Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: Πρόστιμο €80.000 στην Ελλάδα για θάνατο πρόσφυγα

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα παραβίασε το δικαίωμα ενός Σύρου πρόσφυγα στη ζωή, όταν η ακτοφυλακή πυροβόλησε πάνω από δώδεκα φορές κατά της λέμβου λαθρεμπόρων στην οποία βρισκόταν πριν από σχεδόν μια δεκαετία, αναφέρει σε κύριο θέμα της η βρετανική Guardian.

Το δικαστήριο, που εδρεύει στο Στρασβούργο, υποχρεώνει την Ελλάδα να πληρώσει 80.000 ευρώ ως αποζημίωση στη σύζυγο και τα δύο παιδιά του Μπελάλ Τέλο, ο οποίος πυροβολήθηκε στο κεφάλι στην επιχείρηση του Λιμενικού Σώματος να σταματήσει το σκάφος στο οποίο επέβαινε. Ο Τέλο πέθανε το 2015, μετά από μήνες νοσηλείας.

Σε απόφαση που δημοσιεύτηκε χθες Τρίτη, το δικαστήριο έκρινε ότι η ακτοφυλακή «δεν έδειξε την απαραίτητη επαγρύπνηση, ώστε να ελαχιστοποιηθεί οποιοσδήποτε κίνδυνος για τη ζωή».

Συνέδεσε, μάλιστα, τις ενέργειες του Λ.Σ. με την αποτυχία της Ελλάδας να θεσπίσει κανονισμούς για την επιτρεπτή χρήση θανατηφόρου βίας στο πλαίσιο αντίστοιχων επιχειρήσεων. «Η ακτοφυλακή, επομένως, χρησιμοποίησε υπερβολική βία στο πλαίσιο ασαφών κανονισμών για τη χρήση πυροβόλων όπλων», αποφάνθηκε το δικαστήριο.

Πρόκειται για συμβάν του Σεπτεμβρίου 2014, όταν το Λιμενικό διέταξε ένα μηχανοκίνητο σκάφος κοντά στην Ψέριμο, στο ανατολικό Αιγαίο, να σταματήσει. Το πλοιάριο, το οποίο μετέφερε 14 άτομα στη στενή λωρίδα θάλασσας μεταξύ Τουρκίας και ελληνικών νησιών, άρχισε να επιδίδεται σε «επικίνδυνους ελιγμούς», σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του δικαστηρίου, έως ότου συγκρούστηκε με το περιπολικό σκάφος «δύο ή τρεις φορές».

Η ακτοφυλακή έριξε επτά προειδοποιητικές βολές και 13 πυροβολισμούς στην εξωλέμβια μηχανή, σύμφωνα με το δικαστήριο, που επικαλέστηκε έκθεση που συντάχθηκε την ημέρα του συμβάντος. Το δικαστήριο χαρακτήρισε τους πυροβολισμούς στη μηχανή κινούμενου σκάφους ως «εξαιρετικά επικίνδυνη πρακτική», δεδομένης της ακρίβειας που απαιτείται. «Κατά συνέπεια, οι 13 πυροβολισμοί αποτελούσαν εκ των πραγμάτων κίνδυνο για τους επιβάτες του μηχανοκίνητου σκάφους», σημείωσε.

Δύο Σύροι που επέβαιναν στο πλοιάριο τραυματίστηκαν σοβαρά. Ο ένας είχε χτυπηθεί στον ώμο και ο άλλος, ο Τέλο, πυροβολήθηκε στο κεφάλι. Δικαστήριο στην Ελλάδα καταδίκασε αργότερα δύο υπηκόους Τουρκίας ως λαθρέμπορους που συνδέονται με το περιστατικό.

Ο Τέλο παρέμεινε σε ελληνικό νοσοκομείο για έξι μήνες. Αργότερα μεταφέρθηκε στη Σουηδία, όπου ζούσαν η γυναίκα του και τα παιδιά του, συνεχίζοντας να λαμβάνει θεραπεία. Πέθανε τον Δεκέμβριο του 2015.

Η έρευνα των ελληνικών αρχών υπήρξε «ελλιπής» έως «ανεπαρκής», σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ως εκ τούτου, η Ελλάδα απέτυχε να δείξει ότι η χρήση βίας ήταν «απολύτως αναγκαία», ανέφερε. Η απόφαση χαρακτηρίζει ως «σαφώς δυσανάλογο» το επίπεδο βίας που χρησιμοποιήθηκε.

Την απόφαση του δικαστηρίου χαιρέτισε η ομάδα Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο (Refugee Support Αegean), που μεταξύ άλλων βοήθησε στην υποβολή της προσφυγής. Η υπόθεση «καταδεικνύει για άλλη μια φορά καλά τεκμηριωμένες, συστημικές ελλείψεις στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των επιχειρήσεων της ακτοφυλακής και στη διερεύνηση των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη θάλασσα», ανέφερε.