Ποιες παρενέργειες έχουν τελικά τα εμβόλια του κορωνοϊού

Τα εμβόλια που προστατεύουν από σοβαρή ασθένεια, παρατεταμένα συμπτώματα αλλά και θάνατο από λοίμωξη από κορωνοϊό συνδέθηκαν με μικρές αυξήσεις σε νευρολογικές, αιματολογικές και καρδιακές παθήσεις στη μεγαλύτερη παγκόσμια μελέτη ασφάλειας εμβολίων μέχρι σήμερα.

Τα σπάνια συμβάντα -που εντοπίστηκαν νωρίς στην πανδημία- περιλάμβαναν υψηλότερο κίνδυνο φλεγμονής που σχετίζεται με την καρδιά από τα mRNA εμβόλια των Pfizer, BioNTech και Moderna και αυξημένο κίνδυνο για έναν τύπο θρόμβου αίματος στον εγκέφαλο μετά από εμβολιασμό με εμβόλια ιικού φορέα όπως αυτό που αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και παρασκευάστηκε από την AstraZeneca. Το εμβόλιο της AstraZeneca συνδέθηκε επίσης με αυξημένο κίνδυνο για το σύνδρομο Guillain-Barre, μια νευρολογική διαταραχή στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα στο περιφερικό νευρικό σύστημα.

Τα τελευταία τρία χρόνια χορηγήθηκαν περισσότερες από 13,5 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων κατά της Covid-19, σώζοντας πάνω από 1 εκατομμύριο ζωές μόνο στην Ευρώπη. Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό ατόμων που εμβολιάστηκαν, εμφάνισαν σοβαρές παρενέργειες.

Οι ερευνητές ξεχώρισαν 13 ιατρικές καταστάσεις που χαρακτήρισαν «ανεπιθύμητες παρενέργειες ειδικού ενδιαφέροντος» μεταξύ 99 εκατομμυρίων εμβολιασμένων ατόμων σε οκτώ χώρες. Η μυοκαρδίτιδα, ή φλεγμονή του καρδιακού μυός, εντοπίστηκε σταθερά μετά την πρώτη, δεύτερη και τρίτη δόση εμβολίων mRNA, σύμφωνα με τη μελέτη. Υψηλότερη αύξηση παρατηρήθηκε μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου της Moderna. Η πρώτη και η τέταρτη δόση του ίδιου εμβολίου συνδέθηκαν επίσης με αύξηση της περικαρδίτιδας ή φλεγμονής του λεπτού σάκου που καλύπτει την καρδιά.

Οι ερευνητές βρήκαν μια στατιστικά σημαντική αύξηση των περιπτώσεων του συνδρόμου Guillain-Barre εντός 42 ημερών του εμβολίου ChAdOx1 (Vaxzevria) που αναπτύχθηκε στην Οξφόρδη, κάτι που δεν παρατηρήθηκε με τα mRNA εμβόλια. Με βάση το ιστορικό επίπτωσης της πάθησης, αναμένονταν 66 περιπτώσεις αλλά καταγράφηκαν 190.

Το ChAdOx1 συνδέθηκε με τριπλάσια αύξηση της θρόμβωσης του εγκεφαλικού φλεβικού κόλπου, ενός τύπου θρόμβου αίματος στον εγκέφαλο, που εντοπίστηκε σε 69 συμβάντα, από 21 που ανέμεναν οι επιστήμονες. Τα ευρήματα αυτά οδήγησαν στην απόσυρση ή στον περιορισμό του εμβολίου στη Δανία και σε πολλές άλλες χώρες. Η μυοκαρδίτιδα συνδέθηκε επίσης με την τρίτη δόση του ChAdOx1 σε ορισμένους ανθρώπους.

Στη μελέτη εντοπίστηκαν πιθανοί κίνδυνοι για φλεγμονή του νωτιαίου μυελού μετά από εμβόλια ιικού φορέα. Παρατηρήθηκαν επίσης κρούσματα οξείας διάχυτης εγκεφαλομυελίτιδας -φλεγμονή και οίδημα στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό- μετά από εμβόλια ιικού φορέα και mRNA.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ειδικού ενδιαφέροντος επιλέχθηκαν με βάση προκαθορισμένες συσχετίσεις με την ανοσοποίηση, όσα ήταν ήδη γνωστά για τις παθήσεις που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό και την προκλινική έρευνα. Η μελέτη δεν παρακολούθησε το σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας (POTS), το οποίο έχει συνδεθεί με τα εμβόλια Covid.

Η δυσανεξία στην άσκηση, η υπερβολική κόπωση, το μούδιασμα και η «εγκεφαλική ομίχλη» ήταν μεταξύ των κοινών συμπτωμάτων που εντοπίστηκαν σε περισσότερους από 240 ενήλικες που εμφάνισαν χρόνιο μεταεμβολιαστικό σύνδρομομ σε μια ξεχωριστή μελέτη που διεξήχθη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Yale. Η αιτία του συνδρόμου δεν είναι ακόμη γνωστή και δεν έχει διαγνωστικές εξετάσεις ή αποδεδειγμένες θεραπείες.

Η έρευνα του Yale στοχεύει στην κατανόηση της κατάστασης για την ανακούφιση από τον πόνο των προσβεβλημένων και τη βελτίωση της ασφάλειας των εμβολίων, δήλωσε ο Χάρλαν Κρούμχολτς, επικεφαλής ερευνητής της μελέτης και διευθυντής του Νοσοκομείου Yale New Haven για την Έρευνα και την Αξιολόγηση Αποτελεσμάτων. «Και τα δύο μπορεί να είναι αλήθεια», δήλωσε. «Μπορεί να σώσουν εκατομμύρια ζωές και μπορεί να υπάρχει ένας μικρός αριθμός ανθρώπων που έχουν επηρεαστεί αρνητικά», πρόσθεσε.

Η νέα μελέτη του Global Vaccine Data Network δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Vaccine».