Αντισυνταγματικός ο νόμος περί μη ενημέρωσης για τις υποκλοπές

Στην ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης Προσωπικών Δεδομένων επιστρέφει η υπόθεση παρακολουθήσεων του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, καθώς η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), ομόφωνα, έκρινε ότι ο νόμος 4790/ 2021 που εφαρμόστηκε απαγορεύοντας την ενημέρωση του κ. Ανδρουλάκη είναι αντισυνταγματικός. Κατόπιν αυτών εκτιμάται ότι η Αρχή θα ενημερώσει τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ για τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα για την παρακολούθησή του.

Συγκεκριμένα, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ομόφωνα ότι είναι υπέρμετρο το μέτρο της καθολικής απαγόρευσης ενημέρωσης όσων θίγονται τα δικαιώματά τους από παρακολουθήσεις, έστω κι αν η επίκληση είναι λόγοι εθνικής ασφάλειας.

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (πρόεδρος η Ευαγγελία Νίκα και εισηγήτρια η σύμβουλος Επικρατείας Μαριλένα Τριπολιτσιώτη) έκανε μερικά δεκτή την αίτηση ακυρώσεως κατά της πράξης του προέδρου της ΑΔΑΕ, με την οποία απορρίφθηκε το από 7.9.2022 αίτημα του Νίκου Ανδρουλάκη να του γνωστοποιηθούν η εισαγγελική διάταξη και ο πλήρης φάκελος με το υλικό που είχε συλλεγεί, μετά την επιβολή σε βάρος του, του μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του.

Συγκεκριμένα το ΣτΕ έκρινε: «Η ρύθμιση του άρθρου 87 του ν. 4790/2021, με το οποίο θεσπίσθηκε στην περίπτωση επιβολής του μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας η πλήρης απαγόρευση της δυνατότητας ενημέρωσης του θιγόμενου, μετά τη λήξη του μέτρου, ακόμη και όταν δεν υφίσταται διακινδύνευση των σκοπών εθνικής ασφάλειας που οδήγησαν στην επιβολή του, αποτελεί υπέρμετρο περιορισμό του απαραβίαστου της επικοινωνίας, που δεν δικαιολογείται στο πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους δικαίου, και, συνεπώς, αντίκειται στα άρθρα 19 παρ. 1 του Συντάγματος, 5 παρ. 1 και 15 παρ. 1 της οδηγίας 2002/58, 7, 8 και 11 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 8 της ΕΣΔΑ και είναι ανίσχυρη.

Επομένως, η προσβαλλόμενη πράξη, κατά το μέρος που ερείδεται στην ανωτέρω ανίσχυρη διάταξη, είναι μη νόμιμη, και για τον λόγο αυτό, που βασίμως προβάλλεται, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή, η πράξη αυτή να ακυρωθεί εν μέρει και η υπόθεση να αναπεμφθεί στην ΑΔΑΕ για νέα, νόμιμη κρίση, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 5 του ν. 2225/1994, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή της με την κριθείσα ως ανίσχυρη διάταξη του άρθρου 87 του ν. 4790/2021, διότι, όπως έγινε δεκτό, ο νεότερος ν. 5002/2022 δεν είναι εφαρμοστέος σε εκκρεμή αιτήματα γνωστοποίησης στον θιγόμενο μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του ληφθέντος υπό προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς· τούτο δε διότι με τον νεότερο αυτό νόμο εισήχθη ένα νέο νομοθετικό καθεστώς που καταλαμβάνει όλη τη διαδικασία επιβολής της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, από την υποβολή του σχετικού αιτήματος και την έγκριση του επίμαχου μέτρου έως τη γνωστοποίηση της άρσης του.

Το καθεστώς αυτό αποτελεί ένα σύστημα με εσωτερική συνοχή, οι ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις του οποίου προσιδιάζουν στις αιτήσεις άρσης του απορρήτου που υποβάλλονται δυνάμει διατάξεών του, προκειμένου να διεκπεραιωθούν κατά τις ειδικές ρυθμίσεις του και τις εγγυήσεις που το ίδιο θεσπίζει.

