Γιατί ο μεταπνευμονοϊός δεν μπορεί να απειλήσει με πανδημία

Ο μεταπνευμονοϊός hMPV δεν είναι «κινέζικος» ιός, το κρούσμα με τον 71χρονο στη Θεσσαλονίκη δεν ήταν το πρώτο στην Ελλάδα, ενώ η μέχρι σήμερα συμπεριφορά του, 24 χρόνια μετά την ανακάλυψή του, δείχνει πως δεν έχει τη δυνατότητα να μεταλλαχθεί σε μια πραγματική παγκόσμια απειλή.

Ο ομότιμος καθηγητής Πνευμονολογίας και Λοιμωξιολογίας στο ΑΠΘ, Ιωάννης Κιουμής, μιλάει στο iatronet.gr για τον κίνδυνο που μπορεί να προκύψει σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού από τον hMPV και άλλους αναπνευστικούς ιούς, ενώ παραθέτει βασικές οδηγίες προφύλαξης. Διευκρινίζει, παράλληλα, πως ο πραγματικός κίνδυνος προέρχεται από τον ιό της γρίπης και την πιθανότητα δημιουργίας υβριδικών στελεχών, απειλητικών για τον άνθρωπο.

Παρόμοιος με το κοινό κρυολόγημα

Αν έπρεπε να αποδοθεί μια γεωγραφική προέλευση στον ιό, που βρίσκεται σε έξαρση στις βόρειες επαρχίες της Κίνας, θα έπρεπε ίσως να τον ονομάσουν «ολλανδικό» και όχι «κινεζικό», καθώς στην Ολλανδία ανακαλύφθηκε το 2001, παρατηρεί ο καθηγητής.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι τότε δημιουργήθηκε, αλλά ότι τότε διαπιστώσαμε ότι υπάρχει», διευκρινίζει, για να προσθέσει: «Εκτοτε είναι γνωστό ότι αυτός ο ιός είναι αίτιο ιογενών λοιμώξεων που έχουν εποχική κατανομή, δηλαδή έρχονται κυρίως τους ψυχρούς μήνες του χειμώνα -από τα τέλη του φθινοπώρου και στις αρχές της άνοιξης- και προκαλεί μια ήπια νόσηση στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, που είναι ίδια με το κοινό κρυολόγημα. Δεν μπορεί να διαχωριστεί από αυτό, είναι ένα από τα αίτια του κοινού κρυολογήματος».

Οι ιώσεις αυτές, σημειώνει, δεν δημιουργούν κάποια ιδιαίτερη ανησυχία, παρά μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις ανθρώπων μεγάλης ηλικίας, με συννοσηρότητες και προβλήματα στο αναπνευστικό.

«Αυτό όμως το προκαλούν και άλλοι ιοί, δεν είναι προνόμιο του μεταπνευμονοϊού. Σε αυτά τα άτομα θα πάρουμε κάποια μέτρα για την προστασία τους και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα εμφανίσουν, τα οποία θα οφείλονται κατά το μεγαλύτερο μέρος στις συννοσηρότητες και στα προβλήματα υγείας που έχουν, παρά στον ίδιο τον μεταπνευμονοϊό, ο οποίος απλά και μόνο τα φέρνει στην επιφάνεια».

Υπάρχει πιθανότητα επικίνδυνης μετάλλαξης;

Με αφορμή τη δήλωση του υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη, πως έχει ζητηθεί ενδελεχής εργαστηριακός έλεγχος του περιστατικού στη Θεσσαλονίκη προκειμένου να διαπιστωθεί αν πρόκειται για κάποιο νέο επικίνδυνο στέλεχος, ο κ. Κιουμής επισημαίνει πως ο συγκεκριμένος ιός δεν έχει δείξει πως έχει μια τέτοια δυνατότητα.

«Οι ιοί έχουν μια εγγενή ιδιότητα να μεταλλάσσονται διαρκώς, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κατ' ανάγκη μπορεί να γίνονται και πιο επικίνδυνοι. Οι μεταλλάξεις αλλάζουν κάποια πράγματα στη δομή του ιού, αλλά η βασική του δομή ουσιαστικά παραμένει και έτσι είναι αναγνωρίσιμος», διευκρινίζει και συμπληρώνει:

«Κάποιοι ιοί έχουν τη δυνατότητα αν μεταλλαχτούν να δημιουργήσουν μια απειλή, κάποιοι άλλοι μεταλλάσσονται απλώς και μόνο για να προσαρμόζονται στο περιβάλλον. Αυτός ο ιός δεν μας έχει δείξει όλα αυτά τα χρόνια ότι έχει μια τέτοια δυνατότητα να μεταλλαχθεί σε κάτι επικίνδυνο. Μπορεί να μας δώσει πολλά κρούσματα, μπορεί να δημιουργήσει πραγματικά ένα επιδημικό κύμα ήπιων νοσήσεων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει μια παγκόσμια απειλή όπως ήταν ο κορωνοϊός ο συγκεκριμένος, που μας απασχόλησε τα προηγούμενα χρόνια».

Αντιμετώπιση και προφύλαξη

Η θεραπεία των ιώσεων που οφείλονται στον hMPV είναι υποστηρικτική και δεν διαφέρει από αυτή που χορηγείται στο απλό κρυολόγημα. Επίσης, δεν υπάρχει εμβόλιο «για τον λόγο ότι μέχρι στιγμής δεν υπήρξε καμία ανάγκη να αναζητηθεί εμβόλιο για μια νόσο που προκαλεί τόσο ήπια νόσηση».

Οι οδηγίες προφύλαξης του κοινού είναι οι ίδιες με αυτές που ισχύουν για όλους τους ιούς του αναπνευστικού που προκαλούν ήπιες νοσήσεις: Αποφυγή συνωστισμού σε κλειστούς χώρους, προστασία του αναπνευστικού, πλύσιμο χεριών, προφύλαξη από μολυσμένα αντικείμενα, παραμονή στο σπίτι και καλή ενυδάτωση όταν έχουμε συμπτώματα και αντιμετώπισή τους με τα γνωστά αντιπυρετικά και αποσυμφορητικά μύτης.

Γρίπη των πτηνών: Μια πραγματική απειλή

Σε αντίθεση με τον μεταπνευμονοϊό, ο ιός της γρίπης έχει δείξει ιστορικά πως έχει τη δυνατότητα να πάρει πολύ επικίνδυνες μορφές. Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί στενά τις μεταλλάξεις που παίρνει κυρίως το στέλεχος της γρίπης των πτηνών Η5Ν1, με τελευταία εξέλιξη τον θάνατο ενός 65χρονου στις ΗΠΑ.

«Εδώ μιλάμε για κάτι διαφορετικό. Και είναι καλό να συγκεντρώνουμε την προσοχή μας, τουλάχιστον με τα στοιχεία που έχουμε αυτή τη στιγμή, στις πραγματικές απειλές και η γρίπη είναι μια πραγματική απειλή», υπογραμμίζει ο κ. Κιουμής για να προσθέσει: «Μπορεί να δημιουργήσει αυτό που λέμε υβριδικά στελέχη -δηλαδή να πάρει στοιχεία από τη γρίπη των πτηνών ή από τη γρίπη των χοίρων, να τα συνδυάσει με τον ανθρώπινο ιό της γρίπης και να πάρει μορφές που μπορεί να είναι πάρα πολύ επικίνδυνες. Αυτό θέλει συνεχή επαγρύπνηση, η συζήτηση είναι τελείως διαφορετική».