Πώς γίνεται η διάγνωση για Long Covid σε παιδιά

Το Ιπποκράτειο νοσοκομείο είναι το κύριο κέντρο νοσηλείας παιδιών με κορωνοϊό για την Θεσσαλονίκη και ευρύτερες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Από την έναρξη της πανδημίας έχει νοσηλεύσει συνολικά 726 νεογνά, βρέφη και παιδιά με Covid-19, τα περισσότερα εκ των οποίων μέσα στο 2022. Κάποια από αυτά, που νοσηλεύτηκαν σε βαριά κατάσταση, επανελέγχθηκαν μετά το εξιτήριο από τους γιατρούς και σε κανένα δεν βρέθηκαν συμπτώματα συμβατά με Long Covid.

Με πρωτοβουλία της Γ Παιδιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ αποφασίστηκε να γίνεται πλέον ενεργητικό follow up σε όλους τους μικρούς νοσηλευόμενους, 1 και 3 μήνες μετά το εξιτήριο. Παράλληλα, δημιουργείται Κέντρο Αναφοράς για Long Covid σε παιδιά, στο οποίο θα παραπέμπονται από παιδιάτρους και μικροί ασθενείς που πέρασαν τη νόσο στο σπίτι, αλλά εμφάνισαν στη συνέχεια κάποια ύποπτα συμπτώματα.

«Μέχρι τώρα καλούσαμε για επανέλεγχο τα παιδιά που είχαν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα και νοσηλεύονταν π.χ. για βαριές πνευμονίες ή για καρδιολογικά προβλήματα. Έχουμε ξεκινήσει πλέον να βλέπουμε συστηματικά όλα τα παιδιά, αλλά ακόμη και κάποια που δεν έχουν νοσηλευτεί αν οι παιδίατροι δουν κάτι ύποπτο», λέει στο iatronet.gr ο καθηγητής Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας, διευθυντής της Γ Παιδιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ, Εμμανουήλ Ροηλίδης και προσθέτει: «Η αλήθεια είναι πως δεν βλέπουμε τόσο συχνά Long Covid στα παιδιά, όσο στους ενήλικες, όπου το πρόβλημα είναι όντως πολύ σημαντικό, αλλά υπάρχουν κάποια περιστατικά. Θέλουμε να δούμε κατά πόσον υπάρχουν ορισμένα παιδιά που χρειάζονται μια υποστήριξη και κάποια παρακολούθηση».

Πώς γίνεται η διάγνωση και αντιμετώπιση

Σύμφωνα με την παιδίατρο, διευθύντρια ΕΣΥ στη Γ Παιδιατρική Κλινική και τη Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων Παίδων του Ιπποκράτειου, Ελισάβετ Μιχαηλίδου, η διάγνωση της Long Covid στα παιδιά έχει αρκετές δυσκολίες, με δεδομένο δεν υπάρχει ορισμός σαφής, ενώ οι μελέτες που έγιναν ήταν οι περισσότερες αναδρομικές με ερωτηματολόγια και δεν είχαν όλες υγιείς μάρτυρες.

Μιλώντας σε επιστημονική εκδήλωση της Παιδιατρικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, εξήγησε πως είναι δύσκολο να συνδεθούν αποκλειστικά με τη λοίμωξη από τον ιό κάποια άτυπα συμπτώματα, όπως η αδυναμία συγκέντρωσης, το άγχος, οι κεφαλαλγίες ή η εύκολη κόπωση.

Τα τρία βήματα που ακολουθεί ο παιδίατρος είναι η αναγνώριση συμβατών συμπτωμάτων, ο αποκλεισμός μιας άλλης διάγνωσης και η παραπομπή στην αντίστοιχη ειδικότητα σε περίπτωση εντοπισμού κάποιου ύποπτου συμπτώματος. Η αναγνώριση γίνεται με αναλυτική λήψη ιστορικού και σωστή κλινική εκτίμηση, ενώ ο αποκλεισμός άλλης διάγνωσης είναι απαραίτητος. «Είναι εύκολο να τα φορτώνουμε όλα στην Covid και να χάσουμε ένα πιθανό αυτοάνοσο που θα εμφανιζόταν ούτως ή άλλως αλλά λόγω Covid εμφανίζεται νωρίτερα», είπε χαρακτηριστικά.