Τούτο επιρρωννύεται από την απουσία μεταβατικών διατάξεων, ισχύει δε κατά μείζονα λόγο προκειμένου για πολιτικά πρόσωπα, όπως ο αιτών, για τα οποία προβλέπεται ειδική δημόσια αρχή για την κίνηση της διαδικασίας υποβολής του αιτήματος άρσης του απορρήτου και ειδικό όργανο για την χορήγηση της πρώτης από τις δύο συνολικά απαιτούμενες άδειες έγκρισής του».

Αντίθετα, το ΣτΕ αποφάνθηκε ότι «η προσβαλλόμενη πράξη, κατά το μέρος που απέρριψε το αίτημα του αιτούντος να ενημερωθούν ο Πρόεδρος της Βουλής και οι αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων για το περιεχόμενο της εισαγγελικής διάταξης περί άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του, αιτιολογείται νομίμως, ο δε περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος».

Σημειώνεται ότι η νομοθεσία για το απόρρητο έχει αλλάξει με νεότερο νόμο του 2002, ο οποίος όμως δεν κρίθηκε από το ΣτΕ.

Ανδρουλάκης: Ήττα Μητσοτάκη η απόφαση του ΣτΕ για τις υποκλοπές

«Σήμερα είναι η πρώτη νίκη του κράτους δικαίου απέναντι στο παρακράτος των υποκλοπών που οργάνωσε το Μέγαρο Μαξίμου. Σήμερα, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο που η κυβέρνησή σας ψήφισε για να καλύψετε το παρακράτος των υποκλοπών», δήλωσε ο Νίκος Ανδρουλάκης σε ανάρτηση στα social media, μετά τη απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικό τον νόμο περί μη ενημέρωσης για τις υποκλοπές.

«Η απόφαση του ΣτΕ είναι μια ήττα της κυβέρνησης της ΝΔ και προσωπικά του πρωθυπουργού, που έφτιαξε έναν αντισυνταγματικό νόμο που μόνο στόχο είχε να καλύψει το παρακράτος των υποκλοπών. Είναι μια νίκη των θεσμών και του κράτους δικαίου απέναντι στο παρακράτος των υποκλοπών», πρόσθεσε.

Σήμερα δόθηκε και μια απάντηση στις συκοφαντίες του ΣΥΡΙΖΑ και του προέδρου του, που είχαν το θράσος να με διαβάλουν ως εκβιαζόμενο. Πήραν και αυτοί την απάντηση στα ψέματά τους. Εκκωφαντικά και θεσμικά». 

Όπως ανακοίνωσε ο κ.Ανδρουλάκης στη Βουλή, τη Δευτέρα θα πάει στην ΑΔΑΕ προκειμένου να ενημερωθεί για ποιο λόγο μπήκε σε παρακολούθηση από την ΕΥΠ.

Σήμερα δόθηκε και μια απάντηση στις συκοφαντίες του ΣΥΡΙΖΑ και του προέδρου του που είχαν το θράσος να με διαβάλουν ως εκβιαζόμενο. Πήραν και αυτοί την απάντηση στα ψέματά τους. Εκκωφαντικά και θεσμικά. #Υποκλοπές

— Nikos Androulakis (@androulakisnick) April 5, 2024

Η απόφαση του ΣτΕ είναι μια ήττα της κυβέρνησης της ΝΔ και προσωπικά του πρωθυπουργού που έφτιαξε έναν αντισυνταγματικό νόμο που μόνο στόχο είχε να καλύψει το παρακράτος των υποκλοπών. Είναι μια νίκη των θεσμών και του κράτους δικαίου απέναντι στο παρακράτος των #Υποκλοπών.

— Nikos Androulakis (@androulakisnick) April 5, 2024

Σήμερα είναι η πρώτη νίκη του κράτους δικαίου απέναντι στο παρακράτος των υποκλοπών που οργάνωσε το Μέγαρο Μαξίμου. Σήμερα, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο που η κυβέρνησή σας ψήφισε για να καλύψετε το παρακράτος των υποκλοπών. #Υποκλοπές

— Nikos Androulakis (@androulakisnick) April 5, 2024

Η πρώτη αντίδραση της κυβέρνησης

Στα παραπάνω αντέδρασαν κυβερνητικές πηγές σημειώνοντας ότι με βάση τα όσα διαβάζουμε στην περίληψη της απόφασης:

1. Η ακύρωση αφορά τον νόμο του 2021 που περιείχε καθολική και χωρίς προϋποθέσεις απαγόρευση της χορήγησης στοιχείων στον ενδιαφερόμενο.

2. Η απόφαση του ΣτΕ δεν καταλαμβάνει τη νεότερη διάταξη την οποία φέραμε το 2022, όπως είχαμε δεσμευθεί μετά τα γεγονότα. Για τη νεώτερη ρύθμιση το ΣτΕ αναφέρει μάλιστα ότι συνιστά ένα «σύστημα με εσωτερική συνοχή», άρα ουσιαστικά αποδέχεται τη λογική του.

3. Με βάση την απόφαση του ΣτΕ, η αίτηση του Ανδρουλάκη θα κριθεί από την ολομέλεια της ΑΔΑΕ.

«Θεωρώ και λίγο βιαστική την ανακοίνωση- αντίδραση, εντός πολύ λίγων λεπτών, από τον κ. Ανδρουλάκη και θα σας πω τους τέσσερις λόγους που το θεωρώ», είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο Ραδιόφωνο των Παραπολιτικών 90,1:

«Ο πρώτος είναι ότι η ακύρωση αφορά, η απόφαση δηλαδή ακύρωσης αφορά το νόμο του 2021 που περιείχε καθολική και χωρίς προϋποθέσεις απαγόρευση χορήγησης στοιχείων στον ενδιαφερόμενο δηλαδή τον νόμο που ίσχυε πριν τις αλλαγές που κάναμε μετά από όσα συνέβησαν, τις παραδοχές που κάναμε, τα γεγονότα δηλαδή του 2022.

Η απόφαση του ΣτΕ δεν καταλαμβάνει τη νεότερη διάταξη την οποία φέραμε το 2022, όπως είχαμε δεσμευτεί μετά τα γεγονότα, τις παραδοχές που κάναμε αν θυμάστε τον Πρωθυπουργό και στη Βουλή και στις ομιλίες του που είπε, μετά την ανάληψη της ευθύνης που υπήρχε, ότι πρέπει να έρθει ένας νέος νόμος ο οποίος ήρθε και ψηφίστηκε για τη νεότερη ρύθμιση, αυτό δηλαδή που φέραμε μετά τα γεγονότα. Το ΣτΕ αναφέρει ότι συνιστά, επιλέξει το διαβάζω, «ένα σύστημα με εσωτερική συνοχή», δηλαδή ουσιαστικά αποδέχεται τη λογική του και το τρίτο που θέλω να το πω πριν πάω στο άλλο μέρος της ερώτησης, με βάση την απόφαση του ΣτΕ η αίτηση του κ. Ανδρουλάκη θα κριθεί από την ολομέλεια της ΑΔΑΕ.

Τώρα, υπάρχει και ένα άλλο σκέλος της απόφασης και είναι σημαντικό ότι το ΣτΕ αποφάνθηκε ότι η προσβαλλόμενη πράξη κατά το μέρος που απέρριψε το αίτημα του αιτούντος, να ενημερωθούν, δηλαδή, ο πρόεδρος της Βουλής και οι αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων, αν θυμάστε που είχε πει και για το περιεχόμενο της εισαγγελικής διάταξης για την άρση στο απόρρητο των επικοινωνιών, αιτιολογείται νομίμως, ο δε αντίθετος λόγος, ο λόγος περί του αντιθέτου ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δηλαδή εν μέρει την απορρίψει κιόλας.

Άρα για να καταλαβαίνουν οι ακροατές, αυτό που λένε ότι κατέρρευσε ο νόμος που ψήφισε η Κυβέρνηση μετά από τα γεγονότα του 2022, αποδεχόμενοι ότι πρέπει να έχουμε μια πιο αυστηρή ρύθμιση, την οποία ψηφίσαμε, δεν ευσταθεί, δεν προκύπτει από την απόφαση. Είναι αναμενόμενο προφανώς, το είχαμε πει και εμείς ότι ο νόμος του 2021 ήταν ελλιπής. Ήταν ένας νόμος ο οποίος έπρεπε να αλλάξει, τον αλλάξαμε και από κει και πέρα βέβαια αυτό η απόφαση επί της ουσίας το επικυρώνει.

Οι πρώτοι που αναγνωρίσαμε ότι υπήρχε ζήτημα ήμασταν εμείς, ο Πρωθυπουργός. Θυμάστε και το διάγγελμα που έβγαλε τον Αύγουστο του 2022. Άμεση ανάληψη ευθύνης, άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών, να αλλάξει η νομοθεσία. Ποτέ δεν κρυφτήκαμε. Είπαμε ότι το συγκεκριμένο νομικό καθεστώς περί καθολικής απαγόρευσης ενημέρωσης έπρεπε να αλλάξει και μια σειρά από άλλες πρωτοβουλίες που πήραμε, αυστηρότερα φίλτρα, αυστηρότερη νομοθεσία. Για αυτό ακριβώς μάλιστα υπήρχε και αυτή η άμεση κινητοποίηση της Κυβέρνησης.

Εμείς δεν είμαστε μια Κυβέρνηση που προσπαθούμε να κάνουμε το άσπρο μαύρο αλλά ούτε διαβάζουμε τις αποφάσεις των δικαστηρίων όπως μας συμφέρουν. Την πραγματικότητα αντιμετωπίσαμε και αυτή την πραγματικότητα εν τοις πράγματι επιβεβαιώνει και αυτή η απόφαση».

ΣΥΡΙΖΑ: Άρχισε το ξήλωμα του παρακράτους της ΝΔ

«Κόλαφος για την κυβέρνηση και προσωπικά για τον Κυριάκο Μητσοτάκη η απόφαση του ΣτΕ που κρίνει αντισυνταγματικό το νόμο που κατασκευάστηκε στο Μέγαρο Μαξίμου το 2021, ώστε να μπορεί το κέντρο των παρακολουθήσεων να κάνει ανενόχλητο τη δουλειά του», αναφέρει ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

«Το Ανώτατο Δικαστήριο, με ομόφωνη απόφαση της Oλομέλειας, έκρινε ότι είναι υπέρμετρο και άρα αντισυνταγματικό το μέτρο της καθολικής απαγόρευσης ενημέρωσης όσων θίγονται τα δικαιώματά τους από παρακολουθήσεις, ακόμη κι αν η "επίκληση" είναι λόγοι εθνικής ασφαλείας», προσθέτει.

«Η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών έχει πλέον το λόγο. Η Δημοκρατία στην Ελλάδα είναι πιο ισχυρή από αυτούς που νομίζουν ότι θα μπορούν για καιρό να παίζουν μαζί της.

Υ.Γ. Την ώρα που όλος ο προοδευτικός κόσμος προτάσσει την ανάγκη μονομέτωπου αγώνα κατά της πολλάκις υπόλογης, αλλά και πανταχόθεν στριμωγμένης Δεξιάς, ο κ. Ανδρουλάκης νιώθει την ανάγκη να προτάξει το μικροπολιτικό του συμφέρον, αποδεικνύοντας ότι είναι κατώτερος των περιστάσεων. Επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ που έδωσε μάχες για την διαλεύκανση του σκανδάλου και στον Πρόεδρό του, Στέφανο Κασσελάκη που συνεχίζει να αγωνίζεται για να αποδοθεί δικαιοσύνη.

Ο κ. Ανδρουλάκης θα έχει τώρα την ευκαιρία να ενημερωθεί για το περιεχόμενο της παρακολούθησής του. Αφού το κάνει, ελπίζουμε να υποβάλει επιτέλους και μήνυση εναντίον εκείνου που διέταξε την παρακολούθησή του. Πλέον δεν θα έχει καμία δικαιολογία...».