στιγμή», αναφέρει ο κ.Παππάς, προσθέτοντας πως χρειάζεται μια πολύ στενή παρακολούθηση σε επίπεδο ιατρικής, κτηνιατρικής και δημόσιας υγείας.

«Αυτή την παρακολούθηση δεν την έκανε καλά έτσι κι αλλιώς η κυβέρνηση Μπάιντεν, είναι δεδομένο ότι θα την κάνει ακόμη χειρότερα η κυβέρνηση Τραμπ, είτε υπό τον Κένεντι στο Υπουργείο Υγείας είτε όχι, πολύ απλά γιατί θεωρούν ότι δεν πρέπει να ασχοληθούν και πολύ με τις λοιμώξεις, αλλά πρέπει να ασχοληθούν πιο πολύ με χρόνια νοσήματα», υπογραμμίζει, καταλήγοντας: «Δυστυχώς θα είναι ένα πείραμα που θα είναι δυσάρεστο. Το θέμα είναι ότι αν ολοκληρωθεί η μεταλλακτική δυναμική της γρίπης των πτηνών είναι ένα πείραμα το οποίο θα έχει αρνητικά αποτελέσματα και για τον υπόλοιπο κόσμο».