Διεθνή μοντέλα οδηγιών, όπως το βρετανικό και το καναδικό, προτείνουν επανεκτίμηση 4 με 6 εβδομάδες μετά τη νόσηση. Αν υπάρξουν συμπτώματα που χρήζουν διερεύνησης γίνεται παραπομπή, ενώ αν δεν εντοπιστεί κάτι από τον κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο, προτείνονται τεχνικές self management (αυτοαντιμετώπιση) και γίνεται επανεκτίμηση στις 12 εβδομάδες.

Στο Ιπποκράτειο

Από τον Απρίλιο του 2020 μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου του 2022 έχουν νοσηλευτεί στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης 726 νεογνά, βρέφη και παιδιά με Covid-19. Τα 402 απ΄ αυτά νοσηλεύτηκαν μέσα στο 2022, με την παραλλαγή Ομικρον, τα περισσότερα με Covid και όχι λόγω Covid, όπως είπε η κ. Μιχαηλίδου.

Ένα ποσοστό περίπου 20% των παιδιών που νοσηλεύτηκαν έχουν επανελεγχθεί, με προτεραιότητα στα αυτά με αναπνευστική συμμετοχή (παραπομπή σε παιδοπνευμονολόγο), με καρδιακή συμμετοχή (παραπομπή σε παιδοκαρδιολόγο), και με πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο (MIS-C).

Το τελευταίο διάστημα καλούνται για επανέλεγχο κυρίως νεογνά και βρέφη που εμφανίζουν ουδετεροπενία, ήπια αύξηση τρανσαμινασών, αυξυμένα d-dimers, τροπονίνη κλπ., καθώς και κάποια παιδιά που είχαν κάποιο άλλο πρόβλημα και βρέθηκαν θετικά σε Covid.

Από τους ως τώρα επανελέγχους δεν βρέθηκε κάποιο παιδί που να έχει σημεία συμβατά με Long Covid, με την επιφύλαξη ότι μπορεί κάποιο να είχε κάποια δυσκολία και να πήγε κατευθείαν σε κάποια υποειδικότητα για αντιμετώπιση.

Στο εξής θα γίνεται ενεργητικά επανέλεγχος σε όλα τα παιδιά, μετά την παρέλευση 1 και 3 μηνών από το εξιτήριο. Παράλληλα, θα γίνει προσπάθεια και αναδρομικού επανελέγχου σε παιδιά που νοσηλεύτηκαν παλιότερα, ενώ θα δοθεί η δυνατότητα στους παιδίατρους να παραπέμπουν παιδιά που πέρασαν την οξεία φάση της νόσου στο σπίτι.

Δεν είναι συχνό στα παιδιά

«Από ό,τι φαίνεται μέχρι στιγμής, το Long Covid δεν είναι συχνό στα παιδιά, όμως κάποια μπορεί να επηρεαστούν», σημείωσε η κ. Μιχαηλίδου.

Η ίδια αναφέρθηκε σε μελέτες που αφορούν ενήλικες, σύμφωνα με τις οποίες η παραλλαγή Όμικρον μείωσε ως και 50% την πιθανότητα εμφάνισης του συνδρόμου σε άτομα άνω των 18 ετών. Ωστόσο, όπως παρατήρησε, λόγω της πολύ μεγαλύτερης μεταδοτικότητας της Όμικρον και του πολύ μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπων που νοσούν, σε απόλυτους αριθμούς η επίπτωση μπορεί να είναι παρόμοια.