Πόσα μονοκλωνικά και αντιικά δόθηκαν στην Ελλάδα για την Covid-19

Η μακρά περιπέτεια της πανδημίας είχε πολλούς σταθμούς, από τον φόβο του άγνωστου εισβολέα, στις αρχές του 2020, ως την ανάπτυξη των πρώτων εμβολίων στο τέλος του ίδιου χρόνου και από τις επιθετικές πρώτες μεταλλάξεις στην σημερινή ευνοϊκότερη συγκυρία. Ορόσημα σε αυτή τη διαδρομή, εκτός από το εμβόλιο, αποτέλεσε η δημιουργία, έγκριση και κυκλοφορία σημαντικών προληπτικών και θεραπευτικών «όπλων». Μονοκλωνικά αντισώματα και αντιικά φάρμακα είχαν κρίσιμη συμβολή, μαζί με τον εμβολιασμό, στο να καταστεί ο ιός καλύτερα διαχειρίσιμος σήμερα.

Μιλώντας στο 28ο Ιατρικό Συνέδριο Ενόπλων Δυνάμεων, ο καθηγητής πνευμονολογίας στο ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στέλιος Λουκίδης, έκανε μια αναδρομή στους σημαντικούς σταθμούς αυτής της διαδρομής. Περιέγραψε τα πλεονεκτήματα και τα τρωτά σημεία κάθε μιας από τις διαθέσιμες θεραπείες, επεσήμανε τα σημεία προσοχής των γιατρών που τα συνταγογραφούν, ενώ αναφέρθηκε στη σειρά επιλογής των σχημάτων, ανάλογα με την κατάσταση και το προφίλ του ασθενούς.

Όπως είπε, το αντιικό χάπι Paxlovid έχει χορηγηθεί μέχρι σήμερα σε 60.000 Έλληνες, ενώ πάνω από 1.200 έχουν πάρει το μονοκλωνικό Evusheld.

Εγιναν λάθη

Αναφερόμενος κυρίως στην αρχική φάση της πανδημίας, όπου επικρατούσε ο φόβος του άγνωστου, ο καθηγητής παρατήρησε πως συνταγογραφήθηκαν αναποτελεσματικές θεραπείες, που βασίζονταν σε προσωπικές γνώμες και αποτυχημένες μελέτες. «Πολλοί ασθενείς πίστευαν σε αυτές. Έλεγαν πήρα αντιβίωση, πήρα εισπνεόμενο, κορτιζόνη, κολχικίνη και περιμένω στο σπίτι μου για να δω πώς θα πάω γιατί πήρα θεραπεία», σημείωσε, για να προσθέσει: «Θεραπεία δεν υπήρχε. Αυτό ήταν μια άποψη των ανθρώπων οι οποίοι προσπαθούσαν να πιαστούν από κάτι και δυστυχώς και σε αυτό το κομμάτι παρασύρθηκαν πολλοί και από τον δικό μας χώρο».

Μονοκλωνικά: Ευάλωτα στις μεταλλάξεις

Αναφερόμενος στα μονοκλωνικά αντισώματα, ο καθηγητής υπογράμμισε το μεγάλο τους μειονέκτημα, ότι επηρεάζονται πολύ από τις μεταλλάξεις. «Όταν έρχεται μια καινούργια μετάλλαξη μπορεί να χάνεται κι ένα μονοκλωνικό. Θυμάμαι ότι στην Ελλάδα ξεκινήσαμε την χορήγηση των μονοκλωνικών το Νοέμβριο του 2021, δώσαμε περίπου 1.500 και τα σταματήσαμε τέλος Δεκεμβρίου, γιατί δεν είχαν καμία σχέση με την Όμικρον. Αλλάζουν οι μεταλλάξεις, αλλάζει και η δραστικότητα των μονοκλωνικών», είπε.

Εvusheld: Χρειάζεται επαναληπτική δόση;

Στον τομέα της προφύλαξης, στην Ελλάδα έχουν χορηγηθεί μέχρι σήμερα περίπου 1.200 με 1.250 μονοκλωνικά με το εμπορικό όνομα Evusheld, τα οποία δεν δρουν θεραπευτικά, αλλά προλαμβάνουν την εμφάνιση της νόσου.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine έδειξε πως η ενδομυική χορήγηση του Evusheld με 300 mg, όπως και στην Ελλάδα, παρέχει σημαντική προφύλαξη σε ανθρώπους που είχαν εμβολιαστεί. Ένα alert, ωστόσο, του Αμερικανικού FDA έφερε νέα δεδομένα, αυξάνοντας τη δόση στα 600 mg.

«Προβληματιζόμαστε αν τελικά η δόση που έχουν πάρει οι 1.200 Έλληνες μέχρι σήμερα είναι η πραγματική δόση που έπρεπε να πάρουν ή αν θα έπρεπε να επαναληφθεί σε δεύτερο χρόνο στο τρίμηνο με άλλα 300 mg», είπε ο καθηγητής.

Ρεμδεσιβίρη

Το αντιικό φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στην COVID, σε νοσηλευόμενους ασθενείς, δρα με έναν μηχανισμό που προσπαθεί να τερματίσει την διαδικασία του ιικού πολλαπλασιασμού.

Βασικό της χαρακτηριστικό ήταν η ανάγκη γρήγορης χορήγησης, ενώ υπήρξε και ο προβληματισμός αν οι άρρωστοι με βαριά ανοσοκαταστολή έπρεπε να τη λαμβάνουν για πάνω από τις 5 μέρες του σχήματος.

Μελέτη έδειξε μείωση πάνω από 87% της πιθανότητας θανάτου σε αρρώστους που πήραν ρεμδεσιβίρη στην έναρξη της νόσου, για 3 μέρες. Αυτό είναι πολύ δύσκολο πρακτικά, λόγω ενδονοσοκομειακής χορήγησης, αλλά βοήθησε πολύ σε αυτούς που κόλλησαν Covid μέσα στο νοσοκομείο και τους χορηγήθηκε η πρώτη δόση ρεμδεσιβίρης 4 ώρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Μελέτη του κ. Λουκίδη που θα παρουσιαστεί στο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο, έδειξε σημαντική ανταπόκριση σε 87 αρρώστους με σημαντικές συννοσηρότητες που νόσησαν από Covid μέσα στο νοσοκομείο.

Μονλοπιραβίρη

Το χάπι της Merck, το πρώτο αντιικό από το στόμα που χορηγήθηκε και στην Ελλάδα μετά τα περασμένα Χριστούγεννα, μειώνει κατά 30% την πιθανότητα βαριάς νόσου και νοσηλείας. Βασικό του πλεονέκτημα είναι πως δεν έχει προβλήματα ασφάλειας και παρενέργειες, μπορεί να δοθεί σε νεφροπαθείς και δεν κάνει αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα.

«Δεν έχει ένδειξη από τον ΕΜΑ, δίνεται μόνο σαν conditional, αλλά σήμερα είναι ένα εξαιρετικό φάρμακο αν έχουμε έναν άρρωστο που νοσήσει σε εξωτερικό επίπεδο και έχει νεφρική ανεπάρκεια και clearance κρεατινίνης κάτω από 30», είπε ο κ.Λουκίδης

Paxlovid

Το χάπι της Pfizer, με έναν μηχανισμό δράσης που σταματάει το ιικό φορτίο της εξέλιξης της COVID, υπερισχύει της μονλοπιραβίρης, καθώς η μελέτη του έδειξε περίπου 90% προστασία από εισαγωγή στο νοσοκομείο και θάνατο.

Η χορήγησή του στην Ελλάδα ξεκίνησε το Μάρτιο του 2022 και μέχρι σήμερα έχουν δοθεί 60.000 θεραπείες σε σχήματα των 3 χαπιών πρωί-βράδυ για πέντε μέρες. Από την εμπειρία των αρρώστων γνωρίζουμε ότι περίπου στις 24 ώρες πέφτει σημαντικά ο πυρετός. Έχει αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα κι αυτό θέλει προσοχή και τσεκάρισμα, μια προς μία από τον γιατρό που κάνει την συνταγογράφηση, όπως είπε ο κ. Λουκίδης.

Σημαντικό του χαρακτηριστικό είναι η δυνατότητα rebound, όπως συνέβη στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν. Στη 10η με 15η μέρα από την αποδρομή της νόσου, μπορεί να επανέλθουν κάποια ήπια συμπτώματα και νέα θετικοποίηση, που κρατάει τρεις μέρες.

Σειρά επιλογών

Σύμφωνα με τον καθηγητή, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω δεδομένα, πρώτη επιλογή σε όλους τους αρρώστους, αν δεν έχουν νεφρική ανεπάρκεια και δεν κάνουν αλληλεπιδράσεις σε φάρμακα και δεν έχουν σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια είναι το paxlovid. Δεύτερη επιλογή είναι η ρεμδεσιβίρη για τρεις μέρες και τρίτη επιλογή η μονλοπιραβίρη. Η τελευταία, ωστόσο, είναι πρώτη επιλογή σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια ή αλληλεπιδράσεις ή βαριά ηπατική ανεπάρκεια, με δεύτερη τη ρεμδεσιβίρη.

Για τη μεν εγκυμοσύνη το μόνο που μπορεί να δώσει κανείς είναι η ρεμδεσιβίρη. Ωστόσο, όπως παρατήρησε ο κ. Λουκίδης, οι νοσηλείες εγκύων έχουν σιγήσει τον τελευταίο καιρό, «σαν η Όμικρον να σεβάστηκε την εγκυμοσύνη, σε σχέση με τη Δέλτα και βρετανική που της επιτέθηκαν πάρα πολύ και είχαμε μεγάλη αγωνία